Przyczyną zespołu cieśni kanału nadgarstka jest uciśnięcie (tzw.neuropatia) nerwu pośrodkowego biegnącego środkiem wzdłuż całej końćzyny górnej, przez kanał nadgarstka, aż do palców: po stronie dłoniowej do kciuka, II, III i połowy IV palca, zaś po stronie grzbietowej do koniuszków kciuka, II i III palca. Jest to istotne, gdyż objawy dotyczące cieśni będą obejmowały m.in. te rejony.
Objawy cieśni kanału nadgarstka
Uciśnięcie na nerw powoduje zaburzenie odżywienia tkanek, które są przez niego unerwiane. Pierwszymi symptomami uciśnięcia nerwu pośrodkowego najczęściej jest uczucie mrowienia, pieczenia i wrażenie kłucia szpilkami szczególnie II (wskazującego) i III (środkowego) palca. Mogą jednak obejmować kłęb kciuka, kciuk, połowę palca IV (serdecznego) oraz promieniować na skórę przedramienia, w późniejszym okresie nawet do łokcia i barku. Objawy ZCN mogą dotyczyć jednej strony lub występować symetrycznie oraz pojawiać się zarówno w dzień jak i w nocy. Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy, że zaburzenie czucia palców w nocy może być objawem zespołu cieśni nadgarstka. Przypisują to uczucie spaniu w pozycji, która czasowo odcina przepływ krwi.
Następnym objawem jest ból i drętwienie obejmujące te same co wcześniej okolice. Uczucie sztywnośći i bólu pogarsza się w trakcie długotrwałego wykonywania rękoma tych samych ruchów (np.pisanie na klawiaturze, dźwiganie), a szczególnie w trakcie zginania nadgarstka, chwytania i podnoszenia cięższych przedmiotów (np. garnka). Uniesienie ręki i potrząsanie nią czasowo znosi dolegliwości i może przynosić ulgę. Pojawiać się może uczucie obrzęknięcia palców, kiedy w rzeczywistości opuchnięte nie są. Dodatkowo dochodzić może do zmian troficznych, takich jak wysuszanie skóry, odczucia zimna lub gorąca, nadmierna potliwość dłoni. Wg portalu emedicine.medscape.com wielu pacjentów zauważa wrażliwość dłoni na zmianę temperatury i różnicę w kolorze skóry. Zaś w badaniach A. Żyluka i L. Kosowca przedstawionych w 2008r. w czasopiśmie Chirurgia Narządów Ruchu i Ortopedia Polska, objawy te występują u 50% osób cierpiących na Zespół Cieśni Nadgarstka.
Później dochodzi do osłabienia siły mięśniowej, objawiającej się problemem z wykonywaniem precyzyjnych czynności. Szczególnie tych z użyciem kciuka i palca wskazującego, takich jak zapinanie guzików trzymanie widelca. Coraz cześciej przedmioty wypadają z dłoni, człowiek czuje się niezdarny.
W bardzo zaawansowanych przypadkach zanika mięsień kłębu kciuka. Może dojść do porażenia nerwu. Wówczas w trakcie próby zaciśnięcia dłoni w pięść pojawiają się charakterystyczne dla uszkodzenia nerwu pośrodkowego upośledzenia, tzw.:
- Ręka błogosławiąca – palce IV i V się zginają, zaś kciuk, II i częściowo III palec pozostają proste
- Ręka małpia – brak możliwości zgięcia i przeciwstawienia kciuka
Początkowo lekarz bada nadgarstek oraz poszczególne palce na tkliwość, obrzęk, odbarwienia. Sprawdza siłę uścisku dłoni. Następnie może zlecić wykonanie rutynowych badań laboratoryjnych i RTG, które wykluczą schorzenia typu cukrzyca, artretyzm czy złamania. Specyficzynymi testami jest badanie objawu Tinela oraz objawu Phalena. Dodatkowo lekarz może zalecić wykonanie badania przewodnictwa nerowowo – mięśniowego, zwanego elektromiografią (EMG) i elektroneurografią (ENG).
Leczenie kanału nadgarstka na początku jest zachowawcze (farmakoterapia i rehabilitacja). Jeśli przez okres minimum 6 miesięcy objawy nie ustąpią, lekarz zazwyczaj decyduje się na zabieg operacyjny, odbarczający nerw pośrodkowy.
Wczesne wykrycie i leczenie objawów zespołu cieśni nadgarstka jest odwracalne i najczęściej pozwala uniknąć operacji. Jednak symptomy są początkowo tak niewielkie, że mogą być bagatelizowane lub mylone z innymi zaburzeniami.