Leczenie zespołu cieśni nadgarstka metodą otwartą

Przyczyną zaburzenia zwanego zespołem cieśni kanału nadgarstka jest przewlekły ucisk na nerw pośrodkowy, który biegnie wzdłuż całej kończyny górnej, aż do nadgarstka pod więzadłem poprzecznym (tzw. troczkiem zginaczy) i palców dłoni. Presja ta spowodowana może być naciskiem ścięgien mięsni zgiaczy przebiegających w pobliżu, rosnącym guzem (np. ganglionem, tłuszczakiem), zmianami zwyrodnieniowymi lub chorobami ogólnoustrojowymi (tj. RZS-reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca). Cześciej występuje u kobiet w wieku 40-60 lat, u osób palących i kobiet w ciąży.

Objawy bólowe, drętwienie i mrowienie mogą występować zarówno w dzień, jak i w nocy. Obejmują dłoń, przedramię, czasem również ramię (najczęścej ręki dominującej). Ustępują po wstrząśnięciu ręką i położeniu jej na podłodze. Z czasem pojawia się osłabienie siły w dłoniach w trakcie uścisku czy próby utrzymania w ręce przedmiotu.

Aby zdiagnozować zespół cieśni kanału nadgarstka lekarz wykonuje testy prowokacyjne (test Phalena i test Tinela), a następnie zleca wykonanie badania oceniającego czynność elektryczną mięśni przedramienia i ręki, tzw. EMG - elektromiografia lub badanie oceniające przewodnictwo nerwu pośrodkowego, tzw. ENG - elektroneurografia.

Jeśli leczenie zachowawcze i rehabilitacja nie przynoszą długotrwałych efektów, lekarz decyduje się na operację.

Operacja zespołu cieśni kanału nadgarstka

 Do leczenia operacyjnego kwalifikowani są pacjenci, u których:

• objawy nie ustąpiły pomimo kilkumiesięcznego leczenia zachowawczego
• doszło do przewlekłych zmian w zaburzeniu czucia i koordynacji palców
• ból nie daje spać w nocy
• doszło do widocznego osłabienia siły mięśniowej, w tym zaniku mięśni kłębu kciuka
• badania EMG i ENG wskazują na zaawansowane zaburzenie przewodnictwa nerwowo-mięsniowego

Przyczyną zespołu cieśni kanału nadgarstka jest przewlekły ucisk na nerw pośrodkowy

Przeciwskazaniem do zabiegu jest infekcja miejscowa lub uogólniona, ciąża, stan zapalny skóry i innych tkanek ręki oraz choroby ogólnoustrojowe. W tym wypadku należy skonsultować planowaną operację z lekarzem prowadzącym schorzenie.

Celem zabiegu, zwanego także dekompresją nadgarstka, jest usunięcie wszystkich przyczyn powodujących ucisk na nerw pośrodkowy oraz poszerzenie światła kanału nadgarstka. Procedura ta spowoduje odbarczenie nerwu, zmniejszenie dolegliwości bólowych, a wdłuższym czasie zaburzeń ruchowych dłoni i palców. Zabieg może być przeprowadzony techniką otwartą lub endoskopową.

Przygotowanie do zabiegu odbarczenia kanału nadgarstka

Termin i przebieg operacji indywidualnie omawiany jest z lekarzem operującym. Trzeba uzyskać wszystkie informacje obejmujące: czas zgłoszenia się do szpitala i długości pobytu oraz potrzebne badania i dokumenty, które należy mieć przy sobie w momencie zgłoszenia się na zabieg.

Najczęściej pacjent przychodzi do szpitala w dniu zabiegu. Po operacji pacjent nie będzie miał możliwości prowadzenia samochodu, zaś korzystanie z środków transportu publicznego ze względu na tkliwość ręki i założenie szyny gipsowej, zazwyczaj jest niewskazane.

Odbarczenie cieśni kanału nadgarstka metodą otwartą

W trakcie zabiegu pacjent zazwyczaj leży na wznak. Znieczulenie najczęściej jest przewodowe (zabokowanie nerwów obwodowych kończyny górnej), ale niekiedy lekarze stosują ogólne lub miejscowe. Na ramię zakładana jest opaska uciskowa, która tamuje przepływ krwi, zmniejszając tym samym ryzyko nadmiernego krwawienia w trakcie operacji. Około 4-5 cm. cięcie przeprowadzane jest w bruździe przeciwstawnej kciuka, na środku dłoni, tuż nad nadgarstkiem. Następnie lekarz preparuje tkankę podskórną dochodząc do powięzi, którą również przecina, aby uwidocznić kanał nadgarstka. Lokalizuje wszystkie struktury (nerwy, naczynia i ścięgna) i przecina troczek zginaczy, czyli więzadło poprzeczne nadgarstka. W dalszej kolejności wykonuje inne czynności naprawcze w zależności od napotkanych zaburzeń, np. zrostów międzytkankowych. Na zakończenie zamykane są krwawiące naczynia i warstwowo zaszywane wszystkie przecięte tkanki. Niekiedy lekarz umieszcza w ranie niewielki dren, którego zadaniem jest odprowadzanie gromadzącej się krwi na zewnątrz. Pacjent najczęściej wychodzi ze szpitala w tym samym dniu lub dnia następnego.

