Leczenie chirurgiczne torbieli włosowej

Patogeneza torbieli włosowej (torbieli pilonidalnej, łac. cystis pilonidalis) jest niejasna. Uważa się, że torbiel włosowa powstaje jako reakcja zapalna na ciało obce. Zasadniczą rolę w jej tworzeniu odgrywa wnikający włos, siły powodujące przenikanie włosów w głąb porów skóry, a także osobnicza wrażliwość skóry. Choroba objawia się najczęściej pod postacią guza w okolicy krzyżowo-guzicznej, wypełnionego ropą i włosami, i zależnie od fazy choroby, w której się aktualnie znajduje, powoduje specyficzne objawy. W fazie ostrej na pierwszy plan wysuwają się symptomy ostrego uogólnionego stanu zapalnego, a więc silne dolegliwości bólowe zajętego miejsca, z gorączką, dreszczami i zaczerwienieniem skóry okolicy krzyżowo-guzicznej. W fazie przewlekłej choroba zazwyczaj przebiega bezobjawowo przez wiele lat, okresowo wytwarzając ropną lub ropno-krwistą wydzielinę o specyficznym, nieprzyjemnym zapachu. Mając na uwadze powyższe objawy, w celu dokładnej diagnostyki należy zgłosić się do lekarza, chirurga, który pod kontrolą USG oceni zmianę i postawi ostateczną diagnozę. Torbiel pilonidalną najłatwiej jest pomylić z przetoką okołoodbytniczą, ale przy różnicowaniu należy również wziąć pod uwagę ropień odbytu oraz zmiany skórne w przebiegu gruźlicy i choroby Leśniowskiego-Crohna.

Najskuteczniejszą metodą leczenia torbieli włosowej jest zabieg chirurgiczny, najczęściej polegający na całkowitym usunięciu zmiany. Dostępnych jest wiele technik operacyjnych w leczeniu torbieli włosowej. Niezależnie od wybranego sposobu w każdym przypadku sposób przygotowania pacjenta do zabiegu jest podobny. Sam zabieg usunięcia torbieli jak i przygotowanie do niego wiąże się zazwyczaj z jednodniowym pobytem na oddziale chirurgicznym. Chory zgłaszając się do placówki powinien posiadać dowód osobisty, dokument z danymi do ewentualnego zwolnienia - NIP i dane zakładu pracy, dotychczasową dokumentację medyczną oraz wyniki podstawowych badań, a dokładnie morfologię krwi, grupę krwi i czynnik Rh, parametry układu krzepnięcia, podstawowe badania biochemiczne(sód, potas, glukoza) oraz wynik badania EKG. Pacjent powinien poinformować lekarza o przewlekle przyjmowanych lekach i ewentualnych uczuleniach na leki. Pacjent zazwyczaj odbywa rozmowę z lekarzem anestezjologiem na kilka dni przed zabiegiem, lub kiedy nie ma takiej potrzeby w dniu zabiegu. Ma to na celu zapoznanie się lekarza z aktualnym stanem zdrowia chorego, oceną ryzyka znieczulenia oraz analizę powyższych wyników badań.

Chirurgiczne metody leczenia torbieli włosowej

  W przypadku niepowikłanych, przewlekłych torbieli możliwy jest zabieg w warunkach ambulatoryjnych. Wówczas jedną z możliwości jest debridement torbieli włosowej (pit picking). Zabieg polega na poszerzeniu ujścia zatoki włosowej i dokładnym oczyszczeniu kanału torbieli. Skuteczność tej metody jest największa do momentu powstania ropnia u kobiet i nieotyłych mężczyzn. Inną, ale coraz rzadziej stosowaną ze względu na toksyczny wpływ na organizm metodą jest wstrzyknięcie fenolu do kanału przetoki. Jama ropnia zostaje dokładnie oczyszczona z włosów i martwych tkanek, następnie do światła kanału podaje się 1-2ml 40% lub 80% roztworu fenolu. Rana ulega wygojeniu zwykle w ciągu 1-2 miesięcy. Metodę charakteryzuje 70% skuteczność.

