Specjaliści ginekologii zajmują się leczeniem chorób narządów rodnych kobiety na każdym etapie jej życia. Dlatego ich pacjentkami są zarówno młode osoby, jak i kobiety w ciąży, w wieku dorosłym, a także po okresie menopauzy. Zadaniem ginekologa jest m.in. rozpoznawanie i leczenie zaburzeń miesiączkowania, zespołu napięcia przedmiesiączkowego, oraz łagodzenie objawów związanych z okresem menopauzy. Ginekolog leczy schorzenia dotyczące macicy, jajowodów i jajników, jak i pochwy, sromu oraz gruczołów piersiowych.
Ginekolog zajmuje się leczeniem zarówno procesów chorobowych narządów kobiecych, które toczą się miejscowo, jak i mających wpływ na cały organizm. Przykładem pierwszych mogą być infekcje (np. bakteryjne, grzybicze) czy stany zapalne, a drugich mogą być zaburzenia hormonalne, np. zespół policystycznych jajników (PCOS - Policystic Ovary Syndrome). Ponadto ginekolog zajmuje się diagnostyką i terapią przyczyn niepłodności, oraz antykoncepcją, czyli aspektom związanym z planowaniem rodziny. Dzięki odpowiedniemu zebraniu wywiadu i badaniom, biorąc pod uwagę inne czynniki (np. wiek pacjentki), może on ustalić, jaka metoda jest dla niej najbardziej odpowiednia. Schorzenia, które wiążą się z zaburzeniami hormonalnymi leczone są przez specjalistów ginekologii endokrynologicznej.
Ważna rola ginekologów w opiece zdrowotnej kobiet
Do kompetencji ginekologów należy przygotowanie ciężarnej do porodu oraz opieka nad nią i nienarodzonym dzieckiem. Ci specjaliści na podstawie wykonywanych badań, w tym prenatalnego badania USG, wyników badań krwi i innych są w stanie zadecydować, czy kobieta nie będzie wymagać specjalistycznej opieki okołoporodowej, oraz jaki sposób rozwiązania (droga naturalna czy cięcie cesarskie) jest najbezpieczniejsze dla przyszłej matki i dziecka. Lekarze ginekolodzy zajmują się leczeniem chorób towarzyszących ciąży, które zwykle wymaga odmiennego postępowania w tym szczególnym okresie życia. Zarówno konsekwencje schorzeń często towarzyszących ciąży (np. cukrzycy oraz nadciśnienia tętniczego), jak również ich niewłaściwe leczenie może mieć negatywny wpływ na rozwijający się płód.
Ginekologia operacyjna - zabiegi i leczenie
Ginekologia operacyjna to gałąź wyspecjalizowana w zabiegach, które mogą być wykonywane w celu rozpoznania choroby (np. laparoskopia diagnostyczna przy podejrzeniu endometriozy, lub jej leczenia (np. usunięcie mięśniaków macicy). Obecnie liczne zabiegi przeprowadza się metodami małoinwazyjnymi, wśród których można wymienić histeroskopię, oraz laparoskopię leczniczą. Ginekolodzy operacyjni wykonują również zabiegi u kobiet w ciąży, np. w przypadku zapalenia wyrostka robaczkowego, a techniki prenatalne umożliwiają również skorygowanie niektórych wad wrodzonych u płodu, w tym wad serca. Bliskość układu moczowego sprawia, że ginekolodzy zajmują się również chorobami takimi jak nietrzymanie moczu. Ten problem, podobnie jak zaburzenia statyki narządu rodnego (do których zalicza się wypadanie pochwy, macicy) dotyczą zwykle kobiet w wieku okołomenopauzalnym. W gabinetach ginekologicznych wykonywane są również zabiegi, których celem jest usunięcie tych problemów, co znacznie poprawia jakość życia.
Ginekologia onkologiczna - walka z chorobami nowotworowymi
Specyficzną dziedziną ginekologii jest ginekologia onkologiczna. Jej celem jest leczenie chorób onkologicznych, dotyczących kobiecych narządów rodnych, np. raka endometrium, raka jajnika oraz szyjki macicy. Badania naukowe, omówione w Gynecologic Oncology wykazały, że kobiety z rakiem jajnika, będące od początku pod opieką ginekologów, mają znacznie lepszą prognozę niż te, które znajdowały się pod opieką onkologów ogólnych. W Polsce została wyodrębniona dopiero w 2003 roku.
Choroby ginekologiczne kobiet - kiedy wizyta u ginekologa
Badania ginekologiczne są kluczowe dla zdrowia kobiet i pomagają w wykrywaniu potencjalnych problemów zdrowotnych na wczesnym etapie. Dlatego warto zrozumieć, dlaczego te wizyty są tak istotne i jak mogą wpłynąć na ogólną kondycję kobiet. Do ginekologa warto więc zgłosić się w przypadku następujących objawów:
Upławy
Mianem upławów określa się nieprawidłową wydzielinę z pochwy. Przyjmować ona może różną barwę (od białawej, poprzez żółtawą, aż do nawet zielonkawej), oprócz tego może również cechować się nieprzyjemnym zapachem. Pojawienie się upławów powinno skłonić pacjentkę do odwiedzenia ginekologa, ponieważ mogą one wynikać z zakażenia (bakteryjnego czy grzybiczego), ale i - w najgorszym wypadku - ich obecność może być związana z chorobą nowotworową.