Niektórzy lekarze stabilizują dłoń i nadgarstek w szynie gipsowej na okres 10-14 dni, ale są również tacy, którzy preferują wczesne wprowadzenie ruchu dłoni i palców po zabiegu i nie zalecaja unieruchomienia. Szwy zdejmowane są po ok. 10 dniach.

Rehabilitacja pooperacyjna i powrót do codziennych czynności

Rehabilitacja po operacji obejmuje m.in. masaże, i ćwiczenia dłoni

Po kilku godzinach od zabiegu, kiedy przestaną działać leki znieczulające, pojawi się ból i obrzęk operowanej okolicy. Trzymanie ręki wyżej zmniejszy opuchliznę i przyspieszy gojenie. Operowaną ręką można wykonywać większość lekkich czynności, jeśli tylko nie powodują bólu. Należy jednak często odpoczywać z ręką w górze. Do czasu pełnego zagojenia tkanek (około 3-4 tygodni) powinno się unikać nadmiernego moczenia rany, zmywania naczyń i kąpieli. W razie zamoczenia opatrunku należy go zdjąć, zdezynfekować ranę i nalepić nowy, jałowy plaster.

Rehabilitacja obejmuje masaże, ćwiczenia dłoni, mobilizację blizny i fizykoterapię. Jeśli pacjent ma pracę siedzącą i niewymagającą nadmiernego obciążania operowanej ręki, może wrócić po 3-4 tygodniach. Jeżeli zaś praca jest cięższa fizycznie i czynnościowo absorbująca ręce, powrót do niej może trwać ok.8 do 12 tygodni.

Cena za zabieg odbarczenia kanału nadgarstka

Operację uwalniającą cieśń kanału nadgarstka można wykonać w każdej placówce ortopedyczno-neurologicznej oraz w tych specjalizujących się konkretnie w chirurgii ręki.

Jednym ze specjalistów jest dr n.med. Ireneusz Walaszek, z kliniki Dom Lekarski, adiunkt Kliniki Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Ręki PUM. Doktor ukończył wiele staży i kursów polskich oraz międzynarodowych podnoszących jego kwalifikację zawodowe, m.in. Instructional Course in Hand Surgery w latach 2002-2004 czy AO Trauma - International Hand and Wrist Course with Practical Exercises w 2010r. w Szwajcarii.

W warszawskiej klinice Carolina Medical Center zabiegi na kończynie górnej, w tym odbarczanie cieśni kanału nadgarstka wykonuje lek. med. Paweł Nowicki, ortopeda i traumatolog, chirurg ogólny i specjalista chirurgii ręki. Doktor, jako jeden z niewielu w Polsce, jest posiadaczem Europejskiego Dyplomu Chirurgii Ręki wydanego przez Federation of European Societies for Surgery of the Hand (FESSH). Doświadczenie zawodowe zdobywał w Klinice Traumatologii, Ortopedii i Chirurgii Ręki w Poznaniu u prof. Leszka Romanowskiego i prof. Władysława Manikowskiego. Staże i szkolenia odbywał głównie za granicą, m.in. w Chinach w Orthopaedic Learning Centre, Department of Orthopaedics & Traumatology, The Chinese Uniwersity of Hong Kong.

Ceny zabiegu odbarczenia cieśni kanału nadgarstka w Wielkiej Brytanii plasują się od £651 (ok.3,3 tys.zł) w Private Orthopaedic Clinic Shenley Church End w Buckinghamshire do £1500 (7,6 tys.zł) w Harley Street Hand Clinic w Londynie. Zaś hiszpańska klinika Hospital Nisa Rey Don Jaime - Dr. Delgado Torné w Castellon podaje ceny od €1000 do €2000 (od ok.4,2 tys.zł. do 8,4 tys.zł.).

Leczenie zespołu cieśni kanału nadgarstka otwartą metodą operacyjną wymaga dłuższej rekonwalescencji i początkowo po zabiegu jest bardziej odczuwalne dla pacjenta niż endoskopowe odbarczenie cieśni. Lecz jest to technika dokładna i przynosi pacjentowi znaczną ulgę. Po zabiegu nerw powoli się regeneruje, a zaburzenia czuciowo-ruchowe ustępują w ciągu kilku miesięcy.