Nie jest określone, kiedy należy zoperować zaćmę. Ogólnie przyjmuje się, że leczenie wdrażane jest wtedy, gdy postępujący proces utraty widzenia zaczyna w zauważalny sposób wpływać na codzienne funkcjonowanie pacjenta.
Zanim jednak do jakiejkolwiek operacji dojdzie, konieczna jest dokładna ocena typu schorzenia występującego u chorego oraz wykonanie niezbędnych badań.
Zaćma - jak to się leczy
W postawieniu diagnozy niezwykle istotną rolę pełnią informacje uzyskane od chorego. Zwraca się uwagę na typowo występujące objawy zaćmy:
- pogorszenie widzenia w ciemności;
- stopniowe pogarszanie się wzroku;
- przymglenie, zamazanie obrazu;
- gorsze widzenie kolorów.
Badaniami, które pozwalają okulistom ocenić stopień zaburzeń są wziernikowanie dna oka (wykorzystuje się do tego oftalmoskop) czy badanie w lampie szczelinowej (z użyciem tzw. biomikroskopu), przed każdym z nich konieczne jest, dla prawidłowego uwidocznienia struktur oka, rozszerzenie źrenicy - zwykle z zastosowaniem atropiny. Czasami zmiany w soczewce są tak nasilone, że zobrazowanie dna oka nie jest możliwe - wtedy niezbędne może być wykonanie badania ultrasonograficznego. Te nieinwazyjne badanie pozwala sprawdzić, czy w obrębie narządu wzroku nie zaszły zmiany takie jak odwarstwienie siatkówki, dodatkowo dzięki określeniu wymiarów gałki ocznej możliwy staje się dobór odpowiedniej mocy optycznej implantu wszczepianego podczas zabiegu.
Wymienione wyżej badania pozwalają (w razie konieczności i chęci chorego) kwalifikować do leczenia operacyjnego zaćmy. Przed zabiegiem konieczna jest ocena wybranych parametrów laboratoryjnych, takich jak:
- morfologia krwi;
- składowe układu krzepnięcia;
- glikemia na czczo;
- elektrolity (głównie sód, potas).
Dodatkowo zlecone być mogą EKG, RTG klatki piersiowej oraz badania określające funkcjonowanie tarczycy i inne testy.
Sam zabieg leczenia zaćmy koncentruje się wokół wymiany zajętej chorobowo struktury - w tym wypadku soczewki. Po wykonaniu mikroskopijnych nacięć usuwana jest zdegenerowana soczewka, potem w jej miejscu umieszczany jest implant. Całość trwa to zazwyczaj około godziny. Procedura przeprowadzana jest zwykle w znieczuleniu miejscowym (czasami, na życzenie pacjenta, zastosowane może być ogólne). Tego samego dnia chory wraca do domu.
W okresie pozabiegowym przestrzeganie wydanych zaleceń pomaga zoptymalizować efekty. Bezpośrednio po operacji, na czas podróży do miejsca zamieszkania, często zaleca się pacjentowi ubranie okularów przeciwsłonecznych. Dodatkowo pacjenci proszeni są o stosowanie kropli aplikowanych do oczu o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym, dzięki czemu zmniejszone jest ryzyko powikłań infekcyjnych. Ze względu na mogące przejściowo wystąpić zamazanie pola widzenia przez okres kilku dni należy powstrzymać się od prowadzenia samochodu. Pacjent powinien wystrzegać się m.in. pochylania (zwłaszcza nagłego) głowy, dźwigania oraz innych czynności, których efektem byłby wzrost ciśnienia w gałce ocznej. Unikać powinno się kurzu, silnego wiatru i innych czynników drażniących oko. Zaleca się na jakiś czas zrezygnować ze sportów ekstremalnych, wszelkich kontaktowych podczas których mogłoby dojść do urazu w okolicy twarzy oraz pływania.
Czynności takie, jak oglądanie telewizji czy używanie komputera wykonywać można w zasadzie już kilka godzin po operacji zaćmy. Kąpiele także nie są zabronione - wystarczy, że pacjent będzie dbał o to, by oczy nie uległy zamoczeniu. Wskazane jest, by w trakcie spania przyjmować pozycję na wznak lub kłaść się na przeciwnej stronie ciała niż ta, która była operowana.
Opracowano na podstawie: www.nhs.uk; www.webmd.com; www.nei.nih.gov; www.medicinenet.com; www.allaboutvision.com
Dlaczego tak drogo kosztuje i trzeba tak długo czekać na operację.