Operacja palucha koślawego z użyciem implantu

Paluch koślawy (hallux valgus) polega na deformacji i szpotawym ustawieniu pierwszej kości śródstopia, co skutkuje wystawaniem głowy tej kości w stronę przyśrodkową, koślawym ustawieniem palucha i poszerzeniem wymiaru stopy. We wczesnych etapach nie powoduje to szczególnych objawów poza uczuciem dyskomfortu, jednak z czasem może skutkować występowaniem dolegliwości bólowych, stanów zapalnych a nawet konieczności ograniczenia codziennej aktywności. 

Schorzenie to występuje przede wszystkim u kobiet w krajach cywilizowanych (praktycznie nie jest obecne u osób z kultur nie noszących obuwia). W początkowej fazie można stosować leczenie zachowawcze, polegające m.in. na noszeniu odpowiedniego obuwia i podkładek, jednak w zaawansowanych stadiach wymaga leczenia operacyjnego, które przeprowadzone może zostać z użyciem implantu.

Na czym polega operacja palucha koślawego z użyciem implantu?

Kwalifikacja do zabiegu operacyjnego w obrębie palucha koślawego obejmuje ustalenie zakresu koniecznej do przeprowadzenia korekcji. Dostępnych jest szereg metod operacyjnych, które mają zastosowanie w leczeniu tego schorzenia, polegających na wykonaniu osteotomii, czyli przecięciu pierwszej kości śródstopia i korekcji jej ułożenia. W zależności jednak od rozległości zmian może być konieczne poszerzenie zabiegu o korekcję tkanek miękkich. Metody operacyjnego leczenia palucha koślawego obejmują wiele różnorodnych zabiegów, w tym zabiegi opracowane przez m.in. Lapidusa, Akina, Chevrona czy Kellera. Każdy z tych zabiegów ma swoje uzasadnienie w zależności od rodzaju deformacji.

Do zespolenia kości można wykorzystać druty metalowe lub implanty wykonane m.in. z nitinolu, tytanu lub biowchłanialne. Implanty mogą mieć różnorodną postać np. śrub lub płytek i w większości przypadków nie wymagają późniejszego ich usunięcia. Ich zastosowanie pomaga w stabilizacji kości i umożliwia leczenie bezgipsowe. Zastosowanie elementów metalowych niesie jednak ze sobą ryzyko rozwoju powikłań, takich jak odczyny alergiczne czy uogólnione objawy spowodowane uwalnianiem jonów metali do organizmu. Nowoczesne implanty biowchłanialne pozwalają na uniknięcie tego rodzaju komplikacji.

W czasie operacji palucha koślawego z użyciem implantów biowchłanialnych można zastosować implanty wykonane z polimerów, które jednak nie gwarantują odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej lub też wykonane z biowchłanialnego metalu, które są trwalsze i lepiej tolerowane przez organizm. Na etapie kwalifikacji istotne jest ustalenie, czy korekcja oprócz usunięcia objawów i poprawy kształtu stopy ma za zadanie przywrócenie normalnej jej funkcji, co jest szczególnie ważne u osób młodszych, aktywnych, czy też można wykonać mniejszy zakres rekonstrukcji celem zlikwidowania objawów bez konieczności zachowywania pełnej ruchomości stawu, co może mieć zastosowanie u osób starszych, czy z ograniczoną aktywnością fizyczną. U tych pacjentów można rozważyć usunięcie podstawy paliczka bliższego palucha czyli tzw. artroplastykę resekcyjną, zwaną zabiegiem Kellera. Aby poprawić stabilizację przy zabiegu Kellera, można zastosować operację palucha koślawego z użyciem implantu stawu, co jednak może skutkować komplikacjami, takimi jak reakcja na ciało obce, zapalenie błony maziowej czy lizę kości.

Operacje palucha koślawego z użyciem implantu są zabiegami, pozwalającymi na przywrócenie normalnego wyglądu i funkcji stopy oraz zniesienie objawów bólowych. Są to zabiegi bezpieczne,  pozwalają na leczenie bezgipsowe i szybkie uruchomienie pacjenta, jednak z uwagi na duże odmienności deformacji, zakres zabiegu oraz rodzaj zastosowanych implantów musi zostać dobrany na podstawie indywidualnej oceny pacjenta, jego oczekiwań oraz stopnia deformacji palucha.

Opracowano na podstawie: Wülker N, Mittag F.: The treatment of hallux valgus. Dtsch Arztebl Int 2012;109(49):857−68; www.haluksy.pl; www.emedicine.medscape.com; www.enelsport.pl