Co to są grudki perliste i jak je leczyć?

Czym są grudki perliste?

Grudki perliste są fizjologicznym wytworem nabłonka pokrywającego koronę żołędzi prącia oraz rowek zażołędny. Nie są w żaden sposób powiązane z procesem nowotworowym ani też nie zwiększają ryzyka późniejszego zachorowania na raka. Najczęściej jednak grudki perliste są mylnie brane za objaw choroby wenerycznej czy zakażenia. Ich pojawienie się nie ma absolutnie nic wspólnego z obecnością bakterii czy wirusów - oczywiste jest zatem, że grudkami nie można się zarazić. 

Warto także pamiętać, że obecność takich zmian nie wynika z braku właściwej higieny osobistej. Mężczyźni posiadający grudki powinni jednak przykładać większą uwagę do właściwiej pielęgnacji okolic narządów płciowych, ponieważ wokół grudek na prąciu może gromadzić się mastka. Mastka jest białawą lub żółtawą serowatą wydzieliną gromadząca się pod napletkiem i może być przyczyną nieprzyjemnego zapachu.

Przyczyny powstawania grudek perlistych

Jak dotąd nieznana jest przyczyna powstawania grudek perlistych. Występują one u około 10-20% zdrowych mężczyzn, a zazwyczaj pojawiają się po zakończeniu okresu dojrzewania - pomiędzy 20 a 40 r.ż. Częstsze występowanie grudek obserwuje się ponadto u mężczyzn nieobrzezanych niż poddanych obrzezaniu (22% v. 12%) oraz u mężczyzn rasy czarnej. Choć ich zauważenie może budzić niepokój, to grudki perliste nie są objawem żadnej choroby, która mogłaby toczyć się w obrębie układu moczowo-płciowego.

Obecność grudek perlistych należy uznać za wynik tzw. zmienności osobniczej. Można je zaakceptować, ale jeśli stają się przyczyną kompleksów i zaniżają poczucie pewności siebie, warto rozważyć ich usunięcie.

Portal Medscape.com podaje, że rozpowszechnienie tej zmiany dotyczy od 8 do 48% populacji męskiej Stanów Zjednoczonych. Najczęściej pojawia się ona po 20, 30 roku życia, wraz z wiekiem częstość jej występowania maleje.

Podkreślić należy, że grudki perliste nie stanowią jednostki chorobowej, nie można się nimi (lub kogoś) zarazić. Ich obecność nie wynika z braku higieny - czynniki odpowiadające za pojawianie się zmian nie zostały dotychczas poznane. Aktualnie przeważa pogląd, że jest to prostu jeden z prawidłowych wariantów anatomicznych skóry prącia.

Problem częściej występuje u pacjentów nieobrzezanych - jednak i w tym wypadku związek tego stanu z obecnością zmian skórnych nie jest jasny. Zauważono jednak, że u części mężczyzn, u których pojawiły się w trakcie życia grudki, a później przebyli oni zabieg usunięcia części napletka, często znikały one samoistnie.

Czy grudki perliste są dziedziczne?

Grudki perliste nie są dziedziczne. Są one naturalnym i niegroźnym zjawiskiem występującym na prąciu, pojawiającym się u niektórych mężczyzn bez względu na historię rodzinną. Ich obecność nie jest związana z żadnymi chorobami genetycznymi ani dziedzicznymi.

Diagnostyka grudek perlistych

Grudki perliste rozpoznaje się na podstawie ich charakterystycznego wyglądu podczas zwykłego badania lekarskiego u lekarza rodzinnego bądź dermatologa. Nie jest wymagane wykonywanie specjalistycznych badań. Użycie dermatoskopu pozwala dokładnie przyjrzeć się zmianom i postawić właściwe rozpoznanie.

Usuwanie grudek perlistych

Istnieje kilka metod usuwania grudek perlistych. Dostępne w aptekach środki farmakologiczne raczej nie przynoszą satysfakcjonujących efektów. Wśród innych sposobów warto wymienić przede wszystkim metody zabiegowe, takie jak krioterapia, elektrodesykacja (czyli wypalanie prądem elektrycznym) czy wycięcie chirurgiczne. Natomiast bardzo nowoczesną i uznaną na całym świecie metodą usuwanie grudek perlistych jest obecnie zabieg z wykorzystaniem lasera CO2. Zmiana usuwana jest precyzyjnie przez promień lasera bez uszkodzenia otaczającej, zdrowej błony śluzowej, co eliminuje ryzyko powstawania blizn.

