Jak działa endoproteza stawu biodrowego?

Pierwszych próbnych zabiegów rekonstrukcyjnych w obrębie stawu biodrowego dokonano już w roku 1891 w Niemczech. Początkowo stosowano protezy jednoelementowe, jednak w 1953 r. chirurg angielskiego pochodzenia George McKee opracował metalowy zestaw dwuczęściowy. Przez kolejne lata wprowadzano zmiany w obrębie stosowanego metalu, pokrycia zewnętrznych części implantów; pojawiały się też coraz bardziej złożone konstrukcje, składające się nawet z 4 elementów.

Zabieg wstawienia protezy biodra ma na celu poprawę jakości życia chorego. Wskazany jest w sytuacji, gdy staw biodrowy ulegnie znacznej destrukcji na skutek chorób takich jak:

• reumatoidalne zapalenie stawów
• choroba zwyrodnieniowa
• martwica niedokrwienna głowy kości udowej
• czasami wymiana może być konieczna w związku z występującą od dzieciństwa dysfunkcją stawu biodrowego

Budowa implantu biodra

Staw biodrowy tworzą głowa kości udowej oraz panewka, będąca częścią kości miednicznej. Należy do stawów kulistych, pod względem zakresu ruchomości jest drugi, zaraz po stawie barkowym. Możliwe ruchy to zginanie/prostowanie, odwodzenie/przywodzenie oraz rotacje zewnętrzna i wewnętrzna. Implantowane struktury muszą być w związku z tym precyzyjnie skonstruowane, tak by jak najbardziej odwzorowywać zakres naturalnych ruchów w stawie.

Głowa endoprotezy

Przed umieszczeniem implantowanych struktur, konieczne jest przygotowanie miejsca dla nich w obrębie kości. Zdeformowana głowa jest usuwana z kości udowej, co pozwala na umieszczenie trzonu protezy w jej obrębie. Stosuje się dwie techniki: pierwszą z użyciem cementu, umieszczanego w jamie szpikowej i mocującego tę część protezy, druga z kolei (tzw. press- fit) pomija zastosowanie łącznika, mocowanie odbywa się bezpośrednio w obrębie tkanki kostnej. Wybór sposobu zależy od wieku chorego oraz od stanu jego kośćca. Kolejnym krokiem jest niejako powrót do pierwotnego wyglądu tej części stawu - na trzonie umieszczana jest okrągławego kształtu, metalowa część, która odpowiada głowie wymienionej kości. W przypadku częściowej alloplastyki, wystarcza tylko opisana procedura. Jeżeli konieczna jest rekonstrukcja całości stawu, potrzebne jest dalsze postępowanie.

Panewka protezy biodra

Podobnie dzieje się w obrębie panewki, nieprawidłowe struktury zostają usunięte i zastąpione implantem, pełniącym rolę nasadki dla wcześniej opisanych części. Pomiędzy nimi umieszczany jest plastikowy, metalowy lub ceramiczny separator. Jego funkcją jest zapewnienie odpowiednich warunków poślizgowych między wszystkimi częściami protezy i redukcja tarcia pomiędzy nimi.

Korzyści z operacji wymiany biodra

Po zabiegu konieczna jest rehabilitacja z zastosowaniem specjalnie opracowanych ćwiczeń, dopiero wtedy udaje się uzyskać maksymalne efekty leczenia.

Dzięki zabiegowi możliwa jest redukcja występujących u chorego dolegliwości bólowych oraz poprawa w zakresie codziennego funkcjonowania. Przeznaczony jest on głównie dla osób w wieku powyżej 40 lat, jednak są sytuacje (jak wrodzone deformacje, np. dysplazja stawu biodrowego, których leczenie innymi metodami jest nieskuteczne), kiedy rozważa się jego przeprowadzenie znacznie wcześniej.

Przeciwwskazaniami do zabiegu są ciężkie choroby układowe (niewydolność nerek, serca), infekcje, zaburzenia poznawcze ograniczające możliwość współpracy z chorym, a także znaczna nadwaga.

Prace nad budową elementów do endoplastyki stawu biodrowego trwały od dawna i trwają nadal - celem jest takie dostosowanie ich parametrów, by w jak najbliższym stopniu odwzorowywały strukturę tkanek fizjologicznych i zakres możliwych do wykonania w stawie ruchów.