Jak podaje Poluha i wsp., żylaki powrózka nasiennego występują u około 10 – 15% męskiej populacji, a w grupie mężczyzn niepłodnych – nawet u 40%. Powrózek nasienny (łac. feniculus spermaticus) to struktura anatomiczna, będąca skupiskiem wszystkich naczyń, nerwów i mięśni wchodzących i wychodzących z moszny.
O żylakach powrózka nasiennego mówimy, gdy dochodzi do nieprawidłowego poszerzenia splotu żylnego wiciowatego, w którego skład wchodzą dwie żyły nasieniowodu i żyły mięśnia dźwigacza jądra, z których następnie powstaje żyła jądrowa. Zastój krwi w żyle jądrowej prowadzi do obrzęku i bólu worka mosznowego oraz podwyższenia temperatury jądra, co wpływa na obniżoną jakość nasienia. Żylaki powrózka nasiennego są jedną z częstych przyczyn niepłodności u mężczyzn.
Embolizacja w leczeniu żylaków powrózka nasiennego – na czym polega?
Wskazaniem do leczenia żylaków powrózka nasiennego są powodujące dyskomfort dolegliwości bólowe, związane z obrzękiem worka mosznowego oraz prowadzące do niepłodności zaburzenia spermatogenezy. W leczeniu stosuje się najczęściej metodę operacyjną oraz metodę wewnątrznaczyniowej embolizacji. Metoda operacyjna polega na chirurgicznym podwiązaniu żyły jądrowej i niestety jest obarczona wysokim odsetkiem niepowodzeń oraz powikłań (nawet do 30%).
Embolizacja jest to zamierzone zamknięcie światła naczynia tętniczego lub żylnego. W przypadku embolizacji żyły jądrowej najczęściej stosowanym materiałem embolizacyjnym są wolne spirale, zamykające naczynie. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym i najczęściej wymaga jednodniowej hospitalizacji. Rozpoczyna się od wykonania badania flebograficznego, w czasie którego potwierdza się obecność żylaków. Następnie przez cewnik podaje się do żyły 2% aetoxysklerol, który jest środkiem obliterującym, powodującym zarośnięcie światła żyły. Kolejnym krokiem jest wprowadzenie 2 – 3 wolnych spirali embolizacyjnych, które zamykają naczynie. Na zakończenie zabiegu ponownie wykonuje się kontrolne badanie flebograficzne, które w przypadku prawidłowo przeprowadzonego zabiegu, wykazuje brak przepływu krwi w żyle jądrowej.
Embolizacja wewnątrznaczyniowa jest metodą małoinwazyjną, której efektywność przewyższa znacząco klasyczne metody operacyjne. Skuteczność zabiegów embolizacji u chorych z żylakami powrózka nasiennego szacowana jest na około 96%, przy jednoczesnym niewielkim ryzyku powikłań oraz nawrotów. Paweł Poluha i wsp. dokonali retrospektywnej oceny skuteczności leczenia żylaków powrózka nasiennego metodą embolizacji u 424 pacjentów. Po 24 miesiącach od zabiegu, badanie kontrolne zostało przeprowadzone u 316 z nich. Odległy wynik leczenia był pozytywny aż u 305 pacjentów, co oznacza, iż po 2 latach od wykonania zabiegu u 96,5% z nich nie wykazano nawrotu żylaków. Ponadto stwierdzono, że z 72 mężczyzn, którzy mieli wykonany zabieg z powodu niepłodności i poddali się badaniu kontrolnemu, aż 42 z nich uzyskało w czasie 24 miesięcy potomstwo.
Dodatkową zaletą zabiegów embolizacji żylaków powrózka nasiennego jest krótki czas rekonwalescencji – w wielu krajach zabieg odbywa się w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu chorzy szybko wracają do codziennej aktywności. Embolizacja wewnątrznaczyniowa żylaków powrózka nasiennego jest procedurą refundowaną przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Źródła: Poluha i wsp.: Leczenie żylaków powrózka nasiennego metodą wewnątrznaczyniową. Postępy Nauk Medycznych, t.XXV, nr 5, 2012; Stachowski: Żylaki powrózka nasiennego jako problem diagnostyczno-terapeutyczny w protekcji płodności u mężczyzny. Przew Lek 2001,4,10,104-106.