Kiedy warto umówić się na wizytę u okulisty?

Okulistyka jest specjalizacją medycyny, której główne zadanie stanowi leczenie chorób oczu. Lekarz okulista zajmuje się zatem nie tylko osobami, cierpiącymi na różne wady wzroku (jak astygmatyzm i krótkowzroczność), ale również pacjentami, których wzrok ulega pogorszeniu w skutek przewlekłych chorób, jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca. 

Wedle autorów publikacji w Medical Journal of Malaysia, konsultacja okulistyczna może mieć wpływ na zmianę leczenia nawet 60% pacjentów, którzy pierwotnie zgłosili się do szpitala z dolegliwościami innymi niż choroba narządu wzroku. Tylko w przypadku niecałych 5% z nich lekarz okulista nie wykrył żadnych nieprawidłowości w badaniu. Dlatego bez względu na to, czy leczymy się z powodu chorób oczu, szczególnie po 40 roku życia należy przynajmniej raz nad dwa lata zasięgnąć porady okulisty i sprawdzić wzrok. W tym wieku wzrasta ryzyko zachorowania na jaskrę oraz AMD (zwyrodnienie plamki żółtej), a ich wczesne rozpoznanie chroni przed nieodwracalną utratą wzroku.

Kiedy należy udać się na konsultację okulistyczną?

Na wizytę u okulisty powinien zdecydować się każdy, kto zauważy u siebie zaburzenia ostrości widzenia, zwężenie pola widzenia czy dolegliwości bólowe oczu. Innymi istotnymi objawiamy, których pojawienie się powinno nakłonić nas do odwiedzenia specjalisty, jest częste mruganie, stany zapalne powiek i spojówek. Powodem wizyty u okulisty mogą być również bóle głowy - jeśli są silne lub powtarzają się regularnie, nie należy ich lekceważyć, gdyż mogą być objawem poważnych schorzeń, również okulistycznych.

Na kontrolę u okulisty powinny zdecydować się również osoby, u których w rodzinie pojawiły się takie choroby wzroku jak na przykład jaskra, czy zaćma, ponieważ te patologie mają podłoże genetyczne. W takich przypadkach wizyta profilaktyczna u specjalisty powinna odbywać się raz w roku.

Powodem do pilnej wizyty u okulisty, jest nagłe pogorszenie ostrości wzroku lub pola widzenia, z towarzyszącym bólem gałki ocznej. To mogą być pierwsze objawy rozwijającej się jaskry z zamykającym się kątem przesączenia, która szybko prowadzi do uszkodzenia włókien nerwu wzrokowego, a w konsekwencji do ograniczenia pola widzenia, aż do widzenia lunetowego i utraty wzroku włącznie.

Na częstsze kontrolę powinny zdecydować się osoby, które ukończyły czterdziesty rok życia, nawet gdy nie zauważają u siebie żadnych niepokojących objawów. Warto pamiętać, że wraz z biegiem czasu rozwijać się może szereg chorób oczu, jak również mogą pogłębiać się wcześniejsze wady wzroku.

Kolejnym powodem wizyty u okulisty powinny być wszystkie zmiany zapalne oczu, jak również niepokojące zmiany w obrębie powiek. Takie nieprawidłowości mogą spowodować zmiany, które w ostateczności będą prowadziły do pogorszenia widzenia, a nawet utraty wzroku.

Jaki jest przebieg konsultacji okulistycznej?

Po wejściu do gabinetu okulista zbiera wywiad lekarski. W tym celu pacjent musi odpowiedzieć na pytania, związane z odczuwanymi objawami, ich początkiem i dalszym rozwojem. Lekarz pyta również o wady wzroku, przewlekłe choroby oraz przyjmowane leki i narażenie na substancje szkodliwe w miejscu pracy oraz w domu. Niektóre z nich mogą uszkadzać wzrok. Wywiad rodzinny dotyczy natomiast występowania schorzeń okulistycznych (np. jaskry) w rodzinie, ponieważ niektóre choroby oczu są związane z predyspozycją genetyczną.

