Nadmierna potliwość (hiperhydroza) to choroba dotykająca 2-3% populacji. Częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet, w znacznym stopniu upośledzając codzienną aktywność i jakość życia. Lekarze wyróżniają miejscową nadpotliwość (pachy, stopy, dłonie, czoło) oraz uogólnioną, obejmującą całe ciało. O patologicznej potliwości mówi się, gdy wytwarzanie potu przekracza 50 mg/5 min.
Osoby cierpiące na nadmierną potliwość zauważają u siebie nie wilgotność określonych rejonów ciała, lecz spływanie potu strużkami. Zmiana odzieży lub obuwia kilka razy dziennie jest niezmiernie krępująca, stąd wycofywanie społeczne, zamknięcie w sobie i frustracja. Choroba ogranicza wybór niektórych profesji, szczególnie tych wymagających częstych kontaktów międzyludzkich.
Przyczyny i czynniki ryzyka nadpotliwości
Pierwsze objawy dolegliwości zazwyczaj pojawiają się w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania, nasilając się w wieku 20-30 lat. Choroba może mieć podłoże genetyczne lub mogą ją wywoływać czynniki takie jak stres, silne emocje, pikantne potrawy, alkohol i papierosy. Warto wspomnieć o wpływie nadczynności tarczycy i niektórych nowotworów na rozwój hiperhydrozy.
Leczenie nadpotliwości botoksem
Metodą leczenia nadpotliwości, która cieszy się rosnącym powodzeniem, jest terapia botoksem, zaakceptowana w 2004 roku przez FDA. Ostrzykiwanie toksyną botulinową miejsc dotkniętych hiperhydrozą blokuje nerwy zaopatrujące gruczoły potowe, co zapobiega wydzielaniu potu na okres od 6 miesięcy do roku. Należy podkreślić, że zabieg nie leczy przyczyn nadpotliwości, a tylko jej objawy.
- botoks firmy Allergan,
- azzalure firmy Qmed,
- bocouture firmy Merz.

Po terapii botoksem mogą wystąpić skutki uboczne, takie jak miejscowy ból, zaczerwienienie oraz obrzęk w miejscu iniekcji. Objawy te są zazwyczaj łagodne i ustępują w ciągu kilku dni.
W rzadkich przypadkach mogą wystąpić poważniejsze reakcje, dlatego ważne jest, aby pacjenci byli świadomi możliwych komplikacji i monitorowali swoje samopoczucie po zabiegu. Efekt terapii można zauważyć już po kilku dniach. Zakończenia nerwowe są zablokowane przez toksynę na okres 6-12 miesięcy – później powstają nowe, przez co rezultaty leczenia zanikają.
Kolejną sesję można przeprowadzić średnio po 7-12 miesiącach (rezultaty utrzymują się najdłużej w przypadku zabiegów w obszarze pach).
Przeciwwskazania i przygotowanie do zabiegu
Główne przeciwwskazania dla terapii nadpotliwości przy użyciu toksyny botulinowej:- ciąża i okres karmienia piersią,
- infekcje w miejscu planowanego podania preparatu,
- nadwrażliwość na składniki preparatu,
- stwardnienie zanikowe boczne,
- zespół Eatona Lamberta,
- miastenia rzekomoporaźna.
Przed wykonaniem zabiegu należy wykluczyć wszystkie możliwe schorzenia, które mogą być przyczyną hiperhydrozy. Najczęstszymi z nich są cukrzyca i nadczynność tarczycy, powodem dolegliwości mogą być też niektóre nowotwory złośliwe, zaburzenia neurologiczne oraz infekcje.
Przygotowanie do zabiegu:- unikać przyjmowania leków przeciwzapalnych oraz aspiryny na 1-2 tygodnie przed terapią,
- skonsultować się z lekarzem w sprawie zażywanych leków, które mogą wchodzić w interakcję z toksyną botulinową,
- być świadomym, że terapia botoksem wymaga powtarzania zabiegów i wiąże się z długoterminowymi kosztami.
Pacjenci powinni być świadomi, że terapia botoksem wymaga powtarzania zabiegów, co wiąże się z długoterminowymi kosztami. Cena jednego zabiegu może się różnić w zależności od kliniki i lokalizacji, dlatego warto porównać oferty i uwzględnić ten aspekt przy planowaniu leczenia.
Przebieg zabiegu leczenia nadpotliwości z użyciem Botoksu

W przeważającej większości przypadków zabiegi wykonuje się na dłoniach i stopach. Leczeniu z zastosowaniem botoksu poddają się również osoby z nadpotliwością pach i czoła. Zabiegi blokowania gruczołów potowych na czole stosowane są od lat. Polską pionierką leczenia nadpotliwości okolicy czoła i skóry owłosionej głowy toksyną botulinową jest dr Ewa Kaniowska z Centrum Dermatologii Estetycznej i Laserowej Derma-Puls we Wrocławiu.
