Lasery, stosowane w leczeniu schorzeń prostaty

Gruczoł krokowy, zwany również prostatą lub sterczem, to nieparzysty narząd wielkości kasztana, będący elementem męskiego układu płciowego i odpowiadający m.in. za produkcję wydzieliny wchodzącej w skład nasienia, dostarczającej plemnikom substancji odżywczych. 

Łagodny (niezłośliwy) przerost prostaty (BPH - Benign Prostatic Hyperplasia) jest schorzeniem, polegającym na jej nadmiernym rozroście, powodującym zwiększony ucisk na przebiegającą przez środek stercza cewkę moczową i tym samym zwężenie drogi odpływu moczu. Jest to choroba, związana z naturalnymi procesami starzenia się organizmu i zachodzącymi przemianami hormonalnymi. Szacuje się, że problem może dotyczyć nawet połowy mężczyzn po pięćdziesiątym roku życia oraz 90% osiemdziesięciolatków. Panowie z tym schorzeniem są najczęstszą grupą pacjentów w gabinetach lekarzy-urologów.

Typowe objawy łagodnego przerostu prostaty to m.in. częste oddawanie moczu w nocy i w dzień, parcie na mocz typu naglącego i zaleganie moczu w pęcherzu, a w zaawansowanym stadium całkowite zatrzymanie jego oddawania. Nieleczona choroba zwiększa również ryzyko upośledzenia funkcji nerek.

Jakie technologie laserowe stosowane są w leczeniu przerostu prostaty?

W przypadkach średniego i ciężkiego zaawansowania choroby, wymagających ingerencji chirurgicznej, rosnącą popularnością cieszą się nowoczesne zabiegi przezcewkowe z wykorzystaniem laserów - używanych do cięcia i odparowywania (waporyzacji) przerośniętych tkanek. Obecnie na świecie do leczenia łagodnego przerostu prostaty stosuje się cztery rodzaje tych urządzeń:

• Laser KTP - laser Nd:YAG (neodymowo-jagowy), np. popularny w polskich klinikach model GreenLight XPS amerykańskiej firmy AMS. Światło o długości fali 1064 nm, przenikając przez kryształ potasowo-tytanowo-fosforanowy (KTP) dwukrotnie zwiększa częstotliwość i skraca długość fali do 532 nm, stając się widzialne w widmie koloru zielonego (stąd potoczna nazwa "laser zielony"). Zielone światło jest selektywnie pochłaniane przez hemoglobinę, a jego absorpcja prowadzi do natychmiastowego usunięcia tkanki gruczołu poprzez szybką fototermiczną waporyzację podgrzanej wewnątrzkomórkowej wody (fotoselektywna waporyzacja stercza - PVP). Dzięki małej głębokości penetracji tkanek (0,8 mm) powstająca strefa martwicy jest ograniczona do 1-2 mm, co przyczynia się do lepszej wydajności i selektywności waporyzacji.
• Laser holmowy - jest laserem impulsowym o fali długości 2140 nm, która jest silnie pochłaniana przez wodę. Głębokość penetracji tkanki gruczołu krokowego wynosi tylko 0,4 mm, jednak osiągana gęstość energii jest wystarczająca, aby ogrzać ją do temperatury ponad 100°C, co powoduje waporyzację bez powstawania głębokiej koagulacyjnej martwicy tkanek. Przeprowadzane z użyciem lasera holmowego zabiegi to: HoLAP (ablacja gruczołu krokowego), HoLRP (resekcja gruczołu krokowego) i HoLEP (enukleacja gruczołu krokowego).
• Laser tulowy - emituje wiązkę ciągłą promieniowania o długości 2010 nm. Mając podobne właściwości absorpcyjne jak laser holmowy, zapewnia jednak lepszą koagulację tkanek.
• Laser diodowy - jego zaletą są niewielkie rozmiary oraz zdecydowanie niższy koszt zakupu i eksploatacji, co przekłada się na obniżenie kosztu zabiegu. Laser diodowy wykorzystuje falę o długości 980 nm i charakteryzuje się głębszą penetracją tkankową oraz koagulacją w porównaniu do lasera KTP (ok. 2,7 raza). Resekcja stercza laserem diodowym polega na usuwaniu tkanek gruczołu krokowego "po kawałku" włóknem z penetracją wiązki światła na wprost, będąc techniką najbardziej zbliżoną do klasycznej metody TURP.

Niewątpliwe zalety zabiegów laserowych w leczeniu przerostu prostaty (w porównaniu do uznawanej za "złoty standard" metody TURP – przezcewkowej elektroresekcji prostaty) to m.in. ich niewielka inwazyjność i skrócony do minimum czas hospitalizacji (zazwyczaj nie przekraczający 24 godzin), a także precyzja działania – przekładająca się na większe bezpieczeństwo pacjenta i minimalizację ryzyka powikłań w trakcie i po zakończeniu operacji. Procedury tego typu nie są jednak refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.