Zamykanie naczynek na nogach zastrzykami

Skleroterapia pajączków naczyniowych jest procedurą polegającą na iniekcji roztworu sklerotyzującego do światła zmienionych chorobowo naczynek, co powoduje reakcję zapalną organizmu. Podrażnione naczynie (a dokładnie jego wewnętrzna warstwa, czyli śródbłonek) ulega obrzękowi, a krew w jego wnętrzu - wykrzepianiu. Po zakończeniu fazy zapalnej (trwającej około tygodnia) dochodzi do włóknienia i  stopniowego zaniku pajączka. Końcowy efekt leczenia rozumiany jako całkowity zanik teleangiektazji zależy od wielkości naczynia (jest uzyskiwany w czasie od 2 tygodni do kilku miesięcy).

Przygotowanie do skleroterapii pajączków

Podczas wizyty poprzedzającej zabieg lekarz udziela niezbędnych informacji służących dobremu przygotowaniu się do leczenia sklerotyzującego i zapyta  o przyjmowane przez pacjenta leki, w tym o stosowane niesteroidowe środki przeciwzapalne (aspiryna, ibuprofen, ketoprofen i inne) oraz pozostałe farmaceutyki wpływające na zwiększone ryzyko krwawienia (np. leki przeciwkrzepliwe). Ich stosowanie może skutkować  powstaniem rozległych krwiaków, w związku z czym leczenie farmakologiczne zostanie czasowo zmodyfikowane. Na 24 godziny przed zabiegiem nie należy stosować żadnych kremów oraz golić nóg.

Kwalifikacja do zabiegu

Oświetlacz naczyniowy stosowany do lokalizacji naczyń poddawanych leczeniu

 Zamykanie naczynek na nogach zastrzykami jest poprzedzone wizytą kwalifikacyjną w celu oceny bezpieczeństwa i określenia potencjalnych korzyści wynikających z wykonania tej procedury. Przed zabiegiem  u kobiet należy wykluczyć ciążę ze względu na potencjalny szkodliwy wpływ środka sklerotyzującego na  jej przebieg. Występujące u pacjenta schorzenia współistniejące np. zakrzepica żylna mogą wpływać na bezpieczeństwo procedury, dlatego ich obecność wymaga indywidualnego rozważenia wskazań do wykonania zabiegu. Jeżeli pacjent jest alergikiem, bardzo ważne jest wykluczenie uczulenia na składniki roztworu używanego w czasie zabiegu  i zastosowanie farmakologicznej profilaktyki przeciwwstrząsowej (niebezpieczeństwo wstrząsu anafilaktycznego).

Jak przebiega zamykanie naczynek na nogach zastrzykami?

W zależności od nasilenia i rozległości zmian żylnych niezbędne jest wykonanie określonej ilości zabiegów skleroterapii. Liczba i kolejność wykonywania zabiegów jest ustalana indywidualnie. Podczas pojedynczego zabiegu (sesji leczniczej) wykonuje się iniekcje niewielkich ilości środka sklerotyzującego (w postaci roztworu lub pianki)  za pomocą cienkiej igły do światła teleangiektazji. Popularne substancje wykorzystywane w tym celu to m.in polidocanol, ethanoloamina i siarczan sodowy tetradecylu. Iniekcje są zazwyczaj bezbolesne, może im towarzyszyć niewielki dyskomfort związany z podrażnieniem śródbłonka naczyniowego. Odczucia pacjentów związane z zabiegiem zależą od rodzaju i stężenia użytego roztworu oraz indywidualnej wrażliwości chorego.  Czasem w celu dokładnej lokalizacji zmienionych chorobowo naczynek zabieg wykonuje się pod kontrolą USG lub tzw. "zimnego światła", czyli oświetlenia chorego miejsca poprzez przyłożenie specjalnej lampy, która nie powoduje oparzenia skóry. Pojedyncza sesja lecznicza trwa zazwyczaj około 30 minut.

Ostrzykiwanie naczynek na nogach - możliwe powikłania

Skleroterapia jest procedurą bezpieczną, jednak nie zupełnie wolną od powikłań. Częstość ich występowania jest w dużej mierze zależna od odpowiedniej kwalifikacji pacjentów, udzielenia informacji dotyczących przygotowania się do zabiegu oraz doświadczenia lekarza wykonującego zabieg. Do najczęstszych powikłań zaliczamy:

• krwawienie z miejsca wkłucia (zazwyczaj niewielkie);
  
   
• krwiak podskórny lub śródskórny;
• świąd, pieczenie, obrzęk i zaczerwienienie skóry (utrzymujące się przez kilka dni);
• neowaskularyzacja, czyli tworzenie się nowych, drobnych i prześwitujących przez skórę naczynek krwionośnych (zazwyczaj ulegają regresji po kilku tygodniach);
• zapalenie żył z towarzyszącą bolesnością i stwardnieniem (rzadko);
• przebarwienia skórne w postaci brązowych plamek;
• neowaskularyzacja, czyli powstawanie nowych, drobnych naczyń prześwitujących przez skórę (utrzymujące się do 12 miesięcy);
• reakcje uczuleniowe (w tym wstrząs anafilaktyczny).

Zalecenia pozabiegowe

Po ostrzykiwaniu naczynek na nogach pacjent pozostaje w pozycji leżącej przez około 20 min. W tym czasie lekarz obserwuje pacjenta w celu wykluczenia wystąpienia wczesnych działań niepożądanych. Następnie pacjent jest uruchamiany i zgłasza ewentualne dolegliwości występujące podczas chodzenia. Pacjent powraca do swoich codziennych aktywności jeszcze w dniu zabiegu (strategia wczesnego uruchomienia). Po skleroterapii pajączków zaleca się  unikanie dużych wysiłków fizycznych i ekspozycji nóg na światło słoneczne przez około 2 tygodnie. Czasem wymagane jest noszenie  wyrobów uciskowych (np. specjalnych rajstop) przez 2-3 tygodnie. Jeżeli wszystkie zmiany nie zostały usunięte, lekarz zaleci kolejną wizytę w celu kontynuacji leczenia (zazwyczaj po wygojeniu się uprzednio wyleczonych miejsc). Zazwyczaj większość pacjentów kończy leczenie z pozytywnym efektem po 4-6 zabiegach skleroterapii.

Skuteczność skleroterapii w leczeniu pajączków naczyniowych

Efekty skleroterapii - przed i po zabiegu

Leczenie sklerotyzujące wykonane przez doświadczonego lekarza jest wysoce skuteczne - do 90% zmian może być optymalnie wyleczonych różnymi metodami skleroterapii. Zmiany o grubości ok. 0,3mm (czyli posiadające średnicę światła umożliwiającą skuteczne nakłucie) zaczynają zanikać już po kilku dniach, a końcowy efekt jest obserwowany po około 2-3 tygodniach. Podobnie odpowiada na leczenie 50% zmian wielkości 0,4mm i 25% zmian o średnicy 0,5mm. Pozostała część tych zmian wymaga dłuższego czasu na wyleczenie (zależy to m.in. od współistnienia nadciśnienia żylnego i niewydolności żył kończyn dolnych).

Teleangiektazje o średnicy 0,6 mm i większe świadczą o długotrwałym procesie chorobowym, częściej występują w starszym wieku i współistnieją z poważnymi schorzeniami żył kończyn dolnych. Leczenie sklerotyzujące u takich pacjentów może być skuteczne, jednak czas potrzebny do zaniku pajączków jest dłuższy, a postępowanie terapeutyczne musi uwzględniać leczenie przyczyn niewydolności żylnej i pozabiegowe stosowanie odzieży uciskowej. Zmiany o średnicy 0,1-0,2 mm, które pojawiają się pierwszorazowo zanikają w przeciągu kilku dni od zastosowania środka sklerotyzującego. W przypadku, gdy zmiany te są wynikiem neorewaskularyzacji, leczenie ich jest trudne ze względu na oporność na działanie środka obliterującego.