Mianem kamieni nerkowych określana jest stwardniała, zbita masa, powstająca na skutek krystalizacji zawartych w moczu minerałów lub soli różnych kwasów. Osiągają one różną wielkość, mogą występować pojedynczo lub mnogo, jedno- lub obustronnie. Często nie dają zauważalnych objawów bólowych, bądź też są one sporadyczne i o niewielkim nasileniu.
Objawy i leczenie kolki nerkowej
Sytuacja ulega zmianie, kiedy kamień z nerki przedostanie się do moczowodu, czyli przewodu łączącego ją z pęcherzem. Częstą sytuacją jest wtedy upośledzenie lub nawet zatrzymanie przepływu moczu, któremu towarzyszy silny ból zwany kolką nerkową. Jest on spowodowany niedokrwieniem w okolicy kamienia, uciskiem kamienia na moczowód oraz zablokowanie odpływu moczu z ponad kamienia.
Usuwanie kamieni moczowodowych metodą laparoskopową
Wybór metody usunięcia kamienia uzależniony jest od kilku czynników – lokalizacji złogu, jego wielkości oraz liczby występujących kamieni. Przyjmuje się, że kamienie o średnicy poniżej 4 mm mogą zostać wydalone samoistnie w 80% przypadków, zaś kamienie większe niż 7 mm muszą zostać usunięte instrumentalnie (chirurgicznie).
W przypadku kamieni zlokalizowanych w obrębie moczowodów leczenie ma na celu całkowite usunięcie kamienia, zapewnienie dobrego odpływu moczu oraz trwałe wyjałowienie dróg moczowych, jeżeli doszło do ich zakażenia. Pozwala to na minimalizację ryzyka nawrotu dolegliwości.
Popularnym i skutecznym rozwiązaniem usunięcia kamieni moczowodowych jest przeprowadzenie małoinwazyjnego zabiegu endoskopowiego (laparoskopowego).
Do najczęściej stosowanych metod należą następujące techniki:
-
litotrypsja zewnątrzustrojowa falą uderzeniową (ESWL),
-
nefrolitotomia przezskórna (PCNL),
-
ureteroskopia (URS).
Litotrypsja zewnątrzustrojowa falą uderzeniową (ESWL)
Litotrypsja zewnątrzustrojowa falą uderzeniową (ESWL) – do zabiegu wykorzystuje się urządzenie kruszące złogi za pomocą generowanej na zewnątrz organizmu wysokoenergetycznej fali ultradźwiękowej. Wycelowana w kamień fala uderzeniowa przechodzi przez skórę a złóg absorbuje zawartą w niej energię. W wyniku tego kamień rozpada się na małe fragmenty, które następnie są wydalane z moczem w ciągu kilku dni lub tygodni. W przypadku dużego kamienia jego całkowite skruszenie może wymagać przeprowadzenia kilku zabiegów.
Nefrolitotomia przezskórna (PCNL)
Nefrolitotomia przezskórna (PCNL) - jest procedurą chirurgiczną przeprowadzaną w celu usunięcia kamienia bezpośrednio z nerki lub górnego odcinka moczowodu. Polega na wykonaniu nakłucia specjalną igłą a następnie wprowadzeniu nefroskopu przez odpowiednio poszerzony otwór. W zależności od rozmiaru, kamień jest usuwany w całości lub po uprzednim rozbiciu na drobne kawałki za pomocą lasera, ultradźwięków lub litotryptora pneumatycznego (urządzenia działającego podobnie do młota pneumatycznego). Zaletą metody PCNL jest możliwość usunięcia nawet największych kamieni podczas jednej operacji, przeciwwskazaniem natomiast: wady anatomiczne nerki lub układu kostnego uniemożliwiające właściwe nakłucie, gruźlica układu moczowego, ciąża, a także zaburzenia krzepnięcia krwi.
Ureteroskopia (URS)
Ureteroskopia (URS) – to metoda polegająca na wprowadzeniu przez cewkę moczową endoskopu o niewielkiej średnicy a następnie uchwyceniu i wyciągnięciu znalezionego kamienia przy pomocy specjalnego "koszyczka". URS jest powszechnie stosowaną techniką, charakteryzującą się wysoką skutecznością i niskim ryzykiem powikłań. Jeśli kamień ma na to zbyt duży rozmiar, jest on kruszony na mniejsze fragmenty przy użyciu lasera, ultradźwięków lub litotryptora pneumatycznego - jak w metodzie PCNL.
Wszystkie wymienione techniki niejednokrotnie się uzupełniają, dzięki czemu szanse na całkowite wyleczenie pacjenta zdecydowanie wzrastają. Ważne jest aby zabieg przeprowadzany był przez odpowiednio przeszkolonego w tym zakresie urologa, posiadającego odpowiednie doświadczenie i praktykę.
Źródła:
- Minesh Khatri, "What Is Ureteroscopy?" (www.webmd.com), https://www.webmd.com, 2023
- Fabio C Vicentini, Cristiano Mendes Gomes, Alexandre Danilovic, "Percutaneous nephrolithotomy: Current concepts", Indian J. Urol., 25(1), 4-10, 2009
- Hassan Manzoor, Stephen W. Leslie, Shady W. Saikali, "Extracorporeal Shockwave Lithotripsy" (www.ncbi.nlm.nih.gov), StatPearls [Internet], 2024