Przykłady alternatywnych dla in vitro metod zapłodnienia
Choć in vitro jest jedną z popularniejszych metod leczenia niepłodności, istnieją również metody alternatywne, którymi interesują się pary bezskutecznie starające się o potomstwo. Wiedza na ich temat jest dla osób borykających się z niepłodnością bardzo istotna między innymi z powodu źródeł trudności z zajściem w ciążę, kosztów leczenia poszczególnych form wsparcia, a także ze względu na wyznawane przez nie poglądy. Wśród takich metod, uznawanych nierzadko za alternatywy dla zapłodnienia pozaustrojowego, znajduje się przede wszystkim metoda:
- IVA,
- AneVivo,
- GIFT,
- ZIFT.
Jak leczy się niepłodność metodą IVA?
IVA (ang. In Vitro Activation) to jedna z innowacyjnych metod leczenia niepłodności przeznaczona dla pacjentek z przedwczesnym wygasaniem czynności jajników (ang. Primary Ovarian Insufficiency, POI). Za jej pionierów uznaje się dr Kazuhiro Kawamura – dyrektora Centrum Rozrodu i Płodności Uniwersytetu St. Marianna w Kawasaki, w Japonii, a także prof. Aarona Hsueha z Uniwersytetu Stanforda w Stanach Zjednoczonych. Procedura IVA polega na dążeniu do tego, by aktualnie nieaktywne pęcherzyki związkowe zostały aktywowane, a w rezultacie by doszło dzięki temu do uzyskania dojrzałych komórek jajowych.
Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną posiadanie potomstwa przez kobiety z przedwczesnym wygaśnięciem czynności jajników jest możliwe tylko wtedy, kiedy wykorzystane zostaną komórki jajowe innej kobiety bądź dzięki adopcji. IVA jest odpowiedzią na ten problem, umożliwiając takim pacjentkom urodzenie dziecka z wykorzystaniem ich własnej komórki jajowej. Kluczowe jest natomiast to, by dana osoba spełniła warunki przystąpienia do programu. Zaleca się, by taki zabieg został przeprowadzony u pacjentki w wieku do 40 lat. Wśród innych kryteriów kwalifikacji mieści się: FSH >35, brak miesiączki od minimum 4 miesięcy, obecność tkanki jajnikowej w badaniu USG-TV oraz prawidłowy kariotyp.
Podczas zabiegu przeprowadzana jest laparoskopia, podczas której dochodzi do pobrania małego fragmentu nieczynnego jajnika, a następnie do sprawdzenia, czy obecne są w nim nieaktywne pęcherzyki – potwierdzenie takiego stanu pozwala na wykonanie ich biochemicznej i mechanicznej stymulacji, pobudzającej je do pracy. Wraz z końcem terapii specjaliści ponownie przeprowadzają laparoskopię, z tym że tym razem służy ona wszczepieniu zaktywowanych części kory jajnika. W ostatnim etapie leczenia włączana jest odpowiednio dopasowana do potrzeb pacjentki terapia gonadotropinami (FSH), z jednoczesnym wykorzystaniem wspomagających leków doustnych.
AneVivo – innowacyjna metoda leczenia niepłodności
AneVivo natomiast to metoda leczenia niepłodności która w przeciwieństwie do procedury IVA czy po prostu klasycznego in vitro polega na zapłodnieniu wewnątrzustrojowym, czyli wewnątrz macicy pacjentki. Przedstawiciele Politechniki Federalnej w szwajcarskiej Lozannie opracowali specjalną, silikonową kapsułkę, w której umieszczane są plemniki wraz z komórkami jajowymi – pobranymi uprzednio od pary starającej się o potomstwo. Po zamknięciu kapsułka trafia na dobę do macicy kobiety i właśnie wtedy dochodzi do połączenia znajdujących się w niej materiałów, czego efektem jest powstanie zarodka. Po 24 godzinach jest ona wyjmowana z ciała kobiety i otwierana, w celu wyselekcjonowania zdrowych zarodków. Po 2–4 dniach zarodki są ponownie umieszczane w macicy, gdzie mogą się rozwijać przed kolejne miesiące.
Na czym polega metoda GIFT?
Kolejną alternatywą dla in vitro jest metoda GIFT (ang. Gamete Intrafallopian Transfer) polegająca na umieszczeniu pobranych wcześniej komórek jajowych i plemników w jajowodach. Oznacza to, że także w ramach tej procedury do zapłodnienia dochodzi wewnątrzustrojowo. Ponadto, również w jej trakcie, podobnie jak na przykład podczas zabiegu IVA, wykonywana jest laparoskopia. Przy czym głównym wskazaniem do zastosowania Gamete Intrafallopian Transfer jest niepłodność idiopatyczna, czyli taka, w przypadku której nie udało się ustalić źródeł jej występowania.
Pierwszym etapem głównego procesu terapeutycznego jest stymulacja jajników. Wykorzystuje się w tym celu standardowe metody stosowane w ramach różnych metod leczenia niepłodności. Dzięki temu możliwe staje się pobranie komórek jajowych potrzebnych do uzyskania zapłodnienia. Następuje to poprzez metodę aspiracji jajników. Pobierane są też wtedy komórki rozrodcze mężczyzny, które w kolejnym etapie są łączone z komórkami rozrodczymi kobiety. Dochodzi wówczas do zaplemnienia żeńskich komórek nasieniem mężczyzny. Tak przygotowany materiał zostaje przeniesiony za pomocą metody laparoskopowej do jajowodów, gdzie następuje oczekiwane zapłodnienie.
Co warto wiedzieć na temat metody ZIFT?
Cechą charakterystyczną metody ZIFT (ang. Zygote Intrafallopian Transfer) natomiast jest potrzeba uzyskania zygoty przed jej przeniesieniem do jajowodu matki. Oznacza to, że podczas procedury ZIFT dochodzi do zapłodnienia wcześniej pobranej komórki jajowej, a następnie do jej umieszczenia w jajowodzie pacjentki – w pierwszej lub drugiej dobie po zapłodnieniu z wykorzystaniem metod IVF lub ICSI. Ze względu na to, że transfer odbywa się bezpośrednio do jajowodu od strony lejka, musi zostać wykonany na sali operacyjnej, za pomocą metody laparoskopowej.
W kontekście zalet takiej procedury specjaliści wymieniają między innymi możliwość selekcji i ostatecznego transferu tylko prawidłowo zapłodnionych komórek jajowych. Niestety możliwość oceny i selekcji nie występuje w późniejszych etapach rozwoju zarodka. Teoretycznie do korzyści z wykorzystania metody ZIFT należy również rozwój zarodka w jajowodzie, czyli w warunkach naturalnych. Warto mieć jednak na uwadze, że zastosowanie tej metody wymaga hospitalizacji pacjentki, a więc związane jest z jej nieznacznie dłuższym pobytem w szpitalu.