Zaburzenia miesiączkowania
Dużą grupę dolegliwości, które powinny skłonić do zasięgnięcia porady ginekologicznej, są zaburzenia miesiączkowania. Dotyczy to zarówno zmian cyklu (np. zahamowania miesiączkowania), jak i długości oraz objętości miesiączki. Powodem zatrzymania miesiączek mogą być zarówno ciąża, jak i anoreksja czy zaburzenia hormonalne. Przyczyną nadmiernych, przedłużających się krwawień mogą być mięśniaki macicy, ale i nowotwór złośliwy.
Ciąża
Bezapelacyjnym powodem do odwiedzenia ginekologa jest wystąpienie lub nawet podejrzenie ciąży u pacjentki. Regularne badania ginekologiczne zapewnią nie tylko właściwą kontrolę rozwoju dziecka, ale i pozwolą na szybkie wykrycie ewentualnych nieprawidłowości. U kobiet już będących w ciąży wskazaniem do konsultacji ginekologicznej są problemy takie jak odczuwanie czynności skurczowej macicy (zwłaszcza na długo przed oczekiwanym terminem rozwiązania), ale i np. plamienie z pochwy.
Infekcje i choroby przenoszone drogą płciową
Kolejne objawy, których wystąpienie powinno być skonsultowane z ginekologiem to:
- uczucie pieczenia podczas mikcji
- zwiększona częstość oddawania moczu
- świąd okolicy sromu
Mogą one być zarówno spowodowane zakażeniem układu moczowego, jak i być związane z rozwijającą się jakąś chorobą przenoszoną drogą płciową.
Menopauza
U kobiet na pewnym etapie ich życia dochodzi do zahamowania miesiączkowania. Związane jest to z tzw. menopauzą, która występuje zazwyczaj około 50. roku życia. Jeżeli pacjentka podejrzewa u siebie menopauzę, to warto wtedy odwiedzić ginekologa - wykluczy on obecność ewentualnej ciąży. Pacjentki będące w okresie okołomenopauzalnym również mogą skorzystać z konsultacji ginekologicznej, szczególnie jeśli pojawiają się u nich związane z tym czasem dolegliwości (jak np. uporczywe uderzenia gorąca), ponieważ objawy te mogą być skutecznie redukowane dzięki farmakoterapii.
Dolegliwości bólowe i krwawienia
Do innych objawów, o których warto porozmawiać z ginekologiem, należą też dolegliwości bólowe zlokalizowane w obrębie podbrzusza. Na szczególną uwagę zasługują krwawienia z pochwy, które pojawiają się u pacjentek będących już jakiś czas po menopauzie - takowe są szczególnie groźne, ponieważ przyczyną ich wystąpienia bywają schorzenia nowotworowe.
Porady ginekologiczne dla nastolatek
Porady ginekologicznej powinny również zasięgnąć pacjentki w wieku nastoletnim. Według American Congress of Obstetricians and Gynecologist, taka wizyta powinna się odbyć pomiędzy 13. a 15. rokiem życia pacjentki. Do szczególnych sytuacji skłaniających do konsultacji należą niewystępowanie jakichkolwiek cech dojrzewania u dziewczynki powyżej 14 lat oraz brak miesiączek u pacjentki mającej 16 lat.
Ginekolog online - kiedy?
Można również zasięgnąć porady ginekologa online w wielu sytuacjach, zwłaszcza jeśli nie ma możliwości lub potrzeby wizyty osobistej. W przypadku łagodnych dolegliwości, takich jak lekkie infekcje intymne, skomplikowane miesiączkowanie czy zmiany w wydzielinach, ginekolog online może pomóc w udzieleniu wskazówek i zaleceń. Jeśli masz planowaną wizytę u ginekologa, konsultacja online może być przydatna do omówienia swoich obaw, pytań lub problemów przed spotkaniem osobistym. Po wykonaniu badań diagnostycznych, takich jak cytologia czy badania krwi, można skonsultować wyniki za pomocą teleporady ginekologicznej i uzyskać wyjaśnienia dotyczące ich interpretacji.
Wizyta u ginekologa - podsumowanie
Pomijając wyżej wymienione aspekty, idealnym rozwiązaniem jest znajdowanie się pod stałą opieką ginekologiczną. Regularne wizyty pozwolą bowiem lekarzowi wykryć - czasem niezauważone lub pomijane przez pacjentkę - dolegliwości i w razie potrzeby wdrożyć odpowiednie leczenie. W przypadku nieprawidłowości im wcześniej zastosowana zostanie terapia, tym większe szanse zarówno na osiągnięcie wyleczenia, jak i na krótszy czas stosowania leków.
Cena jednej wizyty u ginekologa, bez wykonywania badań, to średnio koszt w wysokości 150 zł. Podobne ceny dotyczą konsultacji ginekologicznej online.
Źródła:
- Medical News Today, "Gynecologists: When to visit and what to expect" (www.medicalnewstoday.com), www.medicalnewstoday.com, 2017
- Rachel A. Blake, "Gyn Care 101: What to know about seeing a gynecologist" (www.health.harvard.edu), https://www.health.harvard.edu/, 2022
- Jon McKenna, Nivin Todd, "Signs You Need to See a Gynecologist" (www.webmd.com), https://www.webmd.com/, 2023
- Mark Hooper, "Should You Go to an Urgent Care for Gynecology" (frontlineer.com), https://frontlineer.com/, 2022
- Munson Healthcare, "5 Non-pregnancy Reasons to See Your OB/GYN" (www.munsonhealthcare.org), https://www.munsonhealthcare.org/, 2022