Łzy są substancją nawilżającą, oczyszczającą i zabezpieczającą rogówkę oka, produkowaną przez gruczoły łzowe. Oprócz wody w ich skład wchodzą też niewielkie ilości chlorku sodu (soli) i białek. W normalnych warunkach nadmierna ilość łez jest niezauważalnie odprowadzana z worka spojówkowego do jamy nosowej drogami łzowymi.
Anatomia dróg łzowych - kluczowa struktura dla zdrowego układu łzowego
Drogi łzowe składają się z punktów łzowych (otworków w górnej i dolnej powiece), kanalików łzowych, worka łzowego leżącego w zagłębieniu kości łzowej oraz przewodu nosowo-łzowego uchodzącego do jamy nosowej. Są one dość delikatną strukturą, łatwo ulegającą "zatkaniu", zwłaszcza w przypadkach:
- wrodzonej niedrożności (najczęściej spotykanej u dzieci – przeważnie ustępuje samoistnie w pierwszym roku życia)
- urazów okolic dróg łzowych i otaczających je struktur kostnych
- przebytych stanów zapalnych o charakterze wirusowym bakteryjnym lub grzybiczym
- zmian nowotworowych, guzów, torbieli i narośli
- zwężaniu się światła kanalików łzowych związanego z wiekiem
Niedrożność dróg łzowych objawia się przeważnie nadmiernym łzawieniem, nawracającymi stanami zapalnymi i infekcjami worka łzowego, wydzielaniem i gromadzeniem się śluzu, obrzękiem wewnętrznych kącików oczu, a także zamazanym widzeniem i nabiegniętymi krwią oczami. Nadmierne łzawienie może z kolei wywołać zespół suchego oka. Z tego względu niezbędny jest czasami zabieg zamknięcia punktów łzowych specjalnymi zatyczkami.
Skuteczne udrożnienie dróg łzowych - dlaczego to tak ważne?
Przewody łzowe odprowadzają łzy z oka do jamy nosowej. W przypadku wystąpienia przeszkody dochodzi do gromadzenia się łez w przynosowym kąciku oka, co samo w sobie nie jest groźne. Często jednak towarzyszy mu zaczerwienienie spojówek, ból, opuchnięcie i podrażnienie. Problemy rozpoczynają się w momencie infekcji. Zastój łez utrudnia leczenie zapalenia spojówek. Brak przepływu w przewodach łzowych uniemożliwia dostanie się antybiotyku w miejsce zapalenia, co w konsekwencji może prowadzić do powstawania zrostów, nadmiernego poszerzenia kanalików łzowych (rozstrzenie), powstania zachyłków woreczka łzowego oraz torbieli śluzowo-ropnej (dacryomycopyocele). Z powyższych powodów udrożnienie dróg łzowych powinno być wykonane szybko, gdyż po przejściu każdego zapalenia spojówek zabieg staje się trudniejszy.
Czasami zamiast udrażniania dróg łzowych przeprowadza się zabieg korekcji położenia punktów łzowych. Jest to rozważane, gdy kanaliki łzowe i drogi łzowe są prawidłowo drożne, ale punkty łzowe są źle rozmieszczone lub źle funkcjonują.
Efektywna terapia laserem CO2 - leczenie zatkanych kanalików łzowych
Proces leczenia zatkanych kanalików łzowych rozpoczyna się najczęściej od masażu, płukania i sondowania. W przypadku braku efektu należy przeprowadzić zabieg chirurgiczny lub laserowy. Zabieg laserowy z wykorzystaniem endoskopu (z ang. EDCR – endoscopic dacryocystorhinostomy) lub przezkanalikowa laserowa dakrocystorhinostomia (z ang. LDCR) pozwala wykonać pełną rekonstrukcję dróg łzowych na każdym poziomie niedrożności.
Zabieg polega na utworzeniu połączenia pomiędzy drogami łzowymi a nosem powyżej miejsca blokady dróg łzowych, tak aby łzy mogły swobodnie spływać do przewodu nosowego. Dużą zaletą laseroterapii jest doskonały efekt kosmetyczny nawet przy dużych wadach i brak blizn po zabiegu. U dzieci zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym, zaś u dorosłych w znieczuleniu miejscowym.
