Szacuje się, że polipy nosa występują u ok. 4% dorosłej populacji, aczkolwiek przyczyny ich powstawawania nie są do końca wyjaśnione. Przybierają najczęściej formę miękkiego "winogrona" o blado-sinym zabarwieniu, zakończonego wiotką szypułką. Oglądane pod mikroskopem zawierają we wnętrzu dużą ilość płynu, nieliczne naczynia krwionośne, gruczoły surowiczo-śluzowe oraz obfite nacieki z komórek zapalnych krwi. Komórki te wytwarzają związki biologicznie czynne, powodujące objawy jak kichanie, świąd nosa i zaburzenia jego drożności. Polipy z reguły występują w obu nozdrzach i jest wiele.
Upraszczając nieco, można powiedzieć że rozwój polipów nosa jest efektem przewlekłego stanu zapalnego zatok przynosowych. Tam też rozpoczynają one swój rozrost a następnie, po wypełnieniu zatok, przedostają się do nosa powodując dokuczliwe objawy, takie jak:
- zablokowanie drożności nosa
- zaburzenia lub utrata węchu
- wycieki wodnistej wydzieliny (a także uczucie jej spływania po tylnej ścianie gardła)
Specyficzną odmianą polipa jest tzw. polip choanalny, powstający w efekcie przewlekłego procesu zapalnego zatoki szczękowej. Wyrastając z zatoki szczękowej, przez jej naturalne połączenie z jamą nosową dostaje się do jamy nosowej a nawet gardła, wychodząc przez nozdrza tylne (połączenie między jamą nosową a nosową częścią gardła).
Rozrośnięte polipy mogą całkowicie wypełnić nozdrza, prowadząc do ucisku i zniekształcenia struktur nosa. Efektem tego może być zniekształcenie przegrody nosowej a w skrajnych przypadkach zniszczenie kości i deformacja nosa.
Shaver – chirurgiczne wycięcie polipów
Rozpoznanie oraz leczenie polipów nosa obejmuje wywiad, badanie laryngologiczne oraz badania dodatkowe. Laryngolog może stwierdzić zmiany wizualnie za pomocą oglądania nosa (tzw. rynoskopia) oraz badania endoskopowego jamy nosowej i zatok. Przy planowanym chirurgicznym leczeniu polipów nosa zalecane jest wykonanie tomografii komputerowej zatok, która jest obecnie uważana za standard przy diagnozie przewlekłych zmian zapalnych zatok.
Powszechnie stosowaną metodą usