Pierwsze zastosowanie lasera w dermatologii miało miejsce w 1961 roku. Od tego czasu urządzenia te były systematycznie ulepszane, dodatkowo wynaleziono inne rodzaje laserów – co zwiększyło możliwości tego rodzaju terapii.
Laser jest źródłem światła, które niesie ze sobą pewną energię. Komórka, na którą pada światło lasera, otrzymuje porcję energii, która zamieniana jest w ciepło, prowadzące do jej zniszczenia. Światło lasera nie dociera do wszystkich komórek, ale jest wychwytywane przez cząsteczki nazywane chromatoforami. Chromatoforami są struktury, które zawierają różne rodzaje barwników – przykładem jest hemoglobina (obecna w zmianach naczyniowych takich jak naczyniaki czy teleangiektazje).
Poszczególne rodzaje laserów różnią się zastosowaniem, ponieważ emitują różne długości światła, „wyłapywane” przez inne chromatofory. Do najczęściej stosowanych laserów należą: laser CO2 (1060 nm), laser argonowy (488 i 514 nm), laser rubinowy (694 nm), Nd:YAG (532 i 1064 nm), laser barwnikowy (510, 577, 585, 590, 595 i 600 nm), diodowy (800-915 nm). Wszystkie te urządzenia wykorzystywane są współcześnie i są uważane za bezpieczne, różnią się jedynie zastosowaniem.
Zastosowanie laserów w dermatologii
Warunkiem zastosowania laseroterapii jest pewność co do tego, że zmiana skórna jest zmianą łagodną, ponieważ laser nieodwracalnie niszczy tkankę i nie można wówczas zbadać jej pod mikroskopem, by potwierdzić rozpoznanie. We wszystkich wątpliwych przypadkach należy wykonać wycięcie chirurgiczne wraz z badaniem histopatologicznym, które pozwala wykluczyć nowotwór złośliwy. Ma to szczególne znaczenie w różnego rodzaju zmianach barwnikowych.
Najczęstszym wskazaniem do zastosowania lasera są różnego rodzaju zmiany naczyniowe, do których należą naczyniaki krwionośne (nieprawidłowe zwiększenie liczby naczyń) oraz teleangiektazje (nieprawidłowe poszerzenia naczyń).
Inne wskazania obejmują:
- usuwanie zmian barwnikowych,
- terapię trądziku różowatego (w tym przerostowej postaci, umiejscowionej na nosie, nazywanej rhinophyma),
- zmniejszenie widoczności różnego rodzaju blizn (przerostowych, zanikowych, rozstępów, keloidów),
- usuwanie brodawek wirusowych, gruczolaków potowych i łojowych, kępek żółtych,
- trwałe usuwanie owłosienia,
- zmniejszenie widoczności oznak starzenia się skóry (fotoodmładzanie skóry – skuteczność potwierdzona w badaniach klinicznych),
- usuwanie tatuaży.
Warto wspomnieć, że różne typy laserów mogą być bardziej skuteczne w konkretnych zastosowaniach. Na przykład, lasery barwnikowe są szczególnie efektywne w leczeniu zmian naczyniowych, podczas gdy lasery rubinowe i Nd:YAG są często stosowane do usuwania tatuaży i zmian pigmentacyjnych.
Nowoczesne technologie, takie jak lasery frakcyjne, zyskują na popularności w dermatologii estetycznej. Te lasery działają poprzez tworzenie mikroskopijnych stref uszkodzeń, co przyspiesza gojenie i minimalizuje czas rekonwalescencji.
Zalety i przeciwwskazania laseroterapii
Zabiegi z zastosowaniem lasera mają wiele zalet, pod warunkiem, że wykonywane są przez kompetentną osobę. Cechuje je skuteczność oraz niedługi czas trwania przy dobrym efekcie kosmetycznym. Przy odpowiednich wskazaniach zabieg laserowy pozwala na uzyskanie korzystniejszego efektu kosmetycznego - związanego ponadto z krótszym okresem gojenia - niż inne metody leczenia zmian skórnych (przykładowo krioterapia lub elektrokoagulacja). Do kolejnych zalet można zaliczyć stosunkowo małą liczbę przeciwwskazań do wykonywania tego rodzaju zabiegów oraz rzadkie występowanie działań niepożądanych.
Przeciwwskazania do stosowania laseroterapii obejmują:
- ciążę,
- aktywną infekcję skóry,
- skłonność do bliznowców,
- niektóre choroby autoimmunologiczne,
- przyjmowanie leków światłouczulających.
Jednakże, istnieją pewne przeciwwskazania do stosowania laseroterapii. Przed przystąpieniem do zabiegu, ważne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu lekarskiego i ewentualnych badań diagnostycznych.
Ponadto, pacjenci powinni być świadomi potencjalnych skutków ubocznych laseroterapii, które mogą obejmować zaczerwienienie, obrzęk, przebarwienia lub blizny. Właściwa pielęgnacja skóry po zabiegu, w tym ochrona przed słońcem, jest kluczowa dla minimalizacji ryzyka powikłań i osiągnięcia optymalnych wyników. Po zabiegu zaleca się stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym o wysokim SPF, aby chronić skórę przed promieniowaniem UV.
Koszt i planowanie zabiegów
Ceny zabiegu są różne w poszczególnych klinikach, zależą także w dużej mierze od okolicy ciała, poddawanej laseroterapii. Przykładowo, zabieg usuwania zmian naczyniowych (rozszerzonych naczynek) na całej twarzy kosztuje około 500 zł, ale jeśli problem dotyczy tylko nosa, koszt jest już mniejszy (około 150 zł). Podane ceny dotyczą pojedynczego zabiegu. Często, aby uzyskać optymalny efekt, konieczne może być wykonanie 2-3 zabiegów.
W planowaniu zabiegów laserowych istotne jest:
- uwzględnienie indywidualnych potrzeb pacjenta,
- konsultacja z doświadczonym dermatologiem lub specjalistą medycyny estetycznej,
- dostosowanie planu leczenia do konkretnego przypadku,
- zapewnienie bezpieczeństwa oraz skuteczności terapii.
W planowaniu zabiegów laserowych istotne jest także uwzględnienie indywidualnych potrzeb pacjenta oraz jego oczekiwań. Konsultacja z doświadczonym dermatologiem lub specjalistą medycyny estetycznej jest kluczowa, aby dostosować plan leczenia do konkretnego przypadku i zapewnić bezpieczeństwo oraz skuteczność terapii. Przed zabiegiem pacjent powinien być poinformowany o przebiegu procedury, potencjalnym czasie rekonwalescencji oraz o tym, jakie rezultaty można realistycznie oczekiwać.
Źródła:
- Jason N Pozner 1, Barry E DiBernardo, "Laser Resurfacing: Full Field and Fractional" (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov), PubMed, 2016
- Débora Aparecida Oliveira Modena, Ana Carolina Godoy Miranda, "Efficacy, safety, and guidelines of application of the fractional ablative laser erbium YAG 2940 nm and non-ablative laser erbium glass in rejuvenation, skin spots, and acne in different skin phototypes: a systematic review" (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov), PubMed, 2020
- Katarzyna Redmerska, "Jakie zmiany skórne można usunąć za pomocą laseroterapii" (forumdermatologiczne.pl), https://forumdermatologiczne.pl