Co musisz wiedzieć przed badaniem MRI?
Podstawy teoretyczne obrazowania przy pomocy rezonansu magnetycznego w 1945 r. stworzyło w sposób niezależny dwóch badaczy: Felix Bloch i Edward Mills Purcell. Odkrycie było tak ważne dla rozwoju nauki, że w 1952 r. zostali oni uhonorowani Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki. Pierwszy zadowalający obraz ciała ludzkiego uzyskał Damadian w 1977 r.
Obraz metodą rezonansu magnetycznego jest uzyskiwany z wykorzystaniem faktu, że jądra atomów wodoru posiadają właściwości magnetyczne. Jeśli umieści się ciało ludzkie w zewnętrznym polu magnetycznym, poszczególne komórki ulegają namagnesowaniu. Urządzenie wysyła w kierunku ciała pacjenta impulsy fal elektromagnetycznych o częstotliwości radiowej, a następnie odbiera dane, które komórki organizmu weszły w rezonans. Komputer przekształca otrzymane dane tworząc obraz.
Czy każdy może mieć wykonany rezonans magnetyczny?
Nie każdy może mieć wykonany rezonans magnetyczny, ponieważ istnieją pewne przeciwwskazania. Rezonans magnetyczny (MRI) wykorzystuje silne pole magnetyczne, co może stanowić zagrożenie dla osób z wszczepionymi metalowymi implantami lub urządzeniami elektronicznymi, takimi jak rozruszniki serca, neurostymulatory czy metalowe klipsy. Te elementy mogą zakłócać pole magnetyczne, a w niektórych przypadkach nawet ulec uszkodzeniu, dlatego przed badaniem konieczne jest zgłoszenie lekarzowi wszelkich implantów i wszczepionych urządzeń.
Osoby z klaustrofobią również mogą mieć trudności z badaniem MRI, ponieważ aparaty MRI przypominają zamknięty tunel. W takich przypadkach stosuje się alternatywne techniki lub środki uspokajające, aby złagodzić lęk.
Dla kobiet w pierwszym trymestrze ciąży MRI wykonuje się tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne, ze względu na brak wystarczających badań dotyczących wpływu pola magnetycznego na rozwijający się płód.
Krok po kroku – przygotowanie do rezonansu magnetycznego
Ogromną zaletą badania rezonansem jest fakt, że nie wymaga on szczególnego przygotowania. Przed badaniem można pić i jeść, ponieważ nie wpływa to na jakość obrazu. Jeśli lekarz zlecił przeprowadzenie badania z kontrastem, przed jego wykonaniem należy się dobrze nawodnić. Jest to istotne dlatego, że stosowany środek kontrastujący zawiera gadolin, który jest silnym diamagnetykiem i pozwala na dobre uwidocznienie struktur anatomicznych, ale jednocześnie jest nefrotoksyczny. Bardzo prostym i skutecznym sposobem na ochronę nerek jest picie dużej ilości płynów zarówno przed jak i po badaniu. Dodatkowo przed badaniem oznacza się poziom kreatyniny w krwi pacjenta, w celu oceny wydolności nerek.
Rezonans magnetyczny jest to urządzenie w kształcie tuby, w której znajduje się pacjent. Osoby, które odczuwają lęk przed zamkniętą przestrzenią (mają klaustrofobię) powinny zgłosić to personelowi, a w szczególnych przypadkach może to przeszkodzić w wykonaniu badania. Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego trwa kilkanaście do kilkudziesięciu minut, w zależności od typu aparatu oraz rozmiaru uwidacznianej okolicy. Przez cały ten czas pacjent musi leżeć bez ruchu, aby uzyskać dobrej jakości obraz. Warto zatem skorzystać wcześniej z toalety, aby zapewnić sobie maksymalny komfort.
W badaniu rezonansem magnetycznym wykorzystywane jest pole magnetyczne. W otoczeniu pacjenta nie mogą się zatem znajdować przedmioty, które są na to pole wrażliwe. Do badania należy wybrać ubranie, które nie zawiera elementów metalowych (pasków, biżuterii, ozdób do włosów). Karty płatnicze, telefon i inne urządzenia elektryczne mogą ulec uszkodzeniu. Co ciekawe, kosmetyki takie jak tusz do rzęs czy lakier do włosów zawierają metale i mogą zaburzyć uzyskane obrazy. Pacjenci, którzy mają mieć wykonany rezonans magnetyczny głowy, powinni więc zrezygnować z makijażu.