Według wielu autorów leczeniem wykazującym najmniejszy odsetek nawrotów jest radykalne leczenie operacyjne. Zabiegi zależnie od radykalności i rozległości danej metody przeprowadzane są w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym.

Dość często stosowaną metodą o dobrej skuteczności jest oszczędne wycięcie z zostawieniem rany do wygojenia przez ziarninowanie. Zabieg może zostać przeprowadzony w warunkach ambulatoryjnych. Dokonuje się nacięć bocznie od linii pośrodkowej, usuwa się torbiel, przetoki wraz ze wszystkimi ujściami zewnętrznymi i pozostawia się ranę otwartą do wyziarniniowania. Metoda jest skuteczna(ok.85%) i jest postępowaniem z wyboru u pacjentów z przewlekłymi, niepowikłanymi torbielami.

Popularną wśród chirurgów metodą jest wycięcie torbieli z marsupalizacją. Polega ona na otwarciu i zrobieniu dostępu do kanału, i wyłyżeczkowaniu martwych tkanek. Następnie zszywa się brzegi rany z tkanką włóknistą kanału. Wygojenie rany trwa przeważnie ok. 6 tygodni, a nawroty należą do rzadkości i oscylują w granicach 4-13%.

Kolejną dostępną techniką leczniczą jest rozległe wycięcie miejscowe torbieli włosowej z plastyką miejscową. Metoda ta polega na usunięciu torbieli i wszystkich jej kanałów wraz z marginesem(ok. 5mm) zdrowej tkanki. Powstały ubytek uzupełniany jest na wiele możliwych sposobów. Jednym z nich jest zaopatrzenie powstałej przestrzeni zrotowanym płatem Limberga. Technika jest skuteczna w przypadku zaawansowanych, rozległych i rozgałęzionych torbieli. Przed wykonaniem zabiegu ważne jest precyzyjne zaplanowanie nacięć. Powinny one być w formie rombu o kątach 60° i 120°. Ranę zamyka się za pomocą wchłanialnych szwów i pojedynczych niewchłanialnych szwów skórnych tak, by krawędzie rany zostały do siebie zbliżone bez napięcia tkanek. Modyfikacją tego zabiegu jest wycięcie skośne o kształcie wydłużonej litery S. Stosuje się ją u chorych z torbielą włosową, której ujście zewnętrzne znajduje się w sporej odległości od właściwej torbieli. Metoda jest wysoce skuteczna, liczba nawrotów waha się w granicach 1,5%. Co ważne, mimo rozległego cięcia efekt kosmetyczny jest dość dobry.

  Następnym zabiegiem opierającym się na podobnych założeniach jest operacja metodą Bascoma II. Polega on na wykonaniu cięcia w kształcie elipsy, asymetrycznie w stosunku do linii pośrodkowej oraz bocznego nacięcia do drenażu ropnia poza szparę pośladkową. Następnie zachodzi mobilizacja tkanki podskórnej i uwolnienie płata skórnego bocznie od rany, mocując go za pomocą warstwowego szycia tkanki. Zasadnicze znaczenie ma by zmobilizowany płat skórny uzupełnił ubytek, a ranę zszyć bez napięcia i w efekcie uzyskać spłycenie szpary międzypośladkowej. Metoda jest najbardziej uzasadniona w przypadku niedużych torbieli bez rozgałęzień, przetok i dodatkowych ujść zewnętrznych, położonych głównie w linii pośrodkowej. Wygojenie rany trwa zazwyczaj ok. 3 tygodni, a odsetek nawrotów nie przekracza 8%.

Bardzo podobną techniką do zabiegu sposobem Bascom II jest operacja wycięcia torbieli włosowej z plastyką sposobem Karydakisa. Dokonuje się równoległych, ale niesymetrycznych względem szpary pośladkowej cięć. Następnie, przesunięcie płata sprawia, że szpara pośladkowa ulega spłyceniu i przemieszczeniu na jedną ze stron. Zabieg szczególnie zalecany jest u otyłych chorych z obfitą tkanką podskórną. Metoda odznacza się wysoką skutecznością i mała liczbą nawrotów(4-8 %).

