Jakie schorzenia leczy chirurg naczyniowy?

Chirurgia naczyniowa stanowi obecnie w Polsce jedną z podstawowych specjalizacji lekarskich. Dziedzina ta uważana jest za stosunkowo trudną, co wynika z konieczności znajomości skomplikowanej budowy układu krwionośnego oraz specyfiki wykonywanych zabiegów, które wymagają od chirurga naczyniowego niezwykłej precyzji i dokładności. 

Postępy technologiczne sprawiają, że możliwe jest zastępowanie technik klasycznych alternatywnymi, mniej inwazyjnymi, głównie z wykorzystaniem dostępu przeznaczyniowego. Rozwój techniki umożliwia także uzyskiwanie lepszych efektów zarówno na poziomie diagnozowania, jak i leczenia schorzeń naczyniowych.

Zakres chorób, którymi zajmują się chirurdzy naczyniowi

Miażdżyca i jej konsekwencje stanowią główną przyczynę zgłaszania się do poradni chirurgii naczyniowej. W przebiegu jednostki dochodzi do stopniowego zawężania światła naczynia tętniczego, upośledzającego przepływ przez nie krwi, możliwa jest także całkowita jego blokada. Brak dopływu krwi skutkuje niedotlenieniem, a ostatecznie martwicą tkanek. Najczęściej problem miażdżycy dotyczy kończyn dolnych: pojawiają się wtedy dolegliwości bólowe, a w zaawansowanych stadiach - zmiany owrzodzeniowe. Zadaniem chirurgów naczyniowych jest udrożnienie zatkanych naczyń: wykorzystywane są tutaj różnego rodzaju stenty, zabiegi balonikowania czy też wykonywane są ominięcia (by-passy) z wykorzystaniem fragmentów innych naczyń.

Procesy miażdżycowe dotyczyć mogą w zasadzie dowolnej tętnicy. Czasami obejmuję tętnicę szyjną wewnętrzną: naczynie, którego rolą jest dostarczanie krwi do ośrodkowego układu nerwowego. Jej zwężenie skutkować może groźnym niedokrwieniem struktur mózgu. U chorych, obarczonych takim problemem, chirurdzy naczyniowi przeprowadzają zabiegi udrażniające światło wspomnianego naczynia, dzięki czemu redukcji ulega ryzyko wystąpienia udaru niedokrwiennego.

Jednostką, związaną z miażdżycą, jest tzw. stopa cukrzycowa. Na skutek zaburzeń gospodarki węglowodanowej dochodzi do pojawienia się zmian naczyniowych, skutkujących niedokrwieniem i martwicą tkanek. Przebywanie pod kontrolą chirurga naczyniowego pozwala zapobiec wystąpieniu przykrych konsekwencji cukrzycy, z których jedną z poważniejszych jest, niezbędna czasami, amputacja stopy.

Kolejną jednostką, która leczona może być u specjalistów chirurgii naczyniowej, jest przewlekła niewydolność żylna. W jej przebiegu dochodzi do zaburzeń przepływu krwi w naczyniach żylnych i poszerzania ich światła, skutkującego powstawaniem żylaków. Problem jest częsty: zdaniem Society for Vascular Surgery, objawy jednostki występują nawet u 4/10 populacji Stanów Zjednoczonych.

Nadmierne poszerzenie, uwypuklenie ściany tętnicy określane jest mianem tętniaka. W takim przypadku istnieje zwiększone ryzyko pęknięcia patologicznej struktury, które groziłoby wystąpieniem krwawienia do wnętrza organizmu. Chirurgia naczyniowa zajmuje się leczeniem tętniaków zlokalizowanych w obrębie aorty brzusznej i wszelkich innych naczyń.

Poza planowymi zabiegami, w zakresie chirurgii naczyniowej przeprowadzane są również operacje pilne. Dotyczy to takich stanów jak ostre niedokrwienie kończyn (spowodowane np. zatorem), rozwarstwienie aorty czy nagłe pęknięcie tętniaka.

W diagnostyce opisywanych stanów wykorzystywane są badania obrazowe, takie jak badanie ultrasonograficzne (szczególnie z zastosowaniem techniki Doppler) oraz różnego rodzaju badania angiograficzne (z użyciem tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego).

Opracowano na podstawie: www.vascular.org; www.mayoclinic.org;