Obrzezanie - wskazania do zabiegu

Obrzezanie, (ang. circumcision) jest zabiegiem chirurgicznym polegającym na usunięciu napletka, czyli tego fragmentu skóry prącia, który pokrywa żołądź. Według danych statystycznych, na świecie obrzezanych jest ok. 30% mężczyzn. Powody, dla których mężczyźni zostają obrzezani są zróżnicowane. Mogą one wynikać z aspektów religijnych, kulturowych lub medycznych. Powody medyczne obejmują zarówno wskazania chorobowe, jak i profilaktykę zdrowotną. W niektórych krajach, np. w wielu szpitalach w Stanach Zjednoczonych Ameryki, profilaktyczne obrzezanie proponowane jest każdemu chłopcu od razu po urodzeniu.

Najczęstszym chorobowym wskazaniem do zabiegu obrzezania jest stulejka. Jest to choroba, w której odprowadzenie zwężonego napletka za żołądź jest utrudnione lub wręcz niemożliwe. Niekiedy mówimy o tzw. stulejce czynnościowej, czyli sytuacji, w której trudność w odprowadzeniu napletka występuje wyłącznie podczas wzwodu. Stulejka, może być chorobą wrodzoną lub nabytą. W przypadku stulejki wrodzonej zwężenie napletka obecne jest już od dzieciństwa i nie ustępuje po okresie dojrzewania. Dolegliwość ujawniać się może dopiero przy pierwszych próbach aktywności seksualnej. Stulejka może też być chorobą nabytą, czyli taką, która pojawia się w trakcie życia u wcześniej zdrowego pacjenta. Powstaniu zwężenia napletka sprzyjają jego infekcyjne stany zapalne (głównie u pacjentów z cukrzycą), ale też urazy lub zapalne choroby skórne.

Obrzezanie z przyczyn chorobowych wykonywane jest też u pacjentów z nawrotowymi zapaleniami żołędzi i napletka. W ten sposób problem zostaje definitywnie rozwiązany. Nadmiar napletka, mogący utrudniać jego pełne odprowadzenie, także stanowi wskazanie chorobowe do obrzezania.

Obrzezanie coraz częściej wykonywane jest też z przyczyn profilaktycznych. Celem profilaktycznego obrzezania jest przede wszystkim zapobieganie zakażeniom wywoływanym przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). HPV odpowiedzialny jest za zachorowania na raka szyjki macicy, raka jamy ustnej, gardła i krtani oraz raka prącia. U mężczyzn obrzezanych zakażenie HPV występuje około dwa razy rzadziej niż u mężczyzn nieobrzezanych. Co więcej, jeśli dojdzie do zakażenia HPV, u mężczyzn obrzezanych prawdopodobnie ustępuje ono szybciej. Obrzezanie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka prącia u mężczyzny. Obrzezanie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy u kobiet będących partnerkami obrzezanych mężczyzn. Aktualne wytyczne Europejskiego Towarzystwa Urologicznego zalecają rozważenie obrzezania jako formy zapobiegania chorobom wywoływanym przez HPV. Ponadto, obrzezanie istotnie zmniejsza ryzyko zachorowania także na inne choroby przenoszone drogą płciową, w tym zakażenie HIV.

Kwalifikacja do zabiegu obrzezania odbywa się podczas wizyty u lekarza urologa. Lekarz ocenia wskazania do zabiegu na podstawie rozmowy z pacjentem oraz badania lekarskiego. Obrzezanie zazwyczaj wykonywane jest w warunkach ambulatoryjnych, czyli poza szpitalem.

Zabieg przeprowadza lekarz urolog. Obrzezanie typowo odbywa się w znieczuleniu miejscowym (znieczulenie podawane jest w formie zastrzyku pod skórę prącia). Procedura odbyć się może metodą klasyczną, czyli poprzez odcięcie napletka skalpelem i zszyciu rany szwami, lub też z użyciem specjalnego urządzenia zwanego staplerem. Zabieg z użyciem staplera trwa znacznie krócej i może wiązać się z szybszym i sprawniejszym gojeniem się rany. Wybór formy leczenia uzależniony jest od warunków ocenionych w trakcie badania lekarskiego, a także od preferencji pacjenta.

Obrzezanie jest zabiegiem związanym z bardzo niewielkim ryzykiem powikłań. Rekonwalescencja po zabiegu, rozumiana jako czas potrzebny na całkowity powrót do pracy i rutynowych czynności dnia codziennego trwa nie dłużej niż kilka dni. Pełną aktywność seksualną można wznowić po wygojeniu się rany, co następuje zazwyczaj około miesiąc po zabiegu.

Źródła: Larke N, Thomas SL, Dos Santos Silva I, Weiss HA. Male circumcision and human papillomavirus infection in men: a systematic review and meta-analysis. J Infect Dis. 2011, 204(9):1375-90. Albero G, Castellsagué X, Giuliano AR, Bosch FX. Male circumcision and genital human papillomavirus: a systematic review and meta-analysis. Sex Transm Dis. 2012, 39(2):104-13. Larke N, Thomas SL, Dos Santos Silva I, Weiss HA. Male circumcision and penile cancer: a systematic review and meta-analysis. Cancer Causes Control. 2011, 22(8):1097-110). Morris BJ, Hankins CA, Banerjee J, et al. Does Male Circumcision Reduce Women's Risk of Sexually Transmitted Infections, Cervical Cancer, and Associated Conditions? Front Public Health. 2019, 7:4. Prodger JL, Galiwango RM, Tobian AAR, Park D, Liu CM, Kaul R. How Does Voluntary Medical Male Circumcision Reduce HIV Risk? Curr HIV/AIDS Rep. 2022, 19(6):484-490.