Leczenie migreny botoksem

Botoks to nazwa handlowa dla toksyny botulinowej, produkowanej w USA przez firmę Allergan. Jest on neurotoksyną wytwarzaną przez bakterie Clostridium botulinum. Toksyna ta należy do grupy najbardziej trujących substancji pojawiających się w przyrodzie, jednak w niedużym stężeniu znajduje ona zastosowanie w medycynie. W celach leczniczych została ona po raz pierwszy użyta w latach sześćdziesiątych przez okulistę dr A.Scotta w leczeniu zeza oraz kurczu powiek. Dzisiejsze czasy pokazują, że spektrum działania botoksu jest niezwykle szerokie. Najpopularniejsze jest jego zastosowanie w medycynie estetycznej. Jednak wykorzystywany jest on również w uśmierzaniu bólu, leczeniu zaburzeń nerwowo-mięśniowych lub nadpotliwości. Można go również stosować w terapii leczenia migreny                                                                                               

Migrena to jeden z najczęściej występujących napadowych bóli głowy. Jest to powszechna choroba dotycząca nawet 15-18% populacji kobiet i 6-8% populacji mężczyzn (McCrory D.C., Rozpoznawanie i leczenie migreny...). Badania epidemiologiczne przedstawione przez polskich neurologów (A. Stępień, A.Prusiński, A.Suwała), wykazały, że migrena dotyczy prawie 10% populacji polskiej.

Podstawowym objawem choroby jest ból pojawiający się w postaci napadu i trwający od kilku do kilkudziesięciu godzin. Zdarza się, że po ustąpieniu jednego napadu bólu pojawia się następny, a czasami przerwa może trwać kilka dni a nawet kilka tygodni. Może ona spontanicznie przeistoczyć się w formę przewlekłą (chronic migraine - CM). Migrena uznawana jest za przewlekłą, gdy częstotliwość napadów w ciągu miesiąca przekracza 14 dni. W typowych przypadkach ból umiejscowiony jest jednostronnie za gałką oczną, w czole i skroni, ale bywa on również obustronny lub naprzemienny. Natężenie bólu jest przeważnie dość duże. Ból może być tak silny, że wyłącza chorego z codziennego życia. Niestety jest to choroba bardzo trudna w leczeniu. Mimo, że rynek medyczny oferuje szeroką gamę zabiegów i produktów służących zminimalizowaniu objawów, dla wielu pacjentów mogą okazać się mało skuteczne.

Czy leczenie migreny botoksem jest skuteczne?

Jednym ze sposobów walki z migreną jest zabieg z użyciem  toksyny botulinowej typu A. Badania kliniczne PREEMPT1 oraz PREEMPT2 wykazały, że botoks ma spory potencjał redukowania ciężkości przewlekłej migreny. Osoby poddawane wielokrotnym iniekcjom toksyny w okolicę głowy oraz szyi raz na 14 dni, zaobserwowały zmniejszenie liczby dni migrenowych. Obniżyła się również sumaryczna liczba godzin, w których osoby te odczuwały ból. Dodatkowo, badanie wykazało, że jest to lek bezpieczny, dobrze tolerowany a występowanie  niepożądanych objawów występowało rzadko. Autorzy badań PREEMPT podkreślają, że współczynniki dla botoksu względem placebo wyraźnie pokazują wyższość toksyny. Jednak, amerykański neurolog,  dr A. Mauskop z New York Headache Centre podkreśla, że wielu naukowców uważa, że jak na rewolucyjną terapię nie są one jednak wyraźnie zaznaczone. Sceptycy uważają również, że mechanizm działania botoksu na zmniejszenie objawów bólowych jest wciąż nie do końca poznany, dlatego niepewny i poniekąd budzący wątpliwości. Mimo wszystko, Botoks został zarejestrowany jako środek do leczenia przewlekłego typu migreny, w 2010 roku przez władze brytyjskie, a w 2011 przez amerykański urząd FDA. Możliwe jest również stosowanie tej metody w Polsce.      

Zabieg leczenia migreny z zastosowaniem toksyny botulinowej typ A przeznaczony jest dla osób, których częstotliwość dni migrenowych przekracza 14 dni w miesiącu. Terapia ta, zwykle wykonywana jest po uprzedniej konsultacji neurologicznej. Zabieg polega na ostrzykiwaniu odpowiednich części głowy, a dokładniej 16 punktów "spustowych", których aktywacja wywołuje napady bólowe. Zadaniem botoksu jest zablokowanie uwalniania neuroprzekaźników związanych z powstaniem bólu. Blokada zakończeń nerwowych utrzymuje się ok 6 miesięcy, co oznacza, że efekt leczenia nie jest permanentny. Zabieg trwa zaledwie kilka minut i nie wymaga znieczulenia ani żadnej rekonwalescencji. Pierwsze efekty leczenia zauważalne są po tygodniu.

Należy podkreślić, że nie jest to zabieg, który pozwoli na całkowite pozbycie się migreny. Jednak, jeśli weźmiemy pod uwagę duży dyskomfort i obniżenie jakości życia, jakie niesie za sobą przewlekła postać migreny, nawet najmniejsza ulga w objawach staje się dla pacjentów istotna.

Źródło: McCrory D.C., Rozpoznawianie i leczenie migreny w podstawowej opiece zdrowotnej; A.Stępień i in., Wybrane dane Epidemiologiczne występowania migreny w Polsce; A. Mazurkiewicz-Pisarek , Toksyna botulinowa- cudowna trucizna;   H.Wójcik-Drączkowska i in., Migrena- rozpoznanie i leczenie; www.ncbi.nlm.gov/pubmed/20647170;