Nowoczesne metody leczenia chorób prostaty

Prostata (zwana też gruczołem krokowym albo sterczem) jest elementem męskiego układu rozrodczego. Produkuje wydzielinę wchodzącą w skład ejakulatu. Anatomicznie leży ona pod pęcherzem w otoczeniu cewki moczowej - patologie w obrębie prostaty wiążą się często z zaburzeniami oddawania moczu.

Łagodny przerost prostaty to schorzenie związane z wiekiem, mogące występować nawet u 60% populacji osób po 60. roku życia. Dolegliwości z nim związane polegają na problemach z rozpoczęciem mikcji oraz bólem w jej trakcie, czasami dochodzi do tego uczucie zalegania moczu w pęcherzu, pojawić się mogą dysfunkcje dotyczące pożycia seksualnego.

Jak zmniejszyć powiększoną prostatę?

Do metod starszych należy prostatektomia - zabieg polegający na otwarciu powłok ciała, a następnie usunięciu gruczołu krokowego. Obecnie, w dobie istniejących małoinwazyjnych metod leczenia, stosowana głównie jest w sytuacjach, kiedy inne procedury nie mogą być zastosowane z powodu zbyt dużych rozmiarów narządu lub innych ograniczeń.

Opracowano techniki określane jako minimalnie inwazyjne. Najczęściej stosowana przezcewkowa elektroresekcja gruczołu krokowego (TURP - transurethral resection of the prostate) polega na wprowadzeniu do cewki moczowej resektoskopu - narzędzia pozwalającego uwidocznić na monitorze miąższ narządu i wycinać jego fragmenty. TURP pozwala nie tylko zmniejszyć prostatę, możliwe jest też zachowanie skrawków i poddanie ich ocenie histopatologicznej (różnicowanie przerostu z procesem nowotworowym).

Poza przedstawionymi wyżej, zastosowanie znalazły również inne procedury. Wytworzona podczas mikrofalowej przezcewkowej termoterapii (TUMT - transurethral microwave termotherapy) energia cieplna pozwala doprowadzić do martwicy przerośniętej tkanki gruczołowej stercza (dochodzi do niej po przekroczeniu temperatury 45. stopni Celsjusza).

Techniką wykorzystującą fale elektromagnetyczne jest przezcewkowa ablacja igłowa (TUNA - transurethral needle ablation). Wzrost temperatury w obszarze poddawanym zabiegowi dochodzi do 100 stopni C. - energia pochodzi z wprowadzonych w okolice prostaty dwóch igieł (cewka moczowa jest chroniona poprzez zastosowanie specjalnych osłon zbudowanych z teflonu).

W porównaniu do TURP, zaletą obu wyżej opisanych metod jest mniej wymagający sposób znieczulenia pacjenta (zazwyczaj wystarczające jest znieczulenie miejscowe) oraz rzadziej występujące powikłania - mimo to, największym wskaźnikiem skuteczności i trwałości wyników leczenia cechuje się właśnie przezcewkowa elektroresekcja gruczołu krokowego.

Techniki laserowe wykorzystują różne zjawiska. Enukleacja polega na wypreparowaniu stercza, z kolei podczas waporyzacji  energia cieplna prowadzi do wyparowania komórek. Dzięki temu, że pod wpływem ciepła dochodzi jednocześnie do zamknięcia naczyń krwionośnych, ewentualna utrata krwi jest bardzo mała.

Zainteresowanie naukowców skupia się wokół technik, których przydatność, efektywność i bezpieczeństwo nie zostały jeszcze do końca jasno określone:

• embolizacja naczyń tętniczych: do naczynia (bądź naczyń) zaopatrującego prostatę wprowadzana jest substancja zamykająca jego światło (np. etanol); częściowy zanik dopływu krwi powoduje zmniejszenie objętości narządu.
• ablacja wodna: usunięcie tkanek prostaty możliwe jest przy zastosowaniu rektoskopu, z którego wydostaje się z dużą prędkością strumień soli fizjologicznej. Nie dochodzi tutaj do wytworzenia wysokiej temperatury, a więc okoliczne struktury nie są narażone na uszkodzenia termiczne.

Zabiegiem z wyboru w przypadku przerostu prostaty jest TURP, jednakowoż, jak w przypadku każdej procedury leczniczej, przy wyborze techniki należy uwzględnić preferencje pacjenta oraz istniejące u danego chorego przeciwwskazania.