Jakie są główne obowiązki onkologa?
Onkolog pełni kluczową funkcję w procesie diagnostyki i leczenia nowotworów, będąc często centralnym punktem koordynacji opieki nad pacjentem. Jego zadania obejmują zarówno opracowanie indywidualnego planu leczenia, jak i współpracę z innymi specjalistami.
Obowiązki onkologa:
- diagnozowanie chorób nowotworowych – skierowanie na badania, interpretacja wyników oraz określenie stadium zaawansowania choroby;
- planowanie leczenia – decyzje dotyczące rodzaju terapii, takiej jak chemioterapia, immunoterapia czy operacje chirurgiczne;
- monitorowanie przebiegu leczenia – regularne badania kontrolne, ocena skuteczności terapii oraz dostosowywanie planu leczenia w razie potrzeby;
- współpraca z zespołem medycznym – onkolog ściśle współdziała z chirurgami, radioterapeutami, psychologami i dietetykami, aby zapewnić kompleksową opiekę;
- wsparcie psychologiczne i edukacja – informowanie pacjenta i jego bliskich o możliwościach leczenia, skutkach ubocznych oraz dbanie o ich komfort psychiczny.
Jak przebiega pierwsza wizyta u onkologa?

Pierwsza wizyta u onkologa to moment, który często wiąże się z niepewnością i stresem. Lekarz stara się jednak zapewnić pacjentowi wsparcie i szczegółowo wyjaśnić kolejne kroki.
Jak wygląda przebieg wizyty?
Wywiad medyczny (badanie podmiotowe):- szczegółowe pytania o objawy, dotychczasowe leczenie, historię chorób w rodzinie oraz styl życia pacjenta;
- ważne, aby pacjent zabrał ze sobą dokumentację medyczną, wyniki badań i listę przyjmowanych leków.
- onkolog sprawdza zgłaszane objawy oraz ocenia ogólny stan zdrowia pacjenta.
- lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak tomografia, rezonans magnetyczny, czy badanie histopatologiczne;
- w razie potrzeby pacjent jest kierowany do innych specjalistów lub na szczegółowe procedury diagnostyczne.
Jakie metody leczenia nowotworów stosuje onkolog?
Leczenie nowotworów jest procesem złożonym, który wymaga zastosowania różnych metod, często w połączeniu, aby zwiększyć skuteczność terapii.
Główne metody leczenia nowotworów:
- operacja chirurgiczna – usunięcie guza nowotworowego jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia, szczególnie w przypadku wczesnego stadium choroby;
- radioterapia – wykorzystanie promieniowania jonizującego do niszczenia komórek nowotworowych; metoda ta jest precyzyjna i często stosowana jako uzupełnienie innych terapii;
- chemioterapia – farmakologiczne leczenie, które polega na podawaniu leków cytostatycznych działających na szybko dzielące się komórki nowotworowe;
- immunoterapia – wspomaganie układu odpornościowego pacjenta w walce z nowotworem; terapia ta cechuje się wysoką precyzją i minimalizuje uszkodzenie zdrowych komórek;
- hormonoterapia – leczenie nowotworów hormonozależnych, takich jak rak piersi czy rak prostaty, poprzez zmiany w środowisku hormonalnym organizmu.
Znaczenie emocjonalnego wsparcia podczas procesu leczenia
Diagnoza nowotworu to moment, który wpływa na życie pacjenta i jego bliskich. Dlatego emocjonalne wsparcie odgrywa niezwykle ważną rolę w procesie leczenia.
Psychoonkologia – czym jest?

