Kształt uszu, ze względu na lokalizację anatomiczną tych struktur, stanowi jeden z elementów, na podstawie których oceniana jest uroda ludzkiej twarzy. Defekty w obrębie małżowin usznych bywają przyczyną kompleksów, a w przypadku dzieci zdarza się, że stanowią one powód do wyśmiewania ich przez rówieśników.
Jednym z problemów z wyglądem uszu jest ich odstawanie. Zjawisko to nie jest wcale rzadkie: jak podaje The British Association of Aesthetic Plastic Surgeons, 1 do 2% Brytyjczyków uważa swoje małżowiny za nadmiernie odstające. Choć wydawać by się mogło, że odstawanie to po prostu odstawanie, jest jednak zgoła odmiennie.
Odstające uszy: jakie są postaci tej wady?
Pod uwagę w kwestii definiowania tego, czy uszy nadmiernie odstają, brane są głównie odczucia pacjenta. Pojawiają się jednak także próby stworzenia medycznej definicji, na podstawie której można by określać, czy problem rzeczywiście występuje. Jedną z nich są normy publikowane na portalu emedicine.medscape.com, według których uszy uznaje się odstające wtedy, gdy znajdują się o więcej niż 15-20 mm od powierzchni czaszki lub gdy kąt mierzony od tego miejsca do małżowiny usznej jest większy niż 21-30 stopni.
Odstające uszy mogą być przemijające. Taka sytuacja zdarza się u noworodków, u których defekt ten bywa spowodowany ułożeniem dziecka w łonie matki. W takim wypadku, po pewnym czasie od urodzenia, gdy siły mechaniczne przestają oddziaływać na małżowiny uszne, problem samoistnie znika.
U dzieci, u których odstawanie uszu jest wynikiem defektów anatomicznych, do samoistnej korekty zasadniczo nie dochodzi. Problem może obejmować tylko jedno ucho lub też dotyczyć obu małżowin usznych. Przyczyną odstających uszu bywają rozmaite zmiany, obejmujące:
- nieprawidłowości wykształcenia fałdu grobelkowego (element ucha znajdujący się za muszlą małżowiny), obejmujące m.in. jego całkowity brak lub przyjmowanie przez niego płaskiego kształtu,
- przerost muszli małżowiny usznej lub defekty jej budowy, jak np. zbyt duża jej głębokość,
- zwiększone wymiary całej małżowiny usznej (tzw. makrocja).
Wymienione powyżej stanowiły rodzaje odstających uszu, gdzie defekt spowodowany był nieprawidłowościami budowy głównie chrzęstnego szkieletu ucha. Problem pojawiać się może jednak także na skutek zmian dotyczących kośćca czaszki. W tym wypadku zmiany obejmować mogą wyrostek sutkowaty kości skroniowej (znajduje się on ku tyłowi od ucha, można go wyczuć palpacyjnie). W sytuacji, gdy struktura ta nadmiernie wystaje ponad powierzchnię czaszki, dochodzi do przesunięcia małżowiny usznej ku przodowi, czego efektem jest odstawanie uszu.
Omawiany problem bywa wrodzony lub nabyty. Z pierwszą sytuacją mamy do czynienia np. wtedy, gdy odstające uszy są cechą rodzinną i pojawiają się na skutek dziedziczonych genów. Nadmierne odstawanie uszu może również pojawiać się już w trakcie życia, np. na skutek przebycia urazów w okolicy głowy.
Niezależnie od ich rodzaju, odstające uszy nie muszą martwić pacjenta przez całe życie - przebycie zabiegu otoplastyki pozwala bowiem uzyskać pożądany kształt małżowin usznych. Zabiegi takie przeprowadzane są zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci.
Opracowano na podstawie: www.emedicine.medscape.com; www.baaps.org.uk