Metody leczenia zaćmy

Starożytni Egipcjanie leczyli zaćmę, posypując oczy rozgrzanym, tłuczonym szkłem. Babilończycy natomiast za pomocą szpikulca spychali zmętniałą soczewkę w kierunku dna oka. Zwykle taka "operacja" kończyła się całkowitą utratą wzroku w wyniku zakażenia. Pierwszy udany zabieg usunięcia zmętniałej soczewki wykonał w 1747 roku Jacques Daviel, okulista francuskiego pochodzenia. Taka operacja wiązała się jednak z koniecznością dobrania odpowiednich okularów, ponieważ usuniętej soczewki nie zastępowano sztuczną. Pierwszą próbę wszczepienia soczewki, wykonanej ze szkła, przeprowadził w 1795 r. drezdeński okulista Casamaata. Okazała się jednak zbyt ciężka i opadła na dno oka, przez co zabieg zakończył się niepowodzeniem. 

Od tamtych czasów metody leczenia zaćmy przeszły istotną ewolucję, dzięki czemu dzisiaj leczenie tego schorzenia cechuje wysoka skuteczność, przy czym jest ono niemal bezbolesne i minimalnie inwazyjne.

Jakie są współczesne metody leczenia zaćmy?

Obecnie za metodę z wyboru w leczeniu zaćmy uważa się leczenie operacyjne, polegające na usunięciu zmętniałej soczewki z następczym zastąpieniem jej odpowiednio dobraną soczewką sztuczną.

Za jedną z najbardziej nowoczesnych metod usuwania zaćmy uważa się wykorzystanie techniki fakoemulsyfikacji. Polega ona na "rozbiciu" zmętniałej soczewki za pomocą ultradźwięków, co umożliwia jej usunięcie poprzez cięcie o bardzo małych rozmiarach. Zabieg taki jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym - oznacza to, że pacjent podczas całego zabiegu zachowuje pełną świadomość, co wymaga od niego współpracy z operatorem w trakcie operacji. Następnie lekarz wykonuje zaledwie około dwumilimetrowe cięcie, przez które wprowadzony zostanie fakoemulsyfikator. Jest to urządzenie, którego zadaniem jest rozdrobnienie soczewki oraz jej jednoczasowe usunięcie, polegające na wessaniu resztek soczewki. Współczesne metody fakoemulsyfikacji usuwają soczewkę z pozostawieniem jej torebki zewnętrznej. Do pozostawionej torebki chirurg wprowadza nową soczewkę. Wykorzystywane współcześnie soczewki to tzw. soczewki zwijalne, które dzięki swojej formie mogą być umieszczone wewnątrz gałki ocznej bez konieczności poszerzania wykonywanego wcześniej cięcia. 

Operację zaćmy wykonuje się w trybie ambulatoryjnym, co oznacza, że pacjent tego samego dnia wraca do domu. Następnego dnia lekarz usuwa opatrunek i pacjent odzyskuje zdolność wyraźnego widzenia i może niemal w pełni powrócić do codziennych aktywności (specjaliści zalecają jedynie rezygnację z silnego wysiłku fizycznego na okres około 6 tygodni od zabiegu). Wizyta kontrolna odbywa się zwykle po upływie 2-3 tygodni. 

Warto wiedzieć, że operacja zaćmy z wszczepieniem soczewki standardowej - czyli takiej, która koryguje widzenie do dali - jest wykonywana w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli podlega refundacji przez NFZ. Zabieg można również wykonać w prywatnym gabinecie okulistycznym i wówczas jego cena, w przypadku zaćmy jednostronnej, waha się od 2,5 do 6 tys zł. Cena uwarunkowana jest przede wszystkim rodzajem wszczepianej soczewki, gdyż te nowoczesne są bardzo drogie. Dzięki nim można jednak osiągnąć pełną ostrość widzenia zarówno w dal jak i do bliży, a nawet skorygować wady wzroku takie jak astygmatyzm. Ponadto, soczewki te wyposażone są w filtry, które chronią narząd wzroku przez promieniowaniem UV.

Zaleca się, aby operację usunięcia zaćmy wykonywać jak najwcześniej po jej rozpoznaniu, dzięki czemu choroba nie ogranicza codziennego funkcjonowania. Zaćma ma charakter postępujący, co oznacza, że nie można wyleczyć jej za pomocą metod farmakologicznych. Istnieją wprawdzie krople, których celem jest hamowanie progresji zaćmy jednak nie można za ich pomocą cofnąć zmian dokonanych w soczewce.

Bibliografia: www.neih.nih.gov, www.mayoclinic.org