Toksyna botulinowa, należąca do grupy neurotoksyn, jest substancją białkową wytwarzaną przez bakterie beztlenowe z gatunku Clostridium Botulinum oraz nielicznych innych przedstawicieli rodzaju Clostridium. Rozróżnia się kilka typów toksyny, oznaczonych literami od A do G, ale na zdrowie ludzi największy wpływ mają typy A, B oraz E. Jej zdziałanie polega na trwałym połączeniu z płytką nerwowo-mięśniową i porażeniu skurczu mięśnia (blokada przewodnictwa nerwowo-mięśniowego). Przekazywanie impulsów nerwowych wraca stopniowo, wraz z tworzeniem się nowych zakończeń nerwowo-mięśniowych.
Czym jest jad kiełbasiany?
W naturalnych warunkach jad kiełbasiany powstaje w glebie lub niewłaściwie przechowywanych konserwach mięsnych i przetworach. Jest silną trucizną, wywołującą zespół dolegliwości zwany botulizmem. Jego objawy to m.in. nudności, wymioty, zaparcia, osłabienie bądź porażenie różnych grup mięśni, charakterystyczne opadanie powiek i podwójne widzenie a w skrajnych wypadkach nawet śmierć w wyniku uduszenia.
Jednak zgodnie z twierdzeniem średniowiecznego medyka Paracelsusa "Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną". Prawda ta dotyczy również botoksu. W latach 70. XX wieku odkryto jego działanie terapeutyczne. Toksyną botulinową leczono m.in. zeza, dolegliwości związane z porażeniem mózgowym oraz inne choroby o podłożu neurologicznym. W 2002 r. została zatwierdzona przez FDA, amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (Federal Drug Administration) do użytku w kosmetyce i od tego momentu zaczęła się światowa kariera botoksu.
Preparaty oparte na toksynie botulinowej i różnice między nimi
Toksyna botulinowa do celów medycznych produkowana jest w warunkach laboratoryjnych poprzez hodowlę wytwarzających ją bakterii. Aktualnie na polskim rynku dopuszczone do użytku są trzy preparaty, znane pod nazwami handlowymi: Botox, Azzalure i Bocouture. Wszystkie zawierają toksynę botulinową typu A w różnych odmianach, różniących się m.in. masą cząsteczkową: onabotulinę (Botox), anabotulinę (Azzalure) i incobotulinę (Bocouture). Jednostką miary stosowaną przy podawaniu botoksu są tzw. unity, służące również rozliczaniu kosztów zabiegu. Pamiętać trzeba, że preparaty mimo iż ich działanie teoretycznie powinno być identyczne, nie są tożsame ze sobą. Różnią się między sobą stężeniem (1 jednostka Botoxu = 1 jednostka Bocouture = 2,5 jednostki Azzalure) oraz stopniem penetracji, czyli zasięgiem toksyny od punktu podania (Botox 3,7 cm, Bocouture 3,2 cm, Azzalure 4,6 cm). Im większy zasięg, tym rzadziej rozmieszczone są punkty wkłucia podczas aplikowania preparatu, a także inna jest linia podawania. Nie są znane potwierdzone naukowo dowody na większą lub mniejszą skuteczność poszczególnych preparatów. Ewentualne różnice w efekcie końcowym wynikać mogą z indywidualnych cech danej osoby i doświadczenia lekarza.
Botoks w medycynie
Najpopularniejszym zastosowaniem preparatów toksyny botulinowej są obecnie zabiegi odmładzające z zakresu medycyny estetycznej. Używane są m.in. do likwidacji tzw. lwiej zmarszczki (charakterystycznej bruzdy pomiędzy brwiami), zmarszczek poziomych na czole, kurzych łapek i zmarszczek pod oczami. Wstrzyknięty w odpowiedniej dawce botoks paraliżuje wybrane mięśnie twarzy, przez co twarz się wygładza i wygląda na zrelaksowaną. Właściwe efekty pojawiają się po 2-14 dniach i utrzymują przez ok. pół roku, po czym terapię trzeba powtórzyć.
Inne medyczne wskazania gdzie botoks może być stosowany:
- leczenie nadpotliwości pach, dłoni i stóp - podanie toksyny botulinowej wpływa na gruczoły potowe i hamuje wydzielanie przez nie potu.
- leczenie bólów głowy (migrenowych i niemigrenowych) - toksyna wstrzyknięta w kilku ściśle określonych punktach głowy blokuje receptory bólowe (nocyceptory) mięśni okołoczaszkowych
- nadczynność pęcherza moczowego - ostrzykiwanie preparatem mięśni pęcherza moczowego może okazać się alternatywą dla farmakoterapii osób z nadczynnością pęcherza. Metoda wciąż jest w fazie badań, ale lekarze coraz bardziej przekonują się o jej skuteczności.
- leczenie szczeliny odbytu
Maksymalna jednorazowa dawka toksyny botulinowej podczas zabiegu określona została na 60-100 unitów, nie więcej niż 2-3 razy w ciągu roku w odstępach 4-6 miesięcy. W określonych wypadkach (np. korekta asymetrii) możliwe jest powtórzenie wstrzyknięcia po miesiącu, ale w dużo mniejszej ilości.
-
4.3/5 (opinie 13)