Urologia jako odrębna dziedzina wyewoluowała w Polsce z chirurgii w połowie ubiegłego stulecia. Ze względu na dokonujący się szybki postęp w medycynie, wprowadzanie nowych metod diagnostyki i leczenia umożliwiających małoinwazyjne wkraczanie w głąb ludzkiego organizmu, urologia rozwinęła się w wysoce wyspecjalizowaną gałąź medycyny pozwalającą chorym na uwolnienie się od wielu przykrych chorób, takich jak kamica dróg moczowych czy nowotwory. Obecnie porady urologiczne stanowią ok. 3% wszystkich porad ambulatoryjnych.
Urologia zajmuje się leczeniem chorób układu moczowego, tzn. nerek, moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej u kobiet i mężczyzn, a także schorzeniami zewnętrznych narządów płciowych męskich, do których zalicza się penis, jądra, najądrza. Urolog prowadzi także diagnostykę i leczenie wewnętrznych męskich narządów płciowych, takich jak stercz, czyli prostata, pęcherzyki nasienne i nasieniowody (nazywane także drogami nasiennymi). Prowadzona w ostatnich latach intensywna kampania, zwracająca uwagę społeczeństwa na problemy zdrowotne układu moczowo-płciowego, skutkuje większą świadomością pacjentów i przełamuje ich zażenowanie dzielenia się swymi intymnymi przypadłościami z lekarzem.
Wywiad lekarski podczas konsultacji urologicznej
Podczas konsultacji urologicznej przeprowadza się rozmowę z pacjentem o jego dolegliwościach lub innych przyczynach, z którymi się zgłosił (np. badania profilaktyczne). Następnie pacjent jest proszony o odsłonięcie do badania tułowia od piersi do połowy ud. Lekarz zaczyna od oglądania tych okolic, a następnie przechodzi do badania fizykalnego, czyli uciskania dłonią okolic lędźwiowych i podbrzusza w celu zorientowania się o umiejscowieniu choroby, obecności bólu i jego natężenia. Badanie przeprowadza się zwykle w pozycji leżącej na plecach, czasami może zostać przeprowadzone na stojąco. Mężczyzn często bada się przez kiszkę stolcową, a tych w wieku 50 lat i powyżej, powinno obowiązkowo badać się co najmniej raz w roku. Badanie u kobiet natomiast przeprowadza się na fotelu ginekologicznym.
W niektórych przypadkach możliwe jest przeprowadzenie konsultacji urologicznej online. Jest to szczególnie wygodne w sytuacji, w której z jakichś przyczyn pacjent nie może zgłosić się na tradycyjną wizytę.
Najczęstszymi przyczynami, z jakimi pacjent zgłasza się do urologa, są zaburzenia w oddawaniu moczu pod postacią krwiomoczu, z towarzyszącymi temu bólami o rożnym nasileniu, zlokalizowanymi w okolicach lędźwiowych lub w podbrzuszu. Celem konsultacji urologicznej jest ustalenie przyczyny dolegliwości i dobranie odpowiedniego leczenia, niejednokrotnie operacyjnego. Innym częstym schorzeniami z którym pacjent trafia do urologa jest kamica, czyli tworzenie się złogów w nerkach, które, w zależności od rozmiaru, mogą także przemieszczać się do moczowodów, pęcherza lub cewki moczowej. Także częstą dolegliwością są stany zapalne dróg moczowych, objawiające się częstym i bolesnym oddawaniem moczu, czasami z towarzyszącą temu gorączką i dreszczami.
Nierzadkim powodem wizyty są także kłopoty z nietrzymaniem moczu, zwłaszcza u kobiet, które wielokrotnie rodziły siłami natury, a więc problem może dotyczyć ludzi w młodym wieku, także aktywnych zawodowo. Ta nieprzyjemna przypadłość powoduje u nich stres i utrudnia normalne funkcjonowanie.
Nie wolno zapominać także o chorobach nowotworowych, dotyczących układu moczowo-płciowego, które mogą przebiegać podstępnie, czyli nie dając żadnych lub jedynie bardzo niewielkie dolegliwości. Z tego m.in. powodu tak ważna jest okresowa kontrola urologiczna u mężczyzn w starszym wieku, którzy nawet nie mając poważniejszych dolegliwości, zgłaszają do gabinetu urologicznego celem badań kontrolnych. Należy zbadać ich przez kiszke stolcową celem oceny gruczołu krokowego a wykonać badania laboratoryjne, takie jak badanie antygenu PSA we krwi wykrywającego nowotwór stercza,badanie ogólne moczu i USG układu moczowego.
W przypadku wykrycia nowotworu, istnieje wtedy większe prawdopodobieństwo wyleczenia choroby w jej wczesnej fazie, niż gdy objawy są już poważne.
Reasumując, pozostawmy obawy przed drzwiami gabinetu i z większą śmiałością pozwólmy, by specjalista urolog co jakiś czas ocenił stan naszego układu moczowego, nawet przy braku niepokojących dolegliwości.
Źródła:
- Jonathan S Ellison, "The Value of a Urology Consult" (www.auajournals.org), American Urological Association, 2018