Jakie badania wykonać przed operacją tarczycy?

Gruczoł tarczowy (łac. glandula thyroidea) jest niepodzielnym narządem wydzielania wewnętrznego, znajdującym się w dolnej części szyi i otaczającym z obu stron tchawicę. Zbudowany jest z dwóch płatów połączonych węziną. Jako narząd, tarczyca odpowiada za produkcję hormonów regulujących wiele funkcji w organizmie, a mianowicie tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3), przy czym T4 jest wydzielana w znacznie większych ilościach niż T3.

Ponadto gruczoł wytwarza kalcytoninę odpowiedzialną za gospodarkę wapniowo-fosforanową. Zaburzenia prawidłowego funkcjonowania tarczycy mogą być przyczyną wielu poważnych chorób. Metoda leczenia jest uzależniona od rodzaju schorzenia gruczołu tarczowego. Wśród dostępnych sposobów terapii wyróżniamy leczenie farmakologiczne, leczenie radiojodem oraz zabieg chirurgiczny.

Całkowite usunięcie gruczołu tarczowego określane jest mianem tyreoidektomii. Zakres totalnego wycięcia tarczycy obejmuje usunięcie obu płatów wraz z węziną. Wskazaniem bezwzględnym do zabiegu tyreoidektomii jest rak tarczycy, wole zamostkowe i wole o objętości powyżej 40 ml, które zaburzają drożność dróg oddechowych oraz wystąpienie guzka o cechach złośliwych.

Przygotowanie do operacji tarczycy

Diagnoza, rozpoznanie oraz kwalifikacja do zabiegu całkowitego wycięcia tarczycy przeprowadzane jest przez endokrynologa, czyli tak zwanego lekarza od tarczycy. Specjalista przeprowadza szczegółowe badanie podmiotowe i przedmiotowe pacjenta. Obejmuje to dokładny wywiad chorobowy, który ma na celu ocenę ryzyka wystąpienia u pacjenta raka tarczycy. Następnie przeprowadzane jest badanie fizykalne, którego istotą jest określenie wielkości gruczołu tarczowego, wyczuwalność guzków oraz ewentualne powiększenie węzłów chłonnych. Ponadto lekarz dokonuje badania obrazowego USG tarczycy, które pozwala uwidocznić wszelkie zmiany gruczołu oraz węzłów chłonnych. Wskazaniem do dalszej diagnostyki jest wystąpienie guzów o nieregularnym zarysie, przerzuty do węzłów chłonnych, mikrozwapnienia zmiany, jak również zajęcie torebki guza lub naciek na sąsiednie narządy.

W przypadku wystąpienia podejrzenia złośliwości zmiany konieczne jest wykonanie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej – BAC, która polega na pobraniu materiału do badania cytologicznego. Przeprowadzona biopsja pozwala rozpoznać raka brodawkowatego, rdzeniastego i anaplastycznego. Poprzez badanie nie można jednoznacznie scharakteryzować raka pęcherzykowego, wówczas konieczna jest interwencja chirurgiczna oraz przeprowadzenie badania histopatologicznego zmiany.

Jakie badania przed operacją tarczycy?

Badania zlecane przed wykonaniem zabiegu całkowitego usunięcia tarczycy są zróżnicowane i zależą od zmian ogniskowych w gruczole tarczowym.

Najczęściej przeprowadzane są:

• Badania laboratoryjne podstawowe oraz pozwalające określić poziom hormonów tarczycy
• Badanie przeciwciał przeciwtarczycowych
• USG tarczycy i węzłów chłonnych
• Scyntygrafia gruczołu tarczowego
• Biopsja BAC
• Badanie rentgenowskie klatki piersiowej w 2 projekcjach
• Badanie laryngologiczne w celu sprawdzenia funkcji strun głosowych

Zabieg całkowitego usunięcia gruczołu tarczowego wymaga odpowiedniego przygotowania pacjenta. W przypadku wystąpienia u chorego nadczynności lub niedoczynności tarczycy konieczne jest uzyskanie stanu eutyreozy, czyli doprowadzenie do prawidłowego stężenia hormonów tarczycy we krwi. Lekarz przed wykonaniem zabiegu kontroluje poziom hormonów w celu ograniczenia ryzyka wystąpienia przełomu tarczycowego (stan zagrażający życiu, związany z gwałtownym uwolnieniem hormonów tarczycy). Chory przed zabiegiem powinien posiadać bieżące podstawowe badania. Ponadto przed operacją pacjent spotyka się z lekarzem anestezjologiem, który weryfikuje czy nie ma anestezjologicznych przeciwwskazań do przeprowadzenia zabiegu. Przygotowanie do zabiegu obejmuje również zachowanie odpowiedniej lekkostrawnej diety. Przed zabiegiem lekarz prowadzący informuje chorego o planowanym przebiegu oraz rozległości operacji oraz omawia ewentualne dolegliwości pozabiegowe (ból gardła, problemy z mówieniem i połykaniem, chrypa).

Scyntygrafia tarczycy

Jednym z badań przeprowadzanych przed operacją tarczycy jest scyntygrafia. Służy ona do oceny morfologii samego gruczołu, jak i guzków w nim występujących.

Scyntygrafia polega na dożylnym bądź doustnym podaniu izotopu pierwiastka promieniotwórczego. W tym celu wykorzystywane są izotopy technetu (99mTc) lub jodu (131I). Podane do organizmu pierwiastki gromadzą się w miąższu gruczołu tarczowego, w guzkach i ekotopowych odszczepach tkanki gruczołowej. Siła wychwytywaniu miąższu jest tym większa im tkanka jest bardziej morfologicznie zróżnicowana w kierunku komórek tarczycy. Ze względu na ilość gromadzonego izotopu promieniotwórczego możemy wyróżnić tak zwane guzki „zimne” i guzki „gorące”. W obrazie badania guzki „zimne” to te, które nie gromadzą promieniotwórczego pierwiastka i mogą to być nowotwory niezróżnicowane (złośliwe) oraz torbiele. W przypadku rozpoznania w badaniu guzka „zimnego” zalecane jest dodatkowe badanie USG oraz wykonanie biopsji tarczycy.

Przebieg zabiegu całkowitego usunięcia gruczołu tarczowego

Operacja całkowitego usunięcia gruczołu tarczowego przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym i trwa zazwyczaj około 2-3 godzin. Zabieg wymaga ułożenia chorego w pozycji Fowlera, w której głowa jest odpowiednio odchylona do tyłu, aby zapewnić pełen dostęp do obszaru objętego zabiegiem. Następnie chirurg wykonuje kilkucentymetrowe cięcie tzw. kołnierzykowe (ok. 4cm) u podstawy szyi oraz przystępuje do usunięcia gruczołu tarczowego. Rozległość procedury jest uwarunkowana i dostosowana do potrzeb pacjenta - niekiedy konieczne jest przeprowadzenie bardziej obszernego zabiegu niż pierwotnie zakładano. W dalszej części operacji następuje zaszycie rany oraz pozostawieniu drenu ssącego Redona, niewielkiej rury wyprowadzonej na zewnątrz, która pozwala na odpłynięcie płynów gromadzących się w miejscu wycięcia gruczołu tarczowego. Dren po operacji tarczycy zazwyczaj jest usuwany następnego dnia po zabiegu, o ile nie wystąpią żadne powikłania. Ponadto, poprzez wykorzystanie szwów śródskórnych blizna pooperacyjna jest bardzo mała.