Leczenie nietrzymania stolca metodą Biofeedback

W 2014 roku National Center for Health Statistisc podała, że nietrzymanie stolca dotyczyć może nawet jednej na sześć osób w starszym wieku. Szacuje się, że na całym świecie dolegliwość ta występuje u ponad 2% populacji osób dorosłych bez względu na wiek, częściej u kobiet. 

Nietrzymanie stolca można leczyć zachowawczo oraz chirurgicznie. Uważa się, że należy wykorzystać wszystkie możliwe zachowawcze metody leczenia, zanim konieczne będzie wykonanie zabiegu operacyjnego. Jedynym wyjątkiem jest tutaj wczesna plastyka zwieraczy uszkodzonych podczas porodu. 

Wykorzystywana w leczeniu nietrzymania stolca metoda Biofeedback została opracowana w latach 60-tych przez prof. Barry'ego Stermanna na zlecenie NASA. Miała służyć szkoleniu astronautów oraz pilotów, by nawet w warunkach silnego stresu potrafili bezbłędnie wykonywać swoje obowiązki. W 2005 roku użyteczność tej metody w medycynie dostrzegła i wykorzystała Amerykańska Akademia Psychiatrii Dzieci i Młodzieży proponując ją jako metodę terapii zaburzeń zachowania, nerwic czy agresji. 

Na czym polega metoda Biofeedback w leczeniu nietrzymania stolca?

Metoda Biofeedback nazywana jest także treningiem behawioralnym lub inaczej neurorehabilitacją. Polega ona najogólniej na nauce świadomego kontrolowania funkcji fizjologicznych i psychicznych poprzez połączenie elementów neuro- i fizjoterapii. W przypadku nietrzymania stolca jest ona zalecana pacjentom, u których nie występuje defekt zwieraczy bądź też ich ubytek nie przekracza 25% obwodu, przy zachowanym obwodowym unerwieniu. 

Chory podczas treningu metodą Biofeedback, spełniając ustalone zasady ćwiczenia-gry, uczy się kontrolować i wpływać na funkcjonowanie własnego ciała. Siła skurczu zwieraczy jest rejestrowana przez elektrodę, umieszczoną w kanale odbytu, która dokonuje elektromiograficznego zapisu ich aktywności podczas trwania skurczu. W momencie, gdy wzrasta napięcie zwieraczy, chory słyszy sygnał akustyczny informujący o poprawności i wystarczającej sile wykonanego ćwiczenia. Dzięki temu mózg uczy się, jakie zachowania są poprawne. 

Zaleca się, aby ćwiczenia metodą Biofeedback były powtarzane kilka razy dziennie, co najmniej  2–4 razy dziennie przez około 15 minut. Ponadto ćwiczenia powinny być wykonywane w różnych ułożeniach ciała. Efekty w postaci zwiększenia siły skurczu dowolnego oraz podstawowego napięcia kompleksu zwieraczy odbytu obserwowane są już po upływie kilku miesięcy. Zaletą metody Biofeedback jest możliwość wykonywanie ćwiczeń w warunkach domowych, co jest niewątpliwe bardzo komfortowe dla chorego i sprzyja regularnemu stosowaniu terapii.

Skuteczność metody Biofeedback w leczeniu nietrzymania stolca może wynieść nawet 50-80% w zależności od źródła, jednak jej powodzenie w dużym stopniu zależy od właściwego sposobu dopasowania metody do przyczyny niewydolności zwieraczy. Nie bez znaczenia jest również właściwe wykonywanie ćwiczeń oraz zaangażowanie chorego w regularne ich wykonywanie.

Bibliografia: "Nietrzymanie stolca" dr hab. n. med. Piotr Wałęga, lek. Michał Romaniszyn, www.mp.pl; "Biofeedback and/or sphincter exercises for the treat19. ment of faecal incontinence in adults (Cochrane review)". Norton C., Hoscer G., Brazzelli M., Cochrane Library, Oxford Update Software 2000