Po przeprowadzeniu serii badań nad skutecznością tej techniki otrzymała bardzo dobre rezultaty. Wyniki jej badań były prezentowane m.in. w 2004 roku na kongresie AAD w Nowym Orleanie oraz na zorganizowanym rok później zjeździe naukowym w Paryżu. W 2010 roku dr Kaniowska otrzymała tytuł doktora nauk medycznych za swoją rozprawę pt.: „Wpływ leczenia toksyną botulinową typu A na jakość życia pacjentów z nadpotliwością.”
Na wszystkich obszarach dotkniętych nadmiernie obfitym wydzielaniem potu schemat terapii jest taki sam. Najpierw pacjent przechodzi test Minora, czyli test jodowo-skrobiowy. Badanie polega na posmarowaniu danego miejsca jodyną, a następnie posypaniu skrobią ziemniaczaną. Powierzchnia skóry dotknięta nadpotliwością ciemnieje w ciągu kilkunastu sekund, wskazując lekarzowi miejsca wprowadzenia toksyny.
Terapia niwelująca nadpotliwość pach wymaga wcześniejszego usunięcia owłosienia. Osoby, u których po depilacji pojawia się podrażnienie skóry, powinny wykonać ją dzień przed zabiegiem. Pacjenci z nadpotliwością stóp dzień przed terapią powinni wykonać pedicure. W dniu zabiegu specjalista podaje choremu znieczulenie miejscowe, smarując planowany obszar kremem Emla.
Niekiedy rolę znieczulenia pełni także oziębienie chlorkiem etylu. Następnie dzieli pole zabiegu na kwadraty 1.5 x 1.5 cm przy pomocy roztworu, np. fioletu gencjany. Umieszcza środek pod skórą przy użyciu bardzo cienkich, sterylnych igieł. Terapia z zastosowaniem toksyny botulinowej typu A polega na podaniu jej śródskórnie do każdego kwadratu – cały zabieg trwa od kilkunastu minut do godziny.
Po zakończeniu procedury leczenia pach pacjent zakłada świeżą bluzkę. Osoby, które przeszły terapię leczenia nadpotliwości dłoni, powinny przygotować bawełniane rękawiczki, natomiast chorzy na nadpotliwość stóp będą potrzebować butów na zmianę i bawełnianych skarpet.
Alternatywne metody leczenia nadpotliwości
Oprócz terapii botoksem, istnieją inne metody leczenia nadpotliwości. Jedną z nich jest jonoforeza, która polega na przepuszczaniu prądu o niskim napięciu przez wodę, w której zanurzone są dłonie lub stopy pacjenta. Inne opcje to stosowanie leków antycholinergicznych oraz zabiegi chirurgiczne, takie jak sympatektomia.
Leczenie nadpotliwości w Polsce
Hiperhydroza to problem medyczny i psychologiczny. Dotknięci nią ludzie dążą do pozbycia się krępującej dolegliwości za wszelką cenę. Niejednokrotnie wyjeżdżają na leczenie do zagranicznych klinik, byle tylko poddać się zabiegom w gabinecie uznanego lekarza. Coraz częściej odwiedzają placówki w Polsce, korzystając z pomocy wykwalifikowanych specjalistów medycyny estetycznej.
Oferują oni wysoki poziom usług i niższe ceny (w porównaniu np. z Wielką Brytanią). Na zabiegi przyjeżdżają Niemcy, Norwedzy i Duńczycy, wykorzystując czas pobytu w Polsce na terapię i wypoczynek.
Źródła:
- Martyna Lumin, "Toksyna botulinowa w walce z nadpotliwością pach: Jak działa i jakie przynosi efekty" (ptderm.pl), PTDERM, 2024
- Sandra Ważniewicz, Aleksandra Anioła, Magdalena Jałowska, "Metody zabiegowe w leczeniu nadpotliwości" (www.termedia.pl), Przegląd Dermatologiczny, 2022
- Luca Castiglione, Marius Murariu, Estera Boeriu, Ileana Enatescu, "Assessing Botulinum Toxin Effectiveness and Quality of Life in Axillary Hyperhidrosis" (www.mdpi.com), MDPI, 2023
- Melissa A. Doft, Krista L. Hardy, Jeffrey A. Ascherman, "Treatment of Hyperhidrosis With Botulinum Toxin", Aesthetic Surgery Journal, 32(2), 238–244, 2012
Odkąd pamiętam doskwierał mi problem nadpotliwości w obszarach pach i stóp przez co popadłem w kompleksy. Myśle, że osoby które mają z tym do czynienia doskonale wiedzą o czym mówie. Żona wyczytała w internecie, że podobno jest terapia przy użyciu botoxu, która działa powstrzymująco na ten problem. Z polecenia poddałem się tam terapii botoxem. Nadpotliwość owszem ustąpiła ale efekty zabiegu utrzymują się tylko przez określony czas także zabieg należy powtarzać co około 6 miesiecy więc trzeba samemu rozważyć czy warto skorzystać… Ja osobiście mogę powiedzieć, że skuteczność jest zadowalająca i zamierzam stosować na sobie tą metode regularnie.