Terapia laserem CO2 umożliwia precyzyjne odpreparowanie poszczególnych zmian punkt po punkcie, zapewniając tym samym dobry efekt kosmetyczny. Wiązka lasera nie powoduje uszkodzenia otaczającej, zdrowej błony śluzowej, redukując do minimum ryzyko późniejszego powstania blizn. Zabieg ten jest więc w pełny bezpieczny i bezbolesny. Na 20 minut przez planowaną procedurą na zmiany skórne aplikuje się specjalną maść, która całkowicie niweluje ewentualne dolegliwości bólowe, związane z zabiegiem. Po wykonanej laseroterapii na skórze, w miejscu usuwania wykwitów, można zaobserwować niewielki obrzęk, który z reguły ustępuje w przeciągu 1 - 2 tygodni. Występują również małe strupki, zanikające w ciągu 10 dni.

Krioterapia grudek perlistych jest procedurą terapeutyczną, w przebiegu której występujące zmiany chorobowe zamrażane są przy pomocy ciekłego azotu. W efekcie obserwuje się odpadanie grudek perlistych po złuszczeniu naskórka.

Elektrodesykacja polega na ścieraniu zmian przy pomocy specjalnego narzędzia i jest przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym. Po usunięciu grudek perlistych, skórę należy wypalić w celu zamknięcia rany i uzyskania hemostazy. Operacyjne pozbycie się opisywanych wykwitów wiąże się z koniecznością zszycia otwartych wcześniej miejsc, a w przypadku dużej ilości zmian jest zajęciem dość żmudnym, dlatego też nie cieszy się zbytnią popularnością.

Jak rozpoznać grudki perliste prącia?

Same w sobie grudki perliste są niegroźne, warto jednak pamiętać, że na skórze narządów płciowych mogą pojawiać się także zmiany o innym charakterze, a bardzo do nich podobne. Grudki perliste występują wyłącznie na koronie prącia i w rowku zażołędnym. Mają postać drobnych ziarenek o średnim wymiarze 1-3 mm, które mogą ulegać powiększeniu w trakcie wzwodu. Cechuje je dość regularny układ - zazwyczaj tworzą 2-3 rzędy układając się okrężnie wokół prącia. Są bezobjawowe - nie pieką, nie swędzą i nie powodują dolegliwości bólowych.

Bardzo podobnymi zmianami są tzw. plamki Fordyse'a, zwane także prosakami. Mają one postać bladych, białych bądź nawet czerwonawych plamek lub grudek o średnicy 1-3 mm. Mogą pojawiać się na trzonie prącia, ale także - w przeciwieństwie do grudek perlistych - w obrębie skóry moszny czy na błonie śluzowej warg i policzków. Powstają w wyniku nadmiernego gromadzenia się wydzieliny w ujściach gruczołów łojotokowych. Są zmianami niebolesnymi i nie wymagają leczenia.

Inaczej jest w przypadku kłykcin kończystych: są to zmiany, które powstają w wyniku infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego i są bardzo zaraźliwe. Mogą mieć postać grudek, ale także większych, krzaczkowatych narośli. Występują nie tylko na prąciu- można je znaleźć w obrębie błony śluzowej penisa, ale również na skórze moszny, wzgórka łonowego oraz pachwin. Podczas próby zdrapania mogą podkrwawiać. Zmiany takie wymagają leczenia, które często bywa długotrwałe, a zmiany mają niestety tendencję do nawracania.

Czy grudki perliste wymagają leczenia?

Zmiany pod postacią grudek perlistych nie są chorobą, jak wspomniano już wcześniej, jednak gdy pacjent zauważy obecność jakichś nowych zmian na skórze swoich narządów rozrodczych, warto byłoby skonsultować się z dermatologiem - w różnicowaniu tej jednostki pod uwagę trzeba wziąć (mogące przybierać podobny obraz kliniczny) kłykciny kończyste, czyli zmiany wywołane wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz polipy skórne i mięczaka zakaźnego.

Bibliografia: "Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową" S.Jabłońska, S.Majewski; emedicine.medscape.com, "Choroby przenoszone drogą płciową" T.F.Mroczkowski, www.soc.ucsb.edu