Laserowa korekcja wzroku metodą femtoLASIK

Wady wzroku są prawdziwym utrapieniem dla ludzi młodych i aktywnych. Wady refrakcji dotyczą aż 80% populacji. Ograniczają uprawianie różnych dyscyplin sportowych, mogą negatywnie wpływać na kreowany wizerunek, a przy większych wadach nawet utrudniać życie codzienne.

O wadach refrakcji mówi się, jeśli światło jest nieodpowiednio załamywane na układzie optycznym oka, tj. soczewce i rogówce, i nie zostaje skupione dokładnie na siatkówce oka. Rejestrowany obraz jest wtedy nieostry, rozmyty i jeśli wada nie jest korygowana za pomocą odpowiednio dobranych okularów lub soczewek kontaktowych mogą dołączyć się dodatkowe dolegliwości w postaci bólów głowy i oczu, ogólnego zmęczenia, pogorszenia samopoczucia oraz bólów i zaczerwienia oczu.

Krótkowzroczność (myopia) rozpoznaje się, jeśli promienie światła skupiają się przed siatkówką. Krótkowidz widzi niewyraźnie odległe obiekty i pomaga sobie mrużąc oczy, co może być przyczyną dodatkowych dolegliwości związanych z napięciem mięśni twarzy oraz przyczyną wczesnego pojawiania się zmarszczek wokół oczu. Czytanie z bliska nie sprawia trudności.

Inne objawy występują w przypadku nadwzroczności zwanej też dalekowzrocznością (hyperopia). W przypadku tej wady światło skupia się poza siatkówką. Dalekowidz może mieć problemy zarówno z widzeniem przedmiotów odległych jak i bliskich, choć więcej wysiłku sprawia patrzenie z bliska. Wysiłek włożony w akomodację odbija się dolegliwościami bólowymi oczu i głowy oraz zmęczeniem.

W przypadku astygmatyzmu, określanego niezbornością, kształt rogówki nie jest idealnie kulisty, a przez to krawędzie oglądanych przedmiotów lub liter będą widziane jako rozmazane w jednym kierunku.

Charakterystyka metody femtoLASIK

Zabieg femtoLASIK jest modyfikacją zabiegu LASIK, ale jest on dużo bardziej nowoczesny, bardziej bezpieczny i daje lepsze rezultaty.

Poleca się go pacjentom do korekcji średniej i wysokiej krótkowzroczności do -10 dioptrii, astygmatyzmu do 6 dioptrii oraz nadwzroczności do +6 dioptrii. Mając wadę w tych granicach można całkowicie wyeliminować konieczność noszenia okularów.

Całą procedurę przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym po zastosowaniu kropli z antybiotykiem i kropli znieczulających.

Działanie lasera na oko jest bardzo krótkie. Zależnie od wielkości wady nie przekracza kilkudziesięciu sekund. Cały zabieg trwa około 30 minut.

Następnie przez dwie lub trzy godziny pacjent przebywa na sali pooperacyjnej pod opieką lekarską, a po badaniu okulistycznym może udać się do domu. Istotne jest zapewnienie sobie opieki bliskiej osoby przez pierwsze godziny po korekcji.

Zabieg femtoLASIK przeprowadza się w dwóch etapach – oba oparte są na wykorzystaniu lasera. Najpierw odcina się wierzchni płatek rogówki z pozostawieniem przyczepu po stronie nosowej. Stosowany w tym etapie laser femtosekundowy ma wiele przewag nad mechanicznym działaniem mikrokeratomu. Przede wszystkim istnieje możliwość swobodnego wyboru średnicy płatka. Ponadto jest on cieńszy, a jego brzegom można nadać różny kąt nachylenia. Ma to bardzo duże znaczenie przy korekcji wysokich wad refrakcji, kiedy wymagane jest modelowanie znacznego stopnia.

Po odchyleniu odciętego płatka rogówki lekarz przechodzi do właściwego modelowania zrębu rogówki za pomocą lasera ekscimerowego. Urządzenie emituje pulsy światła o ultrakrótkiej długości fali, które określane jest jako promieniowanie ultrafioletowe. Działa więc bardzo płytko, dzięki czemu istnieje możliwość zmiany kształtu tak delikatnej i cienkiej struktury jaką jest rogówka.

Praca lasera sterowana jest komputerowo. Po wczytaniu wykonanej podczas badań wstępnych mapy oka, urządzenie planuje przebieg zabiegu. Impulsy wiązki laserowej kierowane są z określoną mocą i wielkością w dokładnie zaplanowane obszary, tak aby przywrócić prawidłowy kształt rogówki i wyeliminować wadę refrakcji.

Po skończeniu pracy lasera przykłada się odcięty płatek rogówki, a oko jeszcze przez kilka minut pozostaje otwarte. Taka procedura gwarantuje jego dobre zespolenie się z raną pozabiegową. Następnie na oko zakładany jest opatrunek.

