Kolano biegacza - przyczyny i objawy

Kolano biegacza nie jest jednorodnym schorzeniem a raczej stanowi zespół objawów bólowych, związanych z przednim przedziałem stawu kolanowego. Najczęściej dotyka osoby  biegające na długich odcinkach i częściej pojawia się u kobiet niż u mężczyzn, zwłaszcza w wieku poniżej 40 lat; może też występować u osób uprawiających jakąkolwiek aktywność sportową lub wzmożoną rekreacyjną, w tym takie jak chodzenie, narciarstwo, jazdę na rowerze lub grę w piłkę nożną. 

Kolano biegacza stanowi zespół objawów, będących jedną z najczęstszych przyczyn dolegliwości u osób młodych, prowadzących aktywny tryb życia. W diagnostyce i leczeniu niezwykle ważne jest ustalenie przyczyn ich wystąpienia, w szczególności zwrócenie uwagi nie tylko na miejscowe problemy w stawie kolanowym, ale również na mogące mieć wpływ na rozwój tych objawów nieprawidłowości w obrębie stawu biodrowego lub skokowego.

Co oznacza termin "kolano biegacza"?

Kolano biegacza jest jedną z nazw, jakimi określa się występowanie dolegliwości bólowych w okolicy rzepki lub za nią, które nasilają się przy działaniu wzmożonych sił na staw rzepkowo udowy przy zginaniu kolana. Siły te w szczególności występują podczas takich czynności jak bieg, wchodzenie po schodach czy wykonywanie przysiadów.

Objawy charakterystyczne dla kolana biegacza

Objawami, które mogą występować, chociaż ich obecność nie jest konieczna dla rozpoznania kolana biegacza, jest występowanie bólu przy dotykaniu rzepki, obecność niewielkich wysięków w stawie kolanowym lub trzeszczenie w okolicy rzepki przy zginaniu kolana. Niekiedy może występować również ból w trakcie siadania, wstawania lub prostowania kolana. Innymi określeniami kolana biegacza są zespół rzepkowo udowy bądź zespół bólowy przedniego przedziału kolana.

Objawy, związane z kolanem biegacza rozwijają się najczęściej wskutek przeciążenia stawu kolanowego, wynikającego z nieodpowiednio dobranego reżimu treningowego, nieprawidłowej biomechaniki ćwiczeń lub biegu bądź też z osłabienia mięśni.

Przyczyny powstawania kolana biegacza

Bezpośrednie przyczyny występowania kolana biegacza nie są w dalszym ciągu ściśle scharakteryzowane i dlatego należy mówić raczej o jego wieloczynnikowej etiologii. Spośród przyczyn bezpośrednich, wywołujących ból, można wymienić zmiany, powstające w stawie rzepkowo udowym oraz niejednokrotnie prowadzące do nich zaburzenia funkcji innych struktur, lokalizujących się dystalnie lub proksymalnie do stawu kolanowego. Przyczyny miejscowe to najczęściej skutek niewielkich uszkodzeń w obrębie struktur tworzących lub otaczających staw kolanowy, takich jak między innymi:

• kość podchrzęstna
• troczki rzepki
• ciało tłuszczowe podrzepkowe
• maziówka
• ścięgno mięśnia czworogłowego z wiązadłem rzepki.

W ustalaniu przyczyn powstawania objawów kolana biegacza zwraca się dużą uwagę na ustawienie w stawie skokowym podczas wykonywania ćwiczeń. Zauważono, że u osób predysponowanych do wystąpienia kolana biegacza, często w pozycji statycznej stopa jest zrotowana na zewnątrz. Również ustawienie boczne stopy lub nadmierny nacisk na podłoże w czasie biegu lub chodzenia może powodować kompensację w ustawieniu przez staw kolanowy i w rezultacie skutkować wystąpieniem zespołu rzepkowo udowego. W podobnym mechanizmie kompensacji postawy może dochodzić do wystąpienia kolana biegacza w przypadku zmienionej kinematyki stawu biodrowego podczas uprawiania sportu, np. opóźnienie działania mięśnia pośladkowego w porównaniu z mięśniami uda w czasie biegania czy też osłabienie samego mięśnia czworogłowego uda.