Naczyniaki łagodne a złośliwe

Co to jest naczyniak?

Nowotwory, atakujące naczynia krwionośne, to naczyniaki. Zwykle zlokalizowane są w skórze lub warstwach podskórnych, nieco rzadziej w narządach wewnętrznych. Przyczyny ich występowania wciąż nie są z zbadane, ale prawdopodobnie część z nich jest wynikiem uwarunkowań genetycznych, zmian hormonalnych w okresie dojrzewania, ciąży i menopauzy oraz zakażenia wirusami. 

Naczyniaki są często chorobą niemowlęcą. Zaczynają pojawiać się po kilku tygodniach od narodzin i rosną nawet przez kilka lat, po czym samoistnie ustępują.

Jak sklasyfikować naczyniaki?

Klasyfikacja naczyniaków wg. Międzynarodowego Towarzystwo Badań nad Anomaliami Naczyniowymi (ISSVA)

Międzynarodowe Towarzystwo Badań nad Anomaliami Naczyniowymi (ISSVA) stosuje nadrzędny podział anomalii naczyniowych ze względu na ich biologię oraz budowę histologiczną, co zaproponowali w 1981 roku Mulliken i Głowacki. Zmiany te są dzieli się na guzy naczyniowe (naczyniaki) oraz malformacje naczyniowe. W dalszym podziale, naczyniaki dzieli się na guzy łagodne, lokalnie złośliwe oraz złośliwe. Malformacje naczyniowe z kolei dzieli się na typy w zależności od tego, z jakiego rodzaju naczyń krwionośnych się wywodzą. Zmiany zbudowane z jednego typu naczyń to malformacje proste (włosowate, limfatyczne, żylne, tętniczo- żylne oraz tętniczo- żylne przetoki), a zbudowane z różnych naczyń to malformacje mieszane.

Klasyfikacja anomalii naczyniowych wg. WHO

Klasyfikacja anomalii naczyniowych wg. WHO jest wykorzystywana często przez patologów. Spośród pozostałych wyróżnia się tym, że nie dzieli ona zmian naczyniowych na naczyniaki i malformacje naczyniowe, tylko obejmuje je wspólną nazwą guzów naczyniowych. Klasyfikacja WHO dzieli guzy według ich złośliwości, na łagodne, o pośredniej złośliwości oraz złośliwe. Klasyfikacja ta dzieli zmiany naczyniowe w zależności od rokowania, ale pozostaje w sprzeczności z klasyfikacją ISSVA.

Klasyfikacja naczyniaków wg. Polskiego Towarzystwo Onkologii Klinicznej

Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej proponuje klasyfikację przeznaczoną do oceny zmian naczyniowych u osób dorosłych. Według tego podziału, wszelkie anomalie naczyniowe są traktowane jako łagodne nowotwory tkanek miękkich, a malformacje naczyniowe noszą z kolei nazwę naczyniaków. Cała klasyfikacja jest bardzo rozległa i nie sposób jej tutaj przedstawić. Warto natomiast wiedzieć, że powyższy podział anomalii naczyniowych znacznie się różni zarówno od klasyfikacji ISSVA, jak i WHO.

Mnogość klasyfikacji i używanie tego samego nazewnictwa do opisu różnych anomalii naczyniowych wprowadza chaos i znacznie utrudnia komunikację między pracownikami służby zdrowia. Jednocześnie pacjent ma prawo czuć się zagubiony, bo jeśli lekarz w prawidłowy sposób nie wytłumaczy mu istoty jego schorzenia, chory może mieć trudności ze znalezieniem wiarygodnych informacji na ten temat w internecie czy innego rodzaju medium.

Jakie są najczęściej występujące rodzaje naczyniaków łagodnych i złośliwych?

Klasyfikację naczyniaków można rozpocząć od najprostszego podziału: na nowotwory łagodne i złośliwe. Głównym czynnikiem, różnicującym oba typy naczyniaków, jest wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego. Choć większość z nich jest niegroźna i nie wymaga leczenia, niektóre mogą powodować problemy zdrowotne lub estetyczne. Warto zrozumieć, jakie są najczęściej występujące rodzaje naczyniaków łagodnych i złośliwych, aby wiedzieć, kiedy konieczna jest interwencja medyczna.