Psychoonkologia łączy psychologię z onkologią, koncentrując się na relacji między stanem psychicznym a fizycznym pacjenta. Diagnoza raka często wiąże się z lękiem, poczuciem utraty kontroli i silnymi emocjami. Psychoonkolog pomaga pacjentom radzić sobie z tymi uczuciami oraz wspiera ich bliskich.
Jakie korzyści daje terapia psychoonkologiczna?
- pomoc w adaptacji do choroby i radzeniu sobie z trudnymi emocjami,
- nauka technik redukcji stresu i napięcia,
- budowanie motywacji i nadziei na poprawę zdrowia,
- poprawa komunikacji w rodzinie oraz wsparcie w reorganizacji życia codziennego.
Jakie badania kontrolne zleca onkolog po zakończeniu leczenia?
Po zakończeniu terapii nowotworowej onkolog nadal monitoruje stan pacjenta, aby wykluczyć możliwość nawrotu choroby lub przerzutów.
Najczęściej wykonywane badania kontrolne:
- badania obrazowe (USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny);
- badania endoskopowe (kolonoskopia, gastroskopia);
- badania laboratoryjne (morfologia, biochemia).
Jakie są najczęstsze pytania pacjentów dotyczące leczenia onkologicznego?
Diagnoza nowotworu wywołuje szereg pytań i wątpliwości, które pacjenci często zadają na wizytach. Poniżej znajdują się najczęściej poruszane kwestie, które mogą pomóc rozwiać niektóre obawy i lepiej zrozumieć proces leczenia.
Ile trzeba czekać na wizytę u onkologa?
W przypadku świeżo zdiagnozowanego nowotworu czas odgrywa kluczową rolę. W dobrze zorganizowanych placówkach pacjenci pierwszorazowi zwykle są przyjmowani w ciągu tygodnia, choć nie jest to formalny wymóg. Dzięki temu możliwe jest szybkie wdrożenie diagnostyki i leczenia.
Czy przed wizytą u onkologa muszę mieć wyniki badań histopatologicznych?
Nie. Choć wyniki badań histopatologicznych są ważnym elementem diagnostyki, to ich brak nie powinien opóźniać pierwszej wizyty u onkologa. Lekarz może zlecić niezbędne badania już podczas spotkania, co pozwala oszczędzić cenny czas.
Jakie badania wykonuje się przy podejrzeniu nowotworu?

Zakres badań zależy od rodzaju i lokalizacji podejrzewanego nowotworu. Standardem diagnostycznym jest badanie histopatologiczne, które określa typ komórek nowotworowych. Uzupełniają je badania obrazowe i endoskopowe.
Przykłady diagnostyki w zależności od rodzaju raka:
- nowotwory piersi – mammografia, USG piersi, RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej, scyntygrafia kości;
- nowotwory płuc – tomografia komputerowa, a czasem PET-CT;
- nowotwory jelita grubego – kolonoskopia z biopsją, tomografia komputerowa jamy brzusznej;
- nowotwory prostaty – badania PSA, rezonans magnetyczny miednicy, scyntygrafia kości.
Mam raka – co dalej?
Po otrzymaniu diagnozy kluczowe jest skonsultowanie się z onkologiem. Lekarz ten przejmie koordynację całego procesu leczenia – od uzupełnienia diagnostyki, przez ustalenie ostatecznego rozpoznania, aż po dobór odpowiedniej terapii. Warto też skonsultować się z chirurgiem, jeśli planowana jest operacja.
Czy pacjenci onkologiczni mogą pić alkohol?
Leczenie onkologiczne obciąża organizm, a alkohol dodatkowo osłabia funkcjonowanie wątroby i układu odpornościowego. Chemioterapia, radioterapia czy leki immunologiczne wymagają wydolności narządów, zwłaszcza wątroby, dlatego alkohol jest zdecydowanie odradzany.
Czy mogę przygotować się do leczenia onkologicznego?
Tak, odpowiednie przygotowanie może pozytywnie wpłynąć na efekty terapii i poprawić tolerancję leczenia. Zalecenia obejmują:
- zmianę diety na wysokobiałkową, co pomaga w regeneracji organizmu;
- regularną aktywność fizyczną, która wzmacnia układ odpornościowy;
- zabezpieczenie płodności, jeśli planujesz mieć dzieci w przyszłości (np. bankowanie komórek jajowych lub nasienia).
Jakie są zalecenia dla pacjentów po diagnozie nowotworu?
Pacjentom zaleca się unikanie używek, zwłaszcza palenia tytoniu, które negatywnie wpływa na efekty leczenia. Rekomendowane są konsultacje z dietetykiem oraz wprowadzenie prozdrowotnych nawyków, takich jak spacery czy inne formy umiarkowanej aktywności fizycznej.
Źródła:
- Siedlecki P., "Podstawy kliniczne chemioterapii nowotworów", Onkologia kliniczna. Tom I, Borgis, 164–177, Warszawa, 2006
- Świeboda-Sadlej A., "Świeboda-Sadlej A., Skojarzone leczenie nowotworów — współpraca chirurga i onkologa klinicznego w zakresie leczenia raka piersi, jelita grubego i płuca", Chirurgia Polska, 13, 1, 59-68, 2011