Zalety działania lasera femtosekundowego:

• zabieg jest bezpieczny i pozwala na naprawę wady, szczególnie przy cienkiej rogówce
• laser femtosekundowy stwarza możliwość zastosowania zindywidualizowanych profili korekcji, dzięki czemu za pomocą tej metody można leczyć nie tylko podstawowe wady refrakcji, ale również wady związane z jakością widzenia
• szybsze zespolenie się odcinanego płatka rogówki z jej pozostałą częścią i skrócenie czasu gojenia

Poza oczywistymi przewagami użycia lasera femtosekundowego w terapii wad refrakcji skuteczność oceniania w długim okresie czasu jest jednak podobna do tej uzyskiwanej w zabiegach z użyciem mechanicznego mikrokeratomu.

Niedawno opublikowane w prestiżowym czasopiśmie American Journal of Ophthalmology wyniki randomizowanego badania prowadzonego pod kierunkiem doktora Jaya McLarena z Mayo Clinic w USA wskazują, że jakość widzenia po pięciu latach od zabiegu wykonanego obiema metodami jest porównywalna.

Laser femtosekundowy i ekscimerowy

Laser femtosekundowy służy do odcięcia płatka rogówki i odsłonięcia jej zrębu. Działa bardzo precyzyjne. Odcięty płatek może mieć grubość poniżej 100 µm, choć w praktyce zazwyczaj wybiera się grubość rzędu 120 µm. W gabinetach okulistycznych dostępnych jest wiele urządzeń. Można spotkać laser:

• VISUMAX firmy Carl Zeiss Meditec
• Intralase FS amerykańskiej firmy Abbot Medical Optics
• Femtec niemieckiej firmy Technolas Perfect Vision
• Femto LDV szwajcarskiego koncernu Ziemer Ophthalmic Systems AG
• Wavelight FS200 Femtosecond Laser amerykańskiej firmy Alcon Laboratories
• laser Victus firmy Bausch&Lomb (laser ten jest używany również w leczeniu zaćmy)

Laser wyposażony jest w mikroskop chirurgiczny i system wideo. Emituje fale światła o długości 1043 nm, a więc w zakresie fal podczerwonych, z częstością pulsacyjną 500 kHz. Jego zastosowanie umożliwia wykonywanie cięć powierzchownych na rogówce, jak również precyzyjnych cięć wewnątrzrogówkowych. Jest sterowany komputerowo.

Laser ekscimerowy służy do modelowania zrębu rogówki. Spotykane urządzenia to:

• MEL-80 firmy niemieckiej firmy Carl Zeiss Meditec
• ALLEGRETTO WAVE niemieckiego koncernu WaveLight Laser Technologie AG
• VISX STAR S4 IR amerykańskiej firmy Abbott Medical Optics

Urządzenia te działają w zakresie fal ultrakrótkich (150-300nm), a więc promieniowania ultrafioletowego. Miejsca ablacji są ściśle zaprogramowane i kontrolowane przez komputer. Trójwymiarowy system śledzenia ruchów gałki ocznej eliminuje wpływ nawet najmniejszych je ruchów na przebieg zabiegu. Dzięki komputerowi każdy puls wiązki laserowej umieszczany jest w dokładnie zaplanowanym punkcie rogówki.

Aby zabieg był jeszcze bardziej precyzyjny niektóre urządzenia posiadają możliwość dostosowania wielkości wiązki laserowej od 0,65 mm aż do 6,5 mm oraz częstotliwości emisji od 6 Hz do 20 Hz. W przypadku zbytniego poruszenia się pacjenta praca lasera jest automatycznie blokowana.

Przygotowanie do zabiegu femtoLASIK

Decyzja o zabiegu podejmowana jest w oparciu o wyniku wielu badań okulistycznych. Korekcje zazwyczaj wykonuje się u pacjentów w wieku od 18 do 55 lat po ustabilizowaniu się wady. U starszych osób zabieg nie eliminuje starczowzroczności, gdyż wada ta wynika z zależnej od wieku utraty elastyczności soczewki, a nie wad refrakcji.

Dyskwalifikowani są też pacjenci z chorobami oczu takimi jak:

• stany zapalne
• jaskra
• zaćma
• odwarstwienie siatkówki
• stożek rogówki,
• zespół suchego oka
• astygmatyzm nieregularny

Przeciwskazaniem do zabiegu są ciąża, karmienie naturalne oraz poważne choroby ogólnoustrojowe w postaci zaburzeń odporności, chorób autoimmunologicznych i onkologicznych, cukrzycy, zaburzeń gojenia, itp.

Zabiegu laserowego nie przeprowadza się po wcześniejszych operacjach na oku, gdyż zmieniają one warunki anatomiczne. Osoby uprawiające sporty ekstremalne lub sztuki walki powinny wybrać inną metodą korekcji wady wzroku, gdyż oko po leczeniu metodą femtoLASIK podatne jest na pourazowe przesunięcie odcinanego podczas korekcji płatka rogówki.

Badanie okulistyczne przed zabiegiem jest bardzo dokładne. Kluczowe są warunki anatomiczne i odpowiednia grubość rogówki. Jeśli okaże się, że rogówka jest zbyt cienka w stosunku do oczekiwanej korekcji wady, pacjent będzie musiał wybrać inną metodę leczenia. Laserowe modelowanie zbyt cienkiej rogówki może ją zbyt mocno osłabić prowadząc do uszkodzenia.