Naczyniaki łagodne

Istnieje wiele rodzajów łagodnych naczyniaków, a najczęściej spotykane z nich to:

• Najczęściej występującą łagodną zmianą jest naczyniak krwionośny włośniczkowy, który pojawia się jako czerwona narośl na skórze lub w błonach śluzowych. Czasami atakuje narządy wewnętrzne, np. mózg i (częściej) wątrobę. Ten rodzaj naczyniaka zlokalizowany w wątrobie bardzo często nie daje żadnych objawów klinicznych i prawdopodobnie w wielu przypadkach pozostaje niewykryty przez całe życie. Może zdarzyć się jednak tak, że nowotwór osiągnie rozmiar kilku centymetrów i zacznie zaburzać pracę narządu lub powodować dolegliwości bólowe.
• Ziarniniak naczyniowy to guzek o czerwono-sinym zabarwieniu, który łatwo ulega urazom i krwawi. Cechą charakterystyczną ziarniniaka jest obecność stanu zapalnego oraz tendencja do nadżerek i owrzodzeń. Ten rodzaj naczyniaka najczęściej pojawia się wewnątrz jamy ustnej (zwłaszcza u kobiet w ciąży lub podczas menopauzy), ale zdarza się, że zostaje wykryty np. w pochwie.
• Naczyniak płaski jest niegroźnym nowotworem, wyglądającym jak rozlana, czerwona plama. Występuje w różnych częściach ciała, a jedną z najskuteczniejszych metod leczenia jest laseroterapia.
• Naczyniak jamisty to najczęściej występujący łagodny nowotwór wątroby. Pojawia się także w skórze, kościach i mięśniach. Ma postać błon wypełnionych krwią. Na skórze jest widoczny jako czerwona lub sina wypukłość. Zazwyczaj nie wymaga leczenia i zanika samoistnie.
• Jeszcze innym naczyniakiem łagodnym jest kłębczak, którego rozmiar nie przekracza zwykle kilku milimetrów. Jest unerwiony i wrażliwy na ucisk, dlatego może powodować dolegliwości bólowe. Kłębczak występuje zazwyczaj w okolicy uszu, na twarzy i przy paznokciach. Nowotwór zlokalizowany w uchu środkowym może objawiać się zawrotami głowy, krwawieniem z przewodu słuchowego i szumem w uchu.
• Do bardzo rzadkich łagodnych naczyniaków należą naczyniakomięsak gładkokomórkowy i naczyniak groniasty. Pierwszy z nich występuje głównie w okolicy przegubów, ale pojawia się także np. w macicy. Zbudowany jest z mięśni gładkich naczyń krwionośnych i może powodować dolegliwości bólowe, a niedokładnie usunięty - powrócić. Natomiast naczyniak groniasty najczęściej wykrywany jest w mózgu lub oponach mózgowych.

Naczyniaki złośliwe

Naczyniaki złośliwe, w związku z tendencją do przerzutów do innych narządów, mogą zaburzać ich pracę i osłabiać organizm, a co za tym idzie - zagrażać życiu.

Najczęściej występują trzy typu złośliwych zmian tego rodzaju:

• Obłoniak może być zarówno nowotworem łagodnym, jak i złośliwym. W postaci łagodnej występuje w tkankach miękkich i skórze. W formie guza złośliwego często jest zlokalizowany w nosie i powoduje krwawienia. Jest jednak bardzo rzadko występującym nowotworem, stanowi zaledwie jeden procent wszystkich zachorowań na naczyniaki.
• Śródbłoniak krwionośny to rzadki złośliwy nowotwór pochodzenia mezodermalnego. Stanowi lity, tkliwy guz, który może powodować obrzęki i niedrożność naczyń krwionośnych. Czynnikami, przyczyniającymi się do jego rozwoju, są przede wszystkim przewlekłe obrzęki, radioterapia i substancje kancerogenne. Śródbłoniak tak naprawdę może rozwijać się wszędzie - w kościach, płucach, wątrobie i sercu, a nawet w układzie nerwowym
• Mięsak Kaposiego występuje w czterech postaciach: klasycznej, endemicznej afrykańskiej, związanej z przeszczepem i związanej z AIDD. Ma tendencję do tworzenia przerzutów do innych organów niż te, w których się pierwotnie pojawił. Zazwyczaj rozwija się w narządach wewnętrznych, takich jak nerki, płuca czy przewód pokarmowy, a także w węzłach chłonnych.