Nieoperacyjne leczenie stulejki

Co to jest stulejka?

Stulejka (łac. phimosis) to schorzenie, które polega na zwężeniu ujścia napletka co utrudnia bądź całkowicie uniemożliwia ściąganie napletka poza żołądź. Stulejką określany jest również stan kiedy napletek pomimo zsunięcia do rowka zażołędnego powoduje ból oraz ucisk w czasie erekcji. Według danych statystycznych stulejka jest powszechnym problemem dotykającym na całym świecie około 10% mężczyzn nieobrzezanych.

Stulejka u dzieci i dorosłych – przyczyny i rozwój choroby

Schorzenie może wystąpić zarówno u dzieci (w tym niemowląt) jak i dorosłych mężczyzn. Choroba ma postać wrodzoną bądź nabytą. Stan fizjologiczny występuje niemal u 96% niemowląt i chłopców do 3 roku życia i polega na sklejeniu blaszki napletka, która z czasem może ulec rozluźnieniu i odkleić się samoistnie. Zdarza się, iż rozpoznanie stulejki wrodzonej następuje u mężczyzny dopiero w wieku dorosłym. Wynika to głównie z braku leczenia bądź jego niewłaściwej formy w okresie dziecięcym. Z kolei stulejka nabyta może rozwinąć się z następujących powodów:

• urazu,
• nieodpowiednich nawyków higienicznych,
• stanów zapalnych napletka, cewki moczowej lub żołędzi,
• powikłań związanych z cukrzycą,
• wyniku chorób skóry np. alergii, łuszczycy.

Nieoperacyjne leczenie stulejki

Leczenie stulejki może mieć postać zachowawczą (u dzieci) lub operacyjną (zarówno u dzieci jak i u dorosłych mężczyzn). Nieoperacyjne leczenie stulejki obejmuje niewielki odsetek przypadków. Stosowane jest jedynie u dzieci ze względu na prawidłową podatność skóry na leki hormonalne i tylko w przypadku niewielkiej stulejki. Leczenie polega na miejscowym stosowaniu maści ze sterydem. Glikokortykosteroidy jakie mogą być zawarte w maści to na przykład betamethazon z dodatkiem neomycyny lub propionian klobetazolu (Dermovate).

Zalecaną maść aplikuje się w miejscu zwężenia napletka zazwyczaj po dwa razy dziennie przez okres od około 6 do 12 tygodni w przypadku  betamethazonu do 3 tygodni w razie stosowania propionianu klobetazolu zawsze pod ścisłą kontrolą lekarza.

Leczenie zachowawcze niewątpliwie pozwala uchronić dziecko przed stresem jaki wiąże się z zabiegiem chirurgicznym, ale nie zawsze gwarantuje pełne wyleczenie schorzenia. Istnieje ryzyko nawrotu stulejki w późniejszym wieku. Jednakże taka forma terapii jest w ostatnim czasie coraz częściej stosowana w początkowym stadium choroby ze względu na wysoką skuteczność.

Stosowanie maści połączone z odpowiednią higieną u znacznej większości dzieci skutkuje ustąpieniem zwężenia napletka oraz zazwyczaj jego pełnym odprowadzeniem. Według przeprowadzonych badań wskaźnik powodzenia leczenia zachowawczego u chłopców z postacią stulejki od łagodnej do umiarkowanej szacowany jest na około 80%.

Chirurgiczne leczenie stulejki

Chirurgiczne leczenie stulejki obejmuje dwie techniki, a mianowicie plastykę napletka oraz obrzezanie. Operacja powinna zostać przeprowadzona przez doświadczonego specjalistę z zakresu urologii lub chirurgii. Zazwyczaj procedura przebiega w znieczuleniu miejscowym, niekiedy w ogólnym. U dorosłych najczęściej stosuje się zabieg plastyczny, który polega na usunięciu pierścienia zwężającego ujście napletka. W niektórych przypadkach konieczne jest całkowite usunięcie napletka czyli obrzezanie, które uważane jest za najskuteczniejszą formę leczenia stulejki. 

Zabieg usunięcia stulejki można wykonać techniką klasyczną lub z użyciem stapplera, czyli urządzenia, które jednocześnie odcina zwężoną część napletka i zakłada metalowe zszywki, które zastępują tradycyjne szwy.  Zabieg z użyciem stapplera trwa wyraźnie krócej od klasycznego i ma mniejsze ryzyko powikłań a efekt kosmetyczny zwykle jest doskonały.  Rekonwalescencja po zabiegu “stapplerowym” również jest mniej bolesna i krótsza.

Wskazania do operacji stulejki

Bezwzględne wskazanie do zabiegu operacyjnego u dziecka występuje w sytuacji bardzo ciasnego zwężenia napletka, które w znaczący sposób utrudnia bądź uniemożliwia oddawanie moczu. Oczywistym wskazaniem do leczenia chirurgicznego stulejki u dzieci jest nieskuteczne leczenie zachowawcze.

U dorosłych mężczyzn stulejka niemal zawsze leczona jest za pomocą zabiegu chirurgicznego. W nielicznych przypadkach kiedy schorzenie jest wcześnie rozpoznane i wynika z niewłaściwej higieny można podjąć próbę leczenia opartego na dodatkowych zabiegach higienicznych. W przypadku braku poprawy pacjent kierowany jest na leczenie zabiegowe.

Stulejka jest poważnym schorzeniem, które nieleczone może doprowadzić do groźnych powikłań. Wielu dorosłych mężczyzn, u których jedyną skuteczną metodą leczenia stulejki jest zabieg chirurgiczny, zwleka z wykonaniem operacji czyniąc ją bardziej skomplikowaną. Również w przypadku dzieci zdarza się, iż problem bywa zbyt późno zauważony, przy czym u młodszych chłopców jest to niezwykle ważne ze względu na możliwość pozbycia się schorzenia w sposób bezoperacyjny.