Operacja raka prostaty metodą laparoskopową

Objawy związane z rakiem prostaty zależą od zaawansowania procesu nowotworowego ocenianego najczęściej w skali TNM. Jest to międzynarodowy system uwzględniający nie tylko wielkość guza pierwotnego (T-tumor), ale także obecność komórek rakowych w węzłach chłonnych (N-nodes) czy występowanie przerzutów (M-metastases). Wskazaniem do prostatektomii laparoskopowej jest guz ograniczony do gruczołu krokowego bez występowania przerzutów do węzłów chłonnych czy przerzutów odległych. (cT1-2 N0 M0).

Przed podjęciem decyzji o zabiegu konieczne jest wykonanie biopsji stercza oraz potwierdzenie obecności komórek nowotworowych w badaniu histopatologicznym. Wykonuje się także oznaczenie PSA ,czyli swoistego antygenu sterczowego, którego poziom w przypadku raka ulega podwyższeniu.

Przebieg zabiegu laparoskopowego w przypadku raka prostaty 

Laparoskopem nazywamy przyrząd zbudowany z giętkiej rury, we wnętrzu którego znajdują się m.in. kamera umożliwiająca oglądanie najbliższej okolicy, światłowód pozwalający na oświetlenie aktualnie oglądanego obszaru oraz kanał roboczy służący do wprowadzania narzędzi chirurgicznych. 

Metodą leczenia raka prostaty ograniczonego do gruczołu krokowego jest radykalna prostatektomia, czyli całkowite usunięcie gruczołu krokowego, pęcherzyków nasiennych oraz okolicznych węzłów chłonnych. Zabieg może zostać przeprowadzony metodą otwartą bądź laparoskopową jednak warto wiedzieć, że operator w trakcie laparoskopii może podjąć decyzję o tzw. konwersji, czyli konieczności zastosowania operacji otwartej. Do  pęcherza moczowego, który znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie gruczołu krokowego, wprowadza się cewnik Foleya służący do odprowadzania moczu. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. 

Najczęściej w zabiegu laparoskopowym przeprowadza się cięcia parę centymetrów poniżej pępka po obu jego stronach. Przez otwory te operator ma możliwość wprowadzenia niezbędnych do przeprowadzenia operacji narzędzi. Przez jeden ze wspomnianych otworów wprowadza się do jamy brzusznej pacjenta za pomocą tzw. insuflatora dwutlenek węgla, dokonując w tej sposób tzw. insulfacji jamy otrzewnej. Zwiększone w ten sposób ciśnienie w jamie brzusznej powoduje rozsunięcie się przylegających organów i uniesienie powłok jamy brzusznej. Powoduje to łatwiejszy dostęp do właściwego pola operacyjnego oraz zwiększa możliwości manewrowania narzędziami w obrębie powiększonej w ten sposób jamy brzusznej.

Sam zabieg laparoskopowy w porównaniu z operacją otwartą niesie ze sobą wiele zalet. Należy tutaj wspomnieć o krótszym czasie hospitalizacji chorego po zabiegu i o mniejszym bólu pooperacyjnym. Blizny po zabiegu metodą laparoskopową są mniejsze i przez to mniej widoczne w porównaniu z bliznami powstającymi w wyniku operacji metodą otwartą.

Jedną z wad radykalnej prostatektomii metodą laparoskopową jest długi czas trwania samego zabiegu. Według artykułu opublikowanego w kwartalniku Urologia Polska(06/59/2) czas zabiegu metodą laparoskopową waha się od 210 do 540 min i jest powiązany z doświadczeniem zespołu operacyjnego. Jako jedno z częstszych powikłań zabiegu radykalnego usunięcia gruczołu krokowego wymienia się mogące wystąpić problemy z potencją. U części mężczyzn dochodzi jednak do powrotu funkcji seksualnych. Jest to jednak zależne od  występujących już w okresie przedoperacyjnym zaburzeń erekcji i od stopnia uszkodzenia nerwów w trakcie trwania operacji. Do innych powikłań zaliczyć należy m.in. krwawienie, nietrzymanie moczu, a także pooperacyjne zwężenia w obrębie cewki moczowej, czy szyi pęcherza moczowego. 

Do monitorowania skuteczności zabiegu operacyjnego służy wspomniany już poziom specyficznego dla prostaty antygenu (PSA). U pacjentów po operacji radykalnej prostatektomii jego poziom powinien wynosić 0 ng/ml. Wzrost poziomu PSA może świadczyć o niecałkowitym wycięciu zmiany nowotworowej lub o jej wznowie.

Bibliografia: "Laparoskopowa prostatektomia radykalna - powikłania okołooperacyjne. Doświadczenia własne na podstawie pierwszych pięćdziesięciu operacji" T. Szydełko, J. Kasprzak, P. Kowal, B. Małkiewicz, T. NIezgoda, J. Dembowski, A. Kołodziej, R.Zdrojowy, J.Lorenz;  Urologia Polska; (06/09/52);  www.onkologia.org.pl