Żylaki nóg są jednym z objawów zaburzonego przepływu krwi żyłami kończyn dolnych, który może być wynikiem m.in. osłabienia ścian naczyń żylnych, wadliwej pracy zastawek żylnych lub ich uszkodzenia. W wyniku tzw. refluksu żylnego, naczynia żylne poszerzają się i przybierają charakterystyczny kręty wygląd. Pacjenci z żylakami kończyn dolnych, mogą leczyć je wieloma różnymi metodami, począwszy od technik małoinwazyjnych, a skończywszy na operacyjnym usunięciu chorobowo zmienionych żył. Dostępne jest leczenie farmakologiczne za pomocą leków flebotropowych, leczenie chirurgiczne z zastosowaniem mniej lub bardziej inwazyjnych metod, a także leczenie uciskowe, czyli kompresjoterapia.
Kompresjoterapia w leczeniu żylaków
Kompresjoterapia, inaczej leczenie uciskowe, jest skuteczną i nieinwazyjną formą leczenia schorzeń układu żylnego. Polega na wytworzeniu odpowiedniego ucisku na kończynę za pomocą specjalistycznych wyrobów uciskowych (pończochy, podkolanówki, rajstopy), dzięki którym przywrócona jest fizjologiczna rola tzw. pompy mięśniowej nóg. Pompa mięśniowa nóg jest jednym z podstawowych mechanizmów, odpowiedzialnych za prawidłowy przepływ krwi żylnej z kończyn „ku górze”, czyli w kierunku serca. U chorych z niewydolnym układem żylnym krew nie jest skutecznie odprowadzana, przez co dochodzi do jej zastoju, poszerzenia ścian naczyń krwionośnych i w efekcie do powstania szpecących żylaków.'
Jak działa kompresjoterapia?
Zastosowanie ucisku zmusza do efektywnej pracy pompę mięśniową, dzięki czemu pobudzany jest właściwy przepływ krwi oraz limfy, której zastój prowadzi do wystąpienia obrzęków. Wywierany ucisk jest różny w zależności od części kończyny – najsilniejszy jest w okolicy kostek, gdzie gromadzi się najwięcej krwi. Ucisk stopniowo zmniejsza się na długości kończyny. Efektem zastosowania kompresjoterapii w leczeniu żylaków jest wpływ na układ żylny – dochodzi do zmniejszenia średnicy żył i spadku refluksu, co usprawnia przepływ żylny. Dodatkowo obserwuje się również korzystne zmiany w zakresie mikrokrążenia - zmniejsza się przepuszczalność naczyń krwionośnych i reabsorpcja płynu tkankowego, co znacząco redukuje obrzęki.
Kiedy stosować terapię uciskową?
Terapia uciskowa może być stosowana na każdym etapie zaawansowania niewydolności żylnej. Ziaja i współpracownicy wykazali jednak, że im bardziej zaawansowana choroba, tym częściej metoda ta jest stosowana i akceptowana przez chorych. Pacjenci mają dziś do dyspozycji wyroby uciskowe o różnej klasie w zależności od zastosowanego ucisku. Klasa I charakteryzuje się najsłabszym uciskiem w zakresie 18-21 mmHg, podczas gdy klasa IV to już ucisk bardzo mocny – minimum 49 mmHg.
Kompresjoterapia, choć bardzo skuteczna, często jest leczeniem nieakceptowalnym przez chorych ze względu na trudności w zakładaniu wyrobów uciskowych, względy estetyczne, czy też dyskomfort, związany z poceniem się lub świądem. Warto jednak rozważyć taką metodę leczenia i pamiętać, że leczenie żylaków nóg to nie tylko pozbycie się istotnego defektu kosmetycznego, ale i wyeliminowanie poważnego zdrowotnego problemu.
Źródła:
- D. Ziaja, P. Kocełak, J. Chudek, K. Ziaja, "Compliance with compression stockings in patients with chronic venous disorders" (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov), Phlebology, 2011
- red. A. Jawień, M. T. Szewczyk, "Kompresjoterapia", Poznań, 2009, ISBN: 978-83-89825-94-0