Guzy tarczycy to ogniskowe zmiany gruczołu (lite lub torbielowate), które mogą występować w formie pojedynczej lub mnogiej, tworząc tzw. wole. Wykrywane są częściej u kobiet. Czynniki powstawania guzów tarczycy nie są jednoznacznie określone. Wśród prawdopodobnych przyczyn wskazuje się predyspozycje genetyczne, niedobór jodu w diecie oraz chorobę Hashimoto. Większość guzków tarczycy to zmiany o charakterze łagodnym, niespełna 5% z nich stanowi nowotwór złośliwy.
Jak rozpoznać guzy tarczycy?
Guzy gruczołu tarczowego są zazwyczaj niewielkich rozmiarów i nie powodują większych dolegliwości. Rozpoznanie najczęściej następuje przypadkowo w trakcie badania palpacyjnego lub podczas badania USG tarczycy. Większe guzy mogą zacząć uciskać pobliskie narządy (przełyk i tchawicę), powodując u chorego kłopoty z połykaniem czy oddychaniem. Rzadko występującym objawem jest chrypka oraz ból promieniujący od gruczołu tarczowego do uszu.
Oprócz wyżej opisanych objawów miejscowych, występują również dolegliwości związane z zaburzeniem produkcji hormonów tarczycy (tzw. guzki autonomiczne). Polegają one na wytwarzaniu przez guzki nadmiernej ilość hormonów poza kontrolą organizmu, co prowadzi do objawów nadczynności tarczycy. Z kolei w przypadku powstania guzków w trakcie choroby Hashimoto, nadrzędnym symptomem może być niedoczynność gruczołu tarczowego.
Wycięcie guza tarczycy
Przebieg diagnostyczny oraz rozpoznanie stawiane jest przez tak zwanego lekarza od tarczycy, czyli endokrynologa. Specjalista dokonuje badania podmiotowego (wywiad) i przedmiotowego pacjenta (badanie fizykalne). W celu określenia czynności tarczycy może zalecić również przeprowadzenie badań hormonalnych tj.:
- stężenie TSH we krwi,
- wolne hormony gruczołu tarczowego (FT4 i FT3).
Konieczne jest także wykonanie badania obrazowego USG. Pozwala ono określić dokładny rozmiar oraz cechy guzka. W oparciu o badanie USG nie jest możliwe jednak jednoznaczne rozpoznanie złośliwości zmiany. Szczególną uwagę mogą budzić guzki hypoechogeniczne o nieregularnym zarysie, z widocznymi mikrozwapnieniami oraz o zwiększonym przepływie krwi. W przypadku takich zmian występuje zwiększone ryzyko raka i jest to wskazaniem do dalszej bardziej szczegółowej diagnostyki, czyli biopsji tarczycy.
Badanie BAC – biopsja aspiracyjna cienkoigłowa polega na nakłuciu i pobraniu komórek guza pod konrolą USG oraz określeniu jego dokładnej struktury poprzez badanie cytologiczne. Według badań BAC większość zmian ogniskowych tarczycy ma charakter łagodny, około 5% z nich to nowotwór złośliwy. Ponadto u niektórych pacjentów wykonywana jest scyntygrafia tarczycy.
Jak wygląda operacja usunięcia guza tarczycy?
Leczenie guzków tarczycy jest zróżnicowane i zależy od charakteru zmiany. Guzy, które nie przekraczają 1 cm, nie powodują dolegliwości oraz nie mają cech nowotworowych wymagają jedynie okresowej kontroli, zwykle po 12 miesiącach wykonuje się badanie USG tarczycy w celu sprawdzenia wielkości guza. W terapii zapobiegawczej stosuje się środki farmakologiczne. Guzy o wielkości około 3 cm zwykle trzeba wyciąć, jednak zawsze wymaga to specjalistycznej diagnozy, a ostateczną decyzję podejmuje lekarz. Radykalną metodą leczenia jest zarówno podawanie jodu promieniotwórczego, jak i zabieg operacyjny.
Guz tarczycy - operacja skutecznym rozwiązaniem
Leczenie chirurgiczne rozważa się w przypadku zmian ogniskowych tarczycy o dużych rozmiarach. Względnym wskazaniem do operacji guza tarczycy jest ucisk struktur mogący powodować zaburzenia w oddychaniu lub połykaniu. Zabieg może obejmować wycięcie jednego płata tarczycy z guzkiem (tzw. lobektomię) lub zupełne wycięcie gruczołu. W przypadku guza o charakterze złośliwym konieczne jest całkowite usunięcie tarczycy.
Skuteczność leczenia raka tarczycy w Polsce jest dość wysoka, świadczy o tym wypowiedź Pani profesor Barbary Jarząb:
„Polska ma świetne wyniki leczenia raka tarczycy, lepsze niż w Europie, a porównywalne z USA". Ponadto profesor Jarząb zaznacza, że po 10 latach od operacji liczba chorych pozostających w dobrej formie sięga 95%.
Źródła:
- Madan Kapre, Devendra Mahore, Ashutosh Mangalgiri, "Atlas chirurgii tarczycy", Warszawa, 2018, ISBN: 978-83-949243-7-9
- Stanisław Cichoń, Lech Pomorski, "Chirurgia endokrynologiczna"