Aby pomiary oka były miarodajne, pacjent musi zrezygnować z noszenia szkieł kontaktowych na kilka dni przed badaniem. Zlecane testy obejmują wykonanie:

• mapy oka
• pomiar grubości rogówki
• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego
• badanie dna oka
• badanie refrakcji metodą skiaskopii
• pomiar ilości wydzielanych łez

W razie potrzeby wykonuje się badania ultrasonograficzne lub tomografię komputerową gałki ocznej.

Rekonwalescencja po korekcji wad refrakcji

Metoda femtoLASIK jest bezbolesna, ale po zabiegu pacjent może odczuwać dolegliwości bólowe. Zaleca się wtedy stosowanie kropli i doustnych leków przeciwbólowych. Ponadto krople z antybiotykiem zapobiegają rozwojowi infekcji.

Bezpośrednio po zabiegu pacjent powinien jak najwięcej odpoczywać. W tym czasie może wystąpić zwiększona wrażliwość na światło, łzawienie, swędzenie, uczucie piasku w oczach. Ważne jest, aby w tym okresie nie zaciskać, ani nie pocierać oka, aby odcinany podczas zabiegu płatek rogówki mógł się prawidłowo zagoić. Przez pewien czas widzenie jest upośledzone, ale jego jakość poprawia się w miarę gojenia i jakość widzenia stabilizuje całkowicie po trzech miesiącach.

W okresie rekonwalescencji wymagane są wizyty kontrolne po tygodniu, miesiącu i trzech miesiącach po zabiegu. Przez ten czas powinno się nosić okulary słoneczne, unikać opalania, sauny, kąpieli w basenie i akwenach otwartych oraz przebywania w zadymionych i zapylonych pomieszczeniach. Podczas zabiegów higienicznych należy dbać, aby do operowanego oka nie dostawała się woda i detergenty oraz ostrożnie postępować z makijażem i kosmetykami.

Powikłania po zabiegu to rzadkość...

Powikłania po zabiegu występują rzadko, a ich liczna nie przekracza 1% pacjentów. Niepowodzenia w czasie zabiegu związane są z wadliwym działaniem lasera i mogą mieć wpływ na jakość widzenia. Użycie lasera femtosekundowego wyeliminowało powikłania związane ze wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego wymaganego do pracy mikrokeratomu, ale spowodowało pojawienie się nowych związanych ze stabilizacją oka przez pierścień ssący oraz samym sposobem działania lasera.

Wadliwe działanie pierścienia stabilizującego zwykle wynika z nieregularnego kształtu gałki ocznej. Jeśli dojdzie do nieznacznego zmniejszenia siły ssącej, odcinany płatek ma nierówne brzegi. Zdarza się to częściej u pacjentów z małą szparą powiekową i głęboko osaczonym okiem, u których pole operacyjne jest relatywnie mniejsze. Zazwyczaj nie ma to wpływu ani na jakość widzenia, ani na proces gojenia.

Działanie lasera femtosekundowego wywołuje odparowanie tkanek z wytworzeniem się niewielkich ilości gazu. W rzadkich przypadkach pęcherzyk powietrza może przedostać się do przedniej komory oka, co zakłóca pracę systemu kontroli wodzenia oka w laserze ekscimerowym. Jeśli zakłócenia są istotne, zabieg trzeba odłożyć do czasu resorpcji pęcherzyka, bo jego kontynuacja grozi utratą wzroku. Pomimo tysięcy przeprowadzonych korekcji metodą femtoLASIK, do tej pory odnotowano jedynie pojedyncze przypadki takiego powikłania.

Bezpośrednio po zabiegu może dojść do przesunięcia się płatka rogówki, co można szybko skorygować w klinice okulistycznej. Po czasie rekonwalescencji u pacjentów mogą wystąpić takie objawy jak:

• efekt halo
• aureole wokół punktów świetlnych
• pogorszenie widzenia nocnego
• spadek kontrastowości widzenia

Występowanie astygmatyzmu nieregularnego po metodzie femtoLASIK jest rzadsze niż po metodzie LASIK. Fakt ten tłumaczony jest bardziej precyzyjnym działaniem lasera femtosekundowego i lepszym zrostem tkanek po cięciu laserowym niż mechanicznym.

Gdzie na zabieg? Ile kosztuje laserowa korekcja wzroku?

W Centrum Medycznym MEVIT w Warszawie zabieg femtoLASIK kosztuje 3600 złotych. Do tych kosztów należy doliczyć 300 złotych za badania kwalifikacyjne. Zaletą jest bezpłatna opieka medyczna przez okres jednego miesiąca po zabiegu oraz preferencyjna cena ponownej korekcji – 1300 złotych, jeśli nie udałoby się całkowicie wyeliminować wady podczas pierwszego zabiegu. W Ośrodku Okulistyki Klinicznej SPECTRUM we Wrocławiu korekcja refrakcji metodą femtoLASIK kosztuje 3800 złotych, a pacjent po zabiegu objęty jest półroczną bezpłatną opieką okulistyczną.