Gruczoł krokowy czy też stercz (łac. prostata) jest elementem męskiego układu płciowego, a jego kształt często porównywany jest do kasztana jadalnego. Przebiega przez niego cewka moczowa, co tłumaczy, dlaczego w przypadku zwiększenia się jego objętości, dochodzi do utrudnienia w oddawaniu moczu. To właśnie nieprawidłowości w budowie prostaty są powodem dolegliwości najbardziej dokuczliwych dla dojrzałych mężczyzn, jak częste parcie na mocz, konieczność wstawania w nocy czy ból podczas mikcji. Ich przyczyną może być łagodny rozrost gruczołu krokowego, który wynika z powiększenia się objętości komórek w strefie okołocewkowej stercza, a te z kolei uciskają na cewkę moczową.
Pacjent z typowymi objawami przerostu stercza powinien zgłosić się do lekarza, aby w pierwszej kolejności wykluczyć inne schorzenia, w tym zakażenie układu moczowego czy kamicę dalszego odcinka cewki moczowej. Mogą one powodować podobne dolegliwości, lecz ich leczenie jest zgoła odmienne. Poza badaniem fizykalnym, konieczna może okazać się również ultrasonografia i testy laboratoryjne. Pomogą one uniknąć częstych błędów diagnostycznych wynikających z opierania się wyłącznie na badaniu prostaty per rectum.
Przezcewkowa termoterapia mikrofalowa
Mężczyźni, cierpiący na łagodny rozrost gruczołu krokowego, mają możliwość skorzystania z różnych metod leczenia. W przypadku zmian mało zaawansowanych i dających niewielkie objawy, właściwa może się okazać wyłącznie obserwacja i badania kontrolne. Kolejnym etapem jest leczenie farmakologiczne. Na rynku istnieje szeroka gama preparatów, od leków blokujących receptory alfa-1 lub enzym 5-alfa-reduktazę po preparaty ziołowe przeznaczone dla mniej nasilonych zmian. W dużej części przypadków są one wystarczające i przynoszą pacjentom znaczą ulgę.
W zależności od zaawansowania i charakteru zmian, dla panów skierowanych do operacji, poza zabiegami klasycznymi, dostępne są również metody minimalnie inwazyjne. Cechują się one mniejszym odsetkiem powikłań i są lepiej tolerowane przez pacjentów. Jedną z nich jest przezcewkowa terapia mikrofalowa. Polega ona na wprowadzeniu do cewki moczowej cewnika z anteną emitującą mikrofale, które powodują lokalny wzrost temperatury do około 45 st. C. Powoduje to miejscową martwicę koagulacyjną, indukuje planowaną śmierć komórek czyli apoptozę oraz redukuję unerwienie alfa-adrenegiczne, tym samym obniżając napięcie cewki moczowej. Zabieg trwa około 45 minut i jest przeprowadzany w warunkach ambulatoryjnych, w znieczuleniu miejscowym.
Skuteczność tej metody, oceniana po 12 miesiącach na podstawie redukcji nasilenia objawów, wynosi 65%. Ponadto u 70% pacjentów zanotowano wzrost tempa przepływu moczu. Przezcewkowa terapia mikrofalowa TUMT ma również udowodnioną naukowo przewagę nad leczeniem farmakologicznym, pod postacią terazosyny. Procedura jest dobrze tolerowana i, co warte podkreślenia, wiąże się z mniejszym odsetkiem powikłań niż przezcewkowa elektroresekcja gruczołu krokowego, uważana za standard i punkt odniesienia wśród zabiegów małoinwazyjnych. Przypadki, w których konieczne jest ponowne wykonanie zabiegu nie zdarzają się często i ich szansa wynosi ok. 7,5% na rok. Jak wszystkie interwencje medyczne i ta posiada pewne przeciwskazania. Z TUMT dyskwalifikowani są pacjenci z rakiem gruczołu krokowego, zwężeniem cewki moczowej i po przebytych operacjach na sterczu.
Źródła: Red. Gajewski P., Interna Szczeklika 2013, Medycyna Praktyczna, Kraków 2013; Tzortzis V. et al., Minimally invasive surgical treatments for benign prostatic hyperplasia, European Urology Supplements 2009:8, 513-522