Po zebraniu wywiadu lekarz rozpoczyna badanie przedmiotowe. Zwykle pierwszym jest badanie ostrości wzroku do dali (komputerowe – za pomocą refraktometru, lub tablic Snellena), oraz do bliży. Za pomocą kolorowych tablic Ishihary wykrywa się nie tylko zaburzenia widzenia kolorów, ale również podejrzenie AMD.

W diagnostyce jaskry czy chorób siatkówki wykorzystuje się natomiast badanie pola widzenia, w którym pacjent sygnalizuje, czy dostrzega punkt świetlny. Pozwala to zobrazować, czy w polu widzenia występują ubytki. Lekarz za pomocą tonometru mierzy również ciśnienie w gałce ocznej, które w jaskrze jest zwykle zwiększone.

Ważnym elementem wizyty jest również badanie w lampie szczelinowej, pozwalające uwidocznić struktury komory przedniej oka oraz spojówkę, twardówkę, rogówkę i powieki. Do badania wymagane jest zakropienie oczu lekiem powodującym poszerzenie źrenicy, a w trakcie oglądania wykorzystuje się kolorowe filtry. Następnie wykonywana jest oftalmoskopia, za pomocą specjalnego wziernika, umożliwiająca obejrzenie dna oka.

Zmiany w tarczy nerwu wzrokowego oraz w naczyniach krwionośnych pozwalają potwierdzić, lub wykluczyć powikłania chorób systemowych, m.in. retinopatię cukrzycową czy nadciśnieniową, a także zmiany charakterystyczne dla jaskry oraz chorób siatkówki. Wykryte nieprawidłowości mogą skłonić lekarza do zlecenia bardziej specjalistycznych badań, jak OCT czy angiografia fluoresceinowa. Na koniec porady lekarz wydaje pacjentowi zalecenia terapeutyczne i wypisuje receptę na leki.

Czy warto udać się do okulisty nawet, gdy nie zauważamy niepokojących objawów?

Brak niepokojących objawów nie zwalnia nas z obowiązku kontrolowania swojego wzroku u specjalisty. Warto pamiętać, że niektóre choroby przez długi czas nie dają żadnych objawów i przebiegają w sposób podstępny. Często, gdy zauważamy niepokojące zmiany w ostrości widzenia, choroba jest już w zaawansowanym stadium i wymaga intensywnego leczenia, a w niektórych przypadkach nie można już skutecznie i całkowicie wyleczyć rozwijającej się choroby, a jedynie zahamować lub spowolnić jej rozwój.

Do grupy schorzeń, które rozwijają się podstępnie i stanowią istotne zagrożenie, zaliczana jest jaskra, która na początku nie daje żadnych objawów i nie pogarsza ostrości widzenia, natomiast nieleczona może być przyczyną ślepoty. Wczesne jej wykrycie pozwala wyleczyć ją w łatwy i szybki sposób. Kolejną groźną chorobą jest zaćma, którą leczy się poprzez wszczepienie sztucznej soczewki laserowo bądź chirurgicznie.

Gdy nie zauważamy żadnych niepokojących objawów, powinniśmy zgłaszać się do okulisty na kontrolę raz na trzy lata. W przypadku, gdy lekarz zadecyduje, że konieczne są częstsze wizyty, może zalecić nam kontrolowanie wzroku co sześć miesięcy. Wraz z upływem czasu warto także częściej zgłaszać się na badania profilaktyczne.

Czy do okulisty trzeba mieć skierowanie?

Rutynowe kontrole wzroku są niezbędną koniecznością – mogą uchronić nas przed utratą wzroku. W ramach Narodowego Fundusz Zdrowia w celu zasięgnięcia konsultacji okulistycznej musimy uzyskać skierowanie do okulisty od lekarza w przychodni.

Ile kosztuje wizyta u okulisty?

Prywatnie konsultacja okulistyczna z podstawowymi badaniami kosztuje od 100 do 300 zł. Koszt wizyty u prywatnego okulisty może się różnić w zależności od prestiżu kliniki, doświadczenia lekarza, zakresu badania i lokalizacji.