Leki a badanie rezonansem magnetycznym – co warto omówić z lekarzem?
Przed badaniem rezonansem magnetycznym warto omówić z lekarzem stosowanie niektórych leków, ponieważ mogą one wpływać na wyniki.
Oto kluczowe aspekty, które warto poruszyć:
-
Leki rozrzedzające krew – jeśli przyjmujesz leki przeciwzakrzepowe (np. warfarynę lub aspirynę), poinformuj o tym lekarza, zwłaszcza jeśli badanie MRI obejmuje odcinki z większym ryzykiem krwawienia lub wymaga podania środka kontrastowego.
-
Leki wpływające na nerki – ponieważ MRI z kontrastem może obciążać nerki, warto omówić stosowanie leków wpływających na funkcje nerek, takich jak leki moczopędne lub niektóre środki przeciwbólowe.
-
Leki na cukrzycę – w przypadku stosowania metforminy lub innych leków przeciwcukrzycowych konieczne może być czasowe dostosowanie dawki przed i po badaniu, zwłaszcza jeśli planowany jest kontrast gadolinowy.
-
Środki uspokajające i przeciwlękowe – jeśli cierpisz na klaustrofobię lub lęk przed badaniem, omów możliwość przyjęcia środków uspokajających przed MRI, aby zapewnić komfort i możliwość leżenia nieruchomo podczas skanowania.
-
Suplementy i leki bez recepty – warto także poinformować lekarza o suplementach, zwłaszcza o preparatach zawierających metale (np. żelazo), które mogą mieć wpływ na MRI.
MRI z kontrastem – co warto wiedzieć?
Rezonans magnetyczny z kontrastem to badanie, w którym do organizmu pacjenta wprowadza się specjalny środek kontrastowy, najczęściej na bazie gadolinu. Kontrast poprawia widoczność struktur wewnętrznych, umożliwiając dokładniejsze zobrazowanie zmian i patologii, takich jak guzy, stany zapalne czy uszkodzenia naczyń. Kontrast stosowany w MRI jest ogólnie bezpieczny, ale przed podaniem wymaga oceny stanu zdrowia pacjenta, zwłaszcza funkcji nerek, ponieważ środek ten może wpływać na pracę układu moczowego.
Kiedy stosuje się kontrast w MRI?
Kontrast w rezonansie magnetycznym stosuje się, gdy lekarz chce uzyskać bardziej szczegółowy obraz struktur wewnętrznych lub podejrzewa obecność trudnych do wykrycia zmian. MRI z kontrastem jest szczególnie pomocne w diagnostyce guzów nowotworowych, stanów zapalnych, tętniaków, zmian naczyniowych i chorób demielinizacyjnych (np. stwardnienia rozsianego). Wskazaniem mogą być również zmiany pourazowe i ocena rdzenia kręgowego. Lekarz zleca MRI z kontrastem wtedy, gdy szczegółowy obraz jest kluczowy dla diagnozy lub monitorowania choroby.
Jak przygotować się do rezonansu magnetycznego z kontrastem?
Przed badaniem MRI z kontrastem warto być na czczo przez 4-6 godzin, aby uniknąć ewentualnych nudności po podaniu środka kontrastowego. Ważne jest poinformowanie lekarza o wszelkich alergiach, chorobach nerek lub przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre stany zdrowotne mogą wymagać dodatkowej ostrożności. Przed badaniem należy usunąć wszelkie metalowe przedmioty, a osoby z implantami lub rozrusznikami powinny zgłosić ten fakt technikowi MRI. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić badanie krwi, aby ocenić funkcje nerek przed podaniem kontrastu.
Źródła:
- B. Pruszyński, A, Cieszanowski, "Radiologia Diagnostyka obrazowa RTG TK USG i MR", PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2014
- https://www.nobelprize.org/, "The Nobel Prize in Physics 1952" (www.nobelprize.org), https://www.nobelprize.org/
- UCSF Radiology, "Prepare for Magnetic Resonance Imaging (MRI)" (radiology.ucsf.edu), https://radiology.ucsf.edu/
- Yale Medicine, "How to Stay Safe When Getting an MRI" (www.yalemedicine.org), https://www.yalemedicine.org, 2017