Bruksizm dotyczy 8-20% populacji. Jest terminem określającym nadmierne zaciskanie zębów i zgrzytanie nimi poprzez tarcie zębów żuchwy i szczęki. Nieświadomie tendencja ta pojawia się w ciągu dnia (często w sytuacjach stresowych), ale, co gorsza, i w nocy, kiedy zupełnie nie ma nad nią kontroli.
Problem ten dotyczy głównie osób zestresowanych (np. mających problemy rodzinne, piastujących wysokie i odpowiedzialne stanowiska), ale też może być wynikiem chorób układu nerwowego, takich jak udar mózgu.
Często problem ten jest niezauważalny, aż do momentu gdy dochodzi do ścierania szkliwa (pojawiają się tzw. tarczki wytarcia), obnażenia korzeni zębowych i krwawienia z dziąseł. Innymi objawami są bóle i przerost mięśnia żwacza oraz mięśnia skroniowego, które są nadmiernie napięte.
Dodatkowo pojawiają się dolegliwości bólowe karku, głowy i mięśni obręczy barkowej. Niekiedy pojawiają się bóle zębów, szczególnie po nocy. Pojawiające się po pewnym czasie zmiany zwyrodnieniowe w stawach skroniowo-żuchwowych prowadzą do ograniczenia ruchomości w trakcie rozwarcia szczęki.
Leczenie bruksizmu botoksem

Toksyna botulinowa, zwana powszechnie botoksem, od lat 80. XX wieku stosowana jest zarówno w kosmetyce, jak i medycynie. Działanie jej polega na czasowym zablokowaniu przepływu impulsu nerwowego do mięśnia. Powoduje to zmniejszenie napięcia mięśnia i w efekcie jego rozluźnienie.
Problemem bruksizmu jest nadmierne napięcie mięśni żwaczy i skroniowych. Na konferencji naukowej, która odbyła się w 2012 roku w Nowym Orleanie organizowanej przez American Academy of Neurology, zaprezentowane zostały badania, w trakcie których u pacjentów cierpiących na bruksizm (zarówno pochodzenia psychologicznego, jak i neurologicznego) została podana toksyna botulinowa w mięśnie żwacza.
Pacjenci, u których zastosowano terapię, zgłosili subiektywne zmniejszenie bólu ostrzykniętych mięśni oraz zmniejszony objaw zgrzytania zębami.
Wyniki badań nad zastosowaniem botoksu w leczeniu bruksizmu wskazują na następujące korzyści:
- zmniejszenie napięcia mięśni,
- zmniejszenie częstotliwości zgrzytania zębami,
- zmniejszenie dolegliwości bólowych,
- poprawa jakości snu.
W ostatnich latach badania nad zastosowaniem botoksu w leczeniu bruksizmu zyskały na popularności. Odkrycia naukowe wskazują na możliwość stosowania toksyny botulinowej jako skutecznej metody zmniejszającej objawy związane z napięciem mięśni, co może przynieść ulgę pacjentom cierpiącym na chroniczne bóle związane z tym schorzeniem.
Warto jednak pamiętać, że botoks nie leczy przyczyn bruksizmu, a jedynie łagodzi jego objawy.
Przed rozpoczęciem leczenia botoksem ważna jest diagnostyka różnicowa i konsultacja z lekarzem specjalistą, aby upewnić się, że jest to odpowiednia metoda dla danego pacjenta.
Przebieg zabiegu botoksem
W trakcie zabiegu ostrzykiwane są nadmiernie napięte mięśnie. Lekarz dobiera ilość pobranego preparatu oraz miejsca poddane zabiegowi. Zabieg jest mało inwazyjny i prawie bezbolesny, aczkolwiek niekiedy lekarze decydują się na zastosowanie znieczulenia miejscowego.
Całość trwa około 15 minut. Efekt pojawia się w ciągu 3 do 7 dni i utrzymuje się do 4-6 miesięcy. Po upływie tego czasu zabieg należy wykonać ponownie.
Po 2-letniej terapii pacjenci odczuwają wyraźną poprawę, zmniejszenie objawów bólowych oraz redukcję zgrzytania zębami. Efektem ubocznym tej metody może być kosmetyczna zmiana w rysach twarzy, czasem widoczna w trakcie uśmiechu.
Efekty i długoterminowe rezultaty botoksu

Regularne sesje z botoksem mogą prowadzić do długotrwałej poprawy stanu pacjenta. Po kilku latach terapii wiele osób zauważa nie tylko redukcję objawów bruksizmu, ale także poprawę jakości snu i ogólnego samopoczucia.
Niemniej jednak, potencjalne długoterminowe skutki uboczne stosowania botoksu, takie jak osłabienie mięśni czy zmiany w wyrazie twarzy, powinny być brane pod uwagę.
Przeciwwskazania do stosowania botoksu
Przeciwwskazania do zastosowania botoksu obejmują:
- ciąża i karmienie piersią,
- nadwrażliwość na składniki preparatu,
- zaburzenia krzepnięcia krwi,
- zdiagnozowane zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego,
- stosowanie niektórych leków.
"Najnowsze odkrycia sugerują, że botoks może być stosowany w celu wyleczenia nocnego zgrzytania zębami" - mówi dr William Ondo z University of Texas Health Science Center. Jednakże, botoks nie leczy przyczyn bruksizmu, dlatego tak ważna jest kompleksowa ocena stanu zdrowia pacjenta i rozważenie innych metod leczenia.
Alternatywne metody leczenia bruksizmu
Botoks jest sprawdzoną metodą w walce z bruksizmem. Może być alternatywą lub uzupełnieniem do używania nakładek ortodontycznych (szyn relaksacyjnych), które zmniejszają skutki bruksizmu, ale nie jego przyczynę.
W porównaniu do tradycyjnych metod, takich jak szyny relaksacyjne, botoks oferuje bardziej bezpośrednie podejście do problemu, skupiając się na rozluźnieniu mięśni, co może być trudne do osiągnięcia za pomocą samych nakładek.
Jednakże, dla uzyskania najlepszych efektów, często zaleca się stosowanie zintegrowanego podejścia łączącego różne metody terapeutyczne, takie jak terapia behawioralna, szczególnie w przypadku bruksizmu o podłożu psychologicznym.
- Terapia behawioralna - może pomóc w identyfikacji i redukcji czynników stresowych oraz poprawie technik relaksacyjnych.
- Zarządzanie stresem i zdrowie psychiczne - dbanie o dobrostan psychiczny jest kluczowe w leczeniu bruksizmu, zwłaszcza gdy stres jest jego główną przyczyną.
Źródła:
- Małgorzata Milanowska, Paulina Dudzińska, Aleksandra Grudzińska, Dominika Jarosz, "Application of botulinum toxin in the treatment of bruxism", Journal of Education Health and Sport, 12(12), 291-295, 2022
- Aleksandra Wrzosek, Weronika Więclewska, Laura Piśniakowska i inni, "Bruxism management and treatment methods - a literature review", Publicum, 2021
- Redakcja Dentonet, "Botoksem w bruksizm, czyli leczenie bruksizmu toksyną botulinową" (dentonet.pl), Dentonet, 2025
- Giuseppina Malcangi, Assunta Patano, Carmela Pezzolla i inni, "Bruxism and Botulinum Injection: Challenges and Insights" (pmc.ncbi.nlm.nih.gov), PubMed, 2023
Wiecie kto robi takie zabiegi w trojmiescie albo gdzies w poblizu?