Technikami operacyjnymi charakteryzującymi sie również wysoką skutecznością są powszechnie znane wśród chirurgów wycięcia zmian skórnych z plastyką sposobem „Z” lub „V-Y”. Dostępnych jest wiele publikacji porównujących zabieg usunięcia torbieli z Z-plastyką z innymi wyżej opisanymi metodami. Jedną z bardziej znanych było badanie opisane przez Fazeli’ego i wsp. Było to badanie z randomizacją porównujące skuteczność leczenia torbieli włosowej za pomocą Z-plastyki z wycięciem torbieli z pozostawieniem rany do wygojenia. Doświadczenie wykazało, iż u chorych leczonych Z-plastyką rana goiła się szybciej i był krótszy czas rekonwalescencji. Główną wadą tej techniki jest defekt kosmetyczny. Między innymi dlatego uważa się by operacje sposobem “V-Y” i Z-plastyki były wykonywane głównie u chorych z częstymi nawrotami torbieli.

Obecnie trwają badania kliniczne nad innymi technikami leczniczymi, a wśród nich leczenie torbieli pilonidalnych za pomocą kleju tkankowego oraz przy użyciu technik endoskopowych.

Zalecenia po zabiegu usunięcia torbieli włosowej

Postępowanie i zalecenia pooperacyjne wyglądają bardzo podobne w przypadku każdego z tych zabiegów, a mianowicie rana podczas gojenia powinna być codziennie myta. W niektórych przypadkach potrzebna jest profilaktyka antybiotykowa. Początkowo zalecana jest również cotygodniowa kotrola w gabinecie zabiegowym u lekarza prowadzącego, a poźniej w razie potrzeby, zależnie od zastosowanej techniki. Po 10 dniach zdejmowane są szwy skórne. Co 2 tygodnie przez co najmniej 3 miesiące od zagojenia należy golić bardzo dokładnie okolicę rany pooperacyjnej. Według wielu autorów bardzo skutecznym rozwiązaniem zapobiegającym nawrotom torbieli włosowej jest depilacja laserowa okolicy krzyżowo-guzicznej.

Kliniki i specjaliści oferujący usunięcie torbieli pilonidalnej

Ze względu na stopien trudności operacji i ewentualne ryzyko nawrotów ważne jest by leczenie operacyjne przeprowadzane było przez wykwalifikowanych chirurgów, proktologów w wysokospecjalistycznych klinikach. Zabieg wykonywany jest w szpitalu w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. Wiąże się to z oczekiwaniem na zabieg nawet do kilkunastu miesięcy. Pacjent chcący poddać sie natychmiastowemu leczeniu może wybrać jedną z ofert prywatnych placówek. Cena zabiegu w prywatnej klinice zależnie od metody oscyluje w granicach 300-3000 zł.

W prywatnym gabinecie Chirurgiczno-Proktologicznym Medlux w Zamości torbiel włosową usunie dr Jerzy Pukaluk, specjalista chirurgii ogólnej i proktologii. Ceny zabiegu zaczynają sie już nawet od 200 zł i zależą od metody leczenia. Z podobną ofertą spotkamy się w klinikach w Krakowie, Poznaniu, Lublinie i Częstochowie, gdzie cena zabiegu usunięcia torbieli zaczyna się już od ok. 300-700 zł.

Ceny podobnej terapii za granicą są znacznie wyższe. W Niemczech wahają się od 300 do 5000 euro. Podobne stawki obowiązują w Wielkiej Brytanii i zaczynają się od £300 i dochodzą do kilku tysięcy funtów. Przykładowo terapia w St Mary's Health Campus w Portsmouth w południowej Anglii wiąże się z kosztem rzędu kilku tysięcy funtów. Jednak w porównaniu z kuracją w USA te ceny też nie są wysokie, gdzie taka operacja sięga kosztów często przekraczających $20,000.

W związku z fachowym, wysoce wykwalifikowanym personelem w nowoczesnych klinkach naszego kraju możemy być idealną alternatywą dla zagranicznych pacjentów, których dodatkowo zachęcić powinna cena zabiegu.