NanoKnife w leczeniu chorych na raka prostaty

Terapia zmian nowotworowych urządzeniem NanoKnife opiera się biofizycznym zjawisku nieodwracalnej elektroporacji (Irreversible Electroporation – IRE), czyli wykorzystaniu pulsującego pola elektrycznego o wysokiej mocy od 1500 do 3000 V na cm2 zastosowanej do wybiórczego niszczenia komórek nowotworowych z równoczesnym pozostawieniem nienaruszonych sąsiadujących struktur anatomicznych, takich jak naczynia krwionośne, nerwy czy przewody żółciowe. Napięcie aplikowane jest poprzez przykłożenie 3-6 elektrod w kształcie igieł. Seria impulsów w odstępach co 100 mikrosekund powoduje wytworzenie się w błonie komórki nowotworowej nieodwracalnych porów o średnicy kilku nanometrów, prowadzących w efekcie do jej obumarcia.

Urządzenie NanoKnife amerykańskiej firmy AngioDynamics, powstałe we współpracy z naukowcami z Cancer Treatment Centers of America (CTCA) w Midwestern Regional Medical Center dostępne jest w Polsce od 2012 r., kiedy to zabieg z jego wykorzystaniem zaprezentowano na zjeździe Adeptów Urologii organizowanym przez Centrum Onkologii w Bydgoszczy.

NanoKnife – małoinwazyjna terapia nowotworu prostaty

Wskazaniami do zabiegu są zwłaszcza nowotwory prostaty, ale także nerek, trzuski i wątroby. Wiele z nich, z powodu swojego umiejscowienia w sąsiedztwie ważnych struktur anatomicznych i dużego prawdopodobieństwapowikłań uznawanych było za niemożłiwe lub bardzo ryzykowne do operowania klasycznymi metodami chirurgicznymi. Procedura dotyczyć może zarówno niszczenia ognisk pierwotnych nowotworu, jak i zmian o charakterze przerzutowym. W każdym przypadku zabieg ma na celu całkowite zniszczenie ogniska nowotworowego.

"Leczenie raka prostaty najczęściej polega na usunięciu prostaty wraz z węzłami chłonnymi, a także na radioterapii. Ale pojawiły się też metody alternatywne, m.in. termiczne, chociaż i one mają negatywne skutki uboczne. Metoda nieodwracalnej elektroporacji nie ma zaś skutków ubocznych, jak np. nietrzymanie lub zatrzymanie moczu, czy zaburzenia potencji" - tłumaczy dr Telesfor Saracyn, ordynator urologii Szpitala Wojewódzkiego w Łomży.

Pomimo nazwy sugerującej operacyjne wycinanie guzów, metoda NanoKnife (nano-nóż) jest zabiegiem małoinwazyjnym, w minimalnym stopniu oddziaływującym na funkcjonowanie zdrowych tkanek. Z punktu widzenia pacjenta jej zaletami są zwłaszcza minimalny ból, krótki pobyt w szpitalu oraz możliwość powtarzania zabiegów w razie pojawienia się nowych guzów.

Metoda charakteryzuje się wysoką precyzją, umożliwiająca lekarzowi bardzo dokładne określenie obszaru poddanego zabiegowi oraz modyfikowanie parametrów urządzenia w trakcie operacji aby zapewić jak najlepszy efekt terapeutyczny. Typowa procedura zniszczenia (ablacji) guza średnicy ok 3 cm trwa około 5 minut, możliwe jest także przeprowadzenie elektroporacji kilku guzów w narządzie oraz większych obszarów, np. prostaty o średnicy około 5 cm, poprzez przemieszczanie elektrod podczas zabiegu pod kontrola USG. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym, w ramach "chrurgii jednego dnia" a kilka godzin po jego zakończeniu pacjent moze udać się do domu.

Terapia NanoKnife nie jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia i poddać można jej się tylko w prywatnych placówkach. Urządzeniami do jej przeprowadzenia dysponują obecnie w Polsce: Centrum Onkologii w Bydgoszczy, Centrum Medyczne "Klara" w Częstochowie, Szpital Świętej Elżbiety Mokotowskie Centrum Medyczne w Warszawie, Prywatna Lecznica Certus w Poznaniu, szpital Wojewódzki w Łomży i Szpital św. Rafała Scanmed w Krakowie. Koszt zabiegu waha się od 40 000 do 60 000 tys. zł.