O przepuklinie mówimy wówczas, gdy narząd lub jego część przemieszcza się poza miejsce jego naturalnego występowania – najczęściej mamy do czynienia z przemieszczeniem się części jelita cienkiego lub grubego na zewnątrz jamy brzusznej poprzez pierwotne (np. pępek, kanał udowy lub pachwinowy) lub wtórne otwory. Do najczęściej występujących przepuklin brzusznych zalicza się przepuklinę pachwinową, pępkową i udową.
Według statystyk, różne typy przepuklin dotyczą nawet 20% społeczeństwa, przy czym najczęściej rozpoznawana jest przepuklina pachwinowa - stanowi ona 60-70% wszystkich zachorowań. Pacjenci często zastanawiają się, jak zdiagnozować przepuklinę. Na ogół daje ona dość charakterystyczne objawy i często można wstępnie rozpoznać ją samemu, zawsze jednak należy udać się do lekarza celem profesjonalnej diagnozy. Specjalista będzie także w stanie ocenić, czy przepuklina kwalifikuje się do pilnej operacji, czy zabieg można odłożyć w czasie.
Przepuklina - jak ją rozpoznać?
Jak wykryć przepuklinę? Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest dobrze wyczuwalny guz w miejscu, w którym doszło do przemieszczenia się narządów. W początkowych etapach rozwoju choroby guzek jest praktycznie niewidoczny, można go jedynie wyczuć pod palcami, jednak z czasem jego widoczność się zwiększa. Przepuklina nie jest twarda - to najczęściej miękka wypukłość, a jej dotykanie może powodować charakterystyczny, promieniujący ból czy uczucie „pociągania” lub pieczenia. Doznania bólowe mogą być także wywołane przez czynności, zwiększające ciśnienie w jamie brzusznej – ból zazwyczaj potęguje się podczas kaszlu, płaczu, kichania czy parcia na stolec, a także podczas dźwigania ciężarów.
Diagnoza przepukliny
Poza objawami, które można zauważyć samodzielnie, diagnoza przepukliny zazwyczaj wymaga badania fizykalnego przez lekarza. Specjalista może również zlecić dodatkowe badania obrazowe, takie jak USG jamy brzusznej lub tomografię komputerową, aby dokładnie ocenić wielkość przepukliny i stopień jej zaawansowania. Wczesne wykrycie przepukliny może pomóc uniknąć groźnych powikłań, takich jak uwięźnięcie przepukliny.
Objawy uwięźnięcia przepukliny
Osobną kwestią są objawy uwięźnięcia przepukliny wewnątrzbrzusznej – ich wystąpienie jest wskazaniem do jak najszybszej operacji, ponieważ niedrożne jelita stanowią stan zagrożenia życia. Pojawiające się problemy z ukrwieniem jelita prowadzą bowiem do jego martwicy, a w konsekwencji do śmierci pacjenta. Objawem charakterystycznym przepukliny uwięźniętej jest to, że niemożliwe jest jej cofnięcie, a guzek staje się twardy, dodatkowo pojawiają się nudności i wymioty. W przypadku uwięźnięcia przepukliny występują bóle brzucha i ból w okolicy przepukliny, skóra staje się ciepła i zaczerwieniona, a w ciągu kliku godzin od uwięźnięcia objawy niedrożności jelit nasilają się.
Jak sprawdzić czy ma się przepuklinę?
Warto wiedzieć, że istnieje zestaw czynników, które predysponują do rozwoju przepukliny – osoby, znajdujące się w grupach ryzyka powinny szczególnie bacznie obserwować swoje ciało pod kątem występowania objawów potencjalnej przepukliny. Na rozwój przypadłości narażone są osoby, u których przez dłuższy czas utrzymuje się podwyższone ciśnienie wewnątrzbrzuszne. Dzieje się tak w przypadku m.in.:
- przewlekłych zaparć
- przerostu gruczołu krokowego
- chorób płuc przebiegających z intensywnym kaszlem
Na przepukliny częściej chorują kobiety po porodach osoby regularnie dźwigające ciężary, a także śpiewacy operowi i osoby starsze. Do czynników, sprzyjających rozwojowi schorzeń tego rodzaju, zalicza się także otyłość oraz palenie papierosów.
Źródła:
- Rene Holzheimer, "Inguinal Hernia: classification, diagnosis and treatment--classic, traumatic and Sportsman's hernia" (www.researchgate.net), European journal of medical research, 2005
- Josef E. Fischer, "CHIRURGIA. Gruczoł piersiowy, klatka piersiowa i śródpiersie, przepona, przepukliny", 2011, ISBN: 978-83-61104-49-0