Lekarz okulista wprowadza mikroendoskop do kanału łzowego. Może w ten sposób obejrzeć przewody łzowe od środka pod dużym powiększeniem. Dokładnie ocenia ich stan i lokalizuje miejsce zwężenia. W łagodnych postaciach wystarczy użycie lasera CO2 do udrożnienia kanału. W przypadku rozległej wady możliwe jest laserowe wytworzenie przetoki z worka łzowego do jamy nosowej. Umieszczenie w niej cienkiej silikonowej rurki intubacyjnej zapewnia zagojenie się rany z odtworzeniem sprawnie działających dróg łzowych. Rurki są przezroczyste, niewyczuwalne dla pacjenta i niewidoczne dla otoczenia. Należy je nosić do momentu całkowitego wygojenia przetoki (są one usuwane po 6-9 miesiącach).
Nacięte tkanki zszywane są warstwowo a czas trwania całego zabiegu nie przekracza 60 minut. Technika ta nie pozostawia żadnych blizn na twarzy a ponieważ znieczulenie miejscowe wykonywane jest jedynie od strony jamy nosowej, nie tworzą się też szpecące obrzęki i wylewy podskórne. Powrót pacjenta do normalnego trybu życia następuje już następnego dnia po operacji.
Skrzywiona przegroda nosa może spowodować zwężenie drożności dróg nosowo-łzowych, co może utrudnić odpływ łez. W rezultacie łzy mogą gromadzić się w oku, co może prowadzić do objawów takich jak łzawienie, podrażnienie i zaczerwienienie oczu. W takim przypadku rozwiązaniem może być operacja krzywej przegrody nosa.
Zalety terapii laserem CO2
Terapia laserem CO2 w przypadku zatkanych kanalików łzowych może przynosić wiele korzystnych efektów. Oto kilka z nich:
-
Szybka i skuteczna terapia - laser CO2 to szybka metoda usuwania zatkania kanalików łzowych, co przekłada się na natychmiastową ulgę i poprawę komfortu pacjenta.
-
Brak widocznych blizn - dzięki precyzyjnym nacięciom i małym rozmiarom urządzenia, terapia laserem CO2 pozostawia minimalne lub żadne blizny na skórze, co jest atrakcyjne z estetycznego punktu widzenia.
-
Odzyskanie zdrowia oczu - usunięcie przeszkody w kanalikach łzowych przywraca prawidłowy odpływ łez, co pomaga w walce z infekcjami oczu i poprawia ogólną kondycję wzroku.
-
Komfort pacjenta - dzięki zastosowaniu znieczulenia miejscowego i minimalnej inwazyjności procedury, pacjent może szybko powrócić do normalnego trybu życia bez konieczności długiej rekonwalescencji.
-
Bezpieczna i skuteczna metoda - terapia laserem CO2 jest uważana za bezpieczną i skuteczną opcję leczenia zatkania kanalików łzowych, która ma pozytywny wpływ na zdrowie oczu.
-
Eliminacja bólu i podrażnienia - usunięcie zatkania kanalików łzowych pomaga w redukcji bólu, zaczerwienienia spojówek oraz podrażnienia oka, co poprawia komfort życia pacjenta.
-
Szybki powrót do zdrowia - dzięki minimalnym dolegliwościom po zabiegu, pacjent może wrócić do normalnego trybu życia już następnego dnia po operacji.
Laserowe rekonstrukcje dróg łzowych z wykorzystaniem endoskopu są dość drogie. Centrum Mikrochirurgii Oka OPTOMED w Siedlcach wykonuje ten zabieg w znieczuleniu ogólnym w cenie 4500 zł. Centrum medyczne MML wykonuje zabieg udrażniania dróg łzowych w jednym oku w cenie 4800 zł, a w obu - 6600 zł, zaś RETINA Szpital Okulistyczny w Warszawie za 4500 zł za jedno oko.
Źródła:
- Joel M. Mor, Mario Matthaei, Holger Schrumpf, Konrad R. Koch, Edwin Bölke, Ludwig M. Heindl, "Transcanalicular laser dacryocystorhinostomy for acquired nasolacrimal duct obstruction: an audit of 104 patients" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2018
- Velloor Jayshree Menon, "Blocked tear duct surgery" (www.topdoctors.co.uk), https://www.topdoctors.co.uk/, 2023
- Mustafa Doğan, Anar Alizada, Güliz Fatma Yavaş, Orhan Kemal Kahveci and Osman Bakan, "Laser-assisted dacryocystorhinostomy in nasolacrimal duct obstruction: 5-year follow-up" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2018
- James Roland, "Identifying and Treating a Blocked Tear Duct in Adults" (www.healthline.com), https://www.healthline.com/, 2018
- Allie Johnson, "Blocked tear ducts: Causes, symptoms and treatment" (www.allaboutvision.com), https://www.allaboutvision.com/, 2021