Nieoperacyjne metody leczenia nietrzymania moczu u mężczyzn

Nietrzymanie moczu występuje dotyczy jednej trzeciej mężczyzn po ukończeniu 80r.ż. jednak może wystąpić także w młodszym wieku. Jest to często skrywany i wstydliwy problem, zwłaszcza w przypadku mężczyzn- szacuje się, że nawet połowa osób nim dotkniętych nie zgłasza lekarzowi swoich objawów. Tymczasem istnieje wiele metod leczenia nietrzymania moczu, które mogą skutecznie łagodzić jego objawy.

U mężczyzn nietrzymanie moczu bardzo często jest związane ze schorzeniami dotyczącymi gruczołu krokowego bądź może stanowić powikłanie ich operacyjnego leczenia. Przed podjęciem decyzji o wyborze metody leczenia należy określić stopień nasilenia objawów (od małego do całkowitego) oraz ustalić typ występującego u pacjenta nietrzymania moczu. W zależności od charakterystyki towarzyszących mu objawów możemy wyróżnić:

• nietrzymanie moczu z nagłym parciem (UUI)- spowodowane wzmożoną reaktywnością mięśni pęcherza
• wysiłkowe nietrzymanie moczu (SUI)- wynika z osłabienia mięśni dna miednicy
• nietrzymanie moczu z przepełnienia- najczęściej wynika z przerostu gruczołu krokowego

Nietrzymanie moczu można leczyć operacyjnie oraz zachowawczo. Istnieje wiele metod leczenia zachowawczego, których warto spróbować nim podejmie się decyzję o interwencji chirurgicznej.

Na czym polega zachowawcze leczenie nietrzymania moczu u mężczyzn

W każdym przypadku leczenie NM należy rozpocząć od redukcji masy ciała w przypadku występowania nadwagi lub otyłości oraz zaprzestania palenia, ponieważ są to udowodnione czynniki podnoszące ryzyko nietrzymania moczu. Zaleca się także, aby w sytuacjach szczególnie ważnych dla pacjenta ograniczał on spożycie płynów, dzięki czemu można redukować wypływ moczu. Może mieć to pozytywny wpływ na psychikę chorego i łagodzić odczuwany przez niego dyskomfort.

W przypadku leczenia NM z parć naglących tzw. "złotym standardem" , niezmiennym od kilkudziesięciu lat, jest  stosowanie preparatów antycholinergicznych. Powodują one zmniejszenie parcia, a także wydłużają czas od momentu pojawienia się uczucia parcia a koniecznością skorzystania z toalety, co bez wątpienia podnosi komfort chorego. Jednym z leków nowej generacji dostępnym w Polsce jest preparat Vesicare zawierający solifenacynę. Według badań stosowanie solifenacyny powoduje ustąpienie objawów u ponad połowy stosujących ją pacjentów oraz łagodzi uczucie parcia o 55%. Do innych leków z tej grupy możemy zaliczyć m.in oksybutuninę (Ditropan, Driptane) czy darifenacynę (Emselex). Nowoczesną metodą leczenia nietrzymania moczu z parć naglących jest neuromodulacja krzyżowa. Polega ona na podskórnym umieszczeniu w dolnej części pleców stymulatora, który wysyła impulsy elektryczne do nerwów krzyżowych.  Nerwy te odpowiadają za kontrolę funkcji dolnych dróg moczowych, a stymulacja poprawia ich aktywność. 

Zachowawcze leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu polega przede wszystkim na systematycznym treningu mięśni dna miednicy. Właściwie wykonywane ćwiczenia umożliwiają powrót prawidłowej funkcji zwieracza i skracają czas rehabilitacji. Na początku pacjent musi nauczyć się rozpoznawać mięśnie zwieracza cewki moczowej, co można osiągnąć poprzez np. próbę przerwania strumienia moczu w trakcie trwania mikcji. Następnie należy wykonywać serie ćwiczeń, których celem jest lepsza kontrola mięśni zwieracza. Polegają one na wykonywaniu świadomych skurczów zwieracza- tzw. szybkich, jednosekundowych, które wpływają na włókna szybkokurczące się oraz skurczów suboptymalnych, trwających około 10 sekund, które oddziałują na włókna toniczne, długodziałające. Dzięki temu poprawie ulega stałe napięcie zwieracza cewki moczowej, ale możliwa jest także lepsza kontrola mięśni zwieracza w sytuacji wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej. Treningi mięśni dna miednicy mogą być wspomagane poprzez urządzenia, które umożliwiają stymulację mięśni (elektrostymulacja) lub naukę lepszej kontroli i poprawnego wykonywania skurczów (biofeedback). Preparaty farmakologiczne w wysiłkowym nietrzymaniu moczu nie przynoszą satysfakcjonujących efektów, choć pewne nadzieje wiąże się z lekami zawierającymi duloksetynę. Duloksetyna jest inhibitorem zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny, a badania udowodniły, że korzyści z jej stosowania były widoczne u 60% pacjentów. 

W przypadku przerostu gruczołu krokowego stosuje się leki blokujące receptory α1-adrenolityczne, które licznie występują w mięśniówce gładkiej szyi pęcherza moczowego, cewce moczowej oraz zrębie gruczołu krokowego. Zablokowanie receptorów powoduje rozluźnienie mięśniówki i zmniejsza objawy takie jak częstomocz czy uczucie parcia na mocz.  W każdym przypadku nietrzymania moczu z przepełnienia należy wykluczyć złośliwy rozrost gruczołu krokowego. 

Bibliografia: ntm.pl; "Co to jest nietrzymanie moczu i jakie są jego przyczyny" dr n.med. R.Drabczyk mp.pl; "Nowoczesne metody leczenia nietrzymania moczu u mężczyzn" dr hab.n.med.M.Matuszewski, Przegląd Urologiczny 13/1(77); bladderbowel.gov.au