Fazy wzrostu włosa
Dorosły człowiek ma na głowie zwykle od 85 tys. do 140 tys. włosów. Każdy z nich składa się z łodygi, korzenia i mieszka włosowego, który znajduje się w skórze właściwej i jest zaopatrywany w krew przez unerwioną brodawkę.
Cykl wzrostu włosa składa się z trzech faz:
- anagenu
- katagenu
- telogenu
Anagen to faza wzrostu, która trwa zwykle od 2 do 6 lat, przez co jest najdłuższa. Katagen to z kolei najkrótszy etap przejściowy która trwa zaledwie 2 tygodnie. Telogen - faza spoczynku, może z kolei rozciągnąć się na 2 do 6 miesięcy. W trakcie tego etapu włosy stają się coraz słabsze, aż w końcu wypadają. W spoczynku zwykle znajduje się średnio 15% włosów. Jeśli jest ich więcej, wówczas mamy do czynienia z łysieniem telogenowym. W przeciwieństwie do innych typów łysienia, mieszki włosowe nie są tu uszkodzone ani objęte stanem zapalnym. Jakie są zatem przyczyny tego rodzaju nadmiernego wypadania włosów?
Przyczyny łysienia telogenowego
Włosy zbyt szybko przechodzą do fazy spoczynku z wielu powodów, jednak ogólnie można określić to jako stan zaburzonej równowagi w organizmie. Do najczęściej występujących przyczyn rozwoju łysienia telogenowego zaliczamy:
Silny stres
Wyjątkowo silne przeżycia psychiczne często odbijają się na kondycji włosów. Udział w wypadku, choroba i przebyta w związku z nią poważna operacja czy śmierć bliskiej osoby mogą doprowadzić do łysienia telogenowego - nadmierne wypadanie włosów następuje wówczas zwykle nie od razu, a po upływie 3 miesięcy od przykrego wydarzenia. Także życie w niezbyt nasilonym, a jednak permanentnym stresie, może spowodować utratę włosów. Kłopoty w pracy czy problemy w związku mogą zatem również przyczynić się do rozwoju łysienia.
Choroby skóry głowy
Jedną z chorób dermatologicznych, które powodują nadmierną utratę włosów, jest łojotokowe zapalenie skóry głowy. Jej objawy to - oprócz łysienia - także nadmierne przetłuszczanie się włosów, świąd i zaczerwienienia. Nadprodukcja łoju sprawia, że mieszki włosowe są przez niego zanieczyszczone, przez co stają się niedotlenione i z trudem pobierają substancje odżywcze. Wówczas osłabiają się i wypadają.
Niedobory żywieniowe
Na stan włosów, skóry oraz paznokci, wpływ ma także dieta. Jeśli nie jest ona odpowiednio zbilansowana, paznokcie łamią się, pojawia się trądzik, cera szarzeje, a włosy wypadają i łamią się. Właśnie dlatego warto pamiętać o tym, aby jadłospis w pełni pokrywał zapotrzebowanie organizmu na witaminy z grupy B oraz takie mikroelementy jak żelazo czy cynk. Jeśli z jakichś przyczyn nie jesteśmy w stanie zapewnić sobie odpowiedniej podaży tych substancji, wówczas warto sięgnąć po dobrze wchłanialne suplementy diety.
Wahania hormonalne
W dzisiejszych czasach z chorobami tarczycy zmaga się wiele kobiet. Tymczasem jednym z objawów niedoczynności tego narządu jest telogenowe wypadanie włosów. Jeśli problem ten będzie współistnieć z takimi symptomami jak niewyjaśnione przybieranie na wadze, ciągłe uczucie zimna, ciągłym zmęczeniem czy zaparciami, warto wybrać się do endokrynologa.
Przyjmowanie niektórych leków
Substancją, która może przyczynić się do rozwoju telogenowego wypadania włosów, jest heparyna. To składnik wielu preparatów przeciwdziałających nadmiernej krzepliwości krwi. Stosuje się je u osób długotrwale unieruchomionych (np. po operacji). Wypadanie włosów może być także skutkiem przyjmowania leków z grupy retinoidów, beta-blokerów oraz niektórych leków przeciwpadaczkowych.
Niektóre choroby przewlekłe
Do łysienia telogenowego może dojść także wskutek innych chorób toczących się w organizmie. Są to przede wszystkim ostre choroby zakaźne, autoimmunologiczne oraz schorzenia dotyczące układu hormonalnego. Na liście schorzeń sprzyjających ostremu łysieniu telogenowemu znajdują się m.in.: toczeń układowy czy reumatoidalne zapalenie stawów.
Łysienie telogenowe - objawy
Podstawowym i najważniejszym objawem łysienia telogenowego jest nadmierne wypadanie włosów - ciekawe nie tylko na głowie, ale także na pozostałych częściach ciała. Najbardziej niepożądane i zauważalne jest jednak oczywiście przerzedzenie fryzury. Włosy zostają wówczas na szczotce czy w odpływie po myciu, jest ich również coraz więcej na podłodze czy na pościeli. Przez to, że wypadają one zwykle równomiernie z całej głowy, nie pojawiają się łyse placki, lecz przerzedzenia i lekkie miejscowe prześwity. W przeciwieństwie do innych typów łysienia, w wyłysiałych miejscach po pewnym czasie włoski zaczynają odrastać, co oznacza, że mieszki włosowe nie zostały uszkodzone.
Łysienie telogenowe - leczenie
Nadmierna utrata włosów trwająca kilka tygodni, powinna skłonić nas do wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje nas na podstawowe badania krwi, takie jak choćby morfologia. Bardzo ważnym etapem diagnostyki jest także szczegółowy wywiad, podczas którego lekarz zapyta nas o przyjmowane leki czy ostatnie zmiany w diecie. U dermatologa lub trychologa wykonamy także trichogram - badanie, które pozwala określić jaki procent włosów na głowie znajduje się aktualnie w fazie telogenu. Jeśli będzie ich więcej niż 40-50%, wówczas będzie to podstawa do stwierdzenia przewlekłego łysienia telogenowego. Leczenie tej przypadłości powinno być przyczynowe - dopiero ustalając i eliminując powody, dla których włosy wypadają, można trwale pozbyć się problemu. W przypadku nieprawidłowej pracy tarczycy, pacjent musi poddać się leczeniu u endokrynologa. Osobom z ciężkimi przeżyciami psychicznymi zaleca się natomiast psychoterapię. Szampony czy tabletki na wypadanie włosów dostępne w aptekach bez recepty zwykle nie są skuteczne.
Źródła:
- A. Rakowska, L. Rudnicka, M. Olszewska, "Łysienie telogenowe", Atlas trichoskopii. Dermoskopia w chorobach włosów i skóry owłosionej. Tom I, Lublin, 2020, ISBN: 978-83-7563-285-9
- A. Przylipiak, "Trychologia", Medycyna estetyczna. Podręcznik dla studentów kosmetologii, Warszawa, 2017, ISBN: 978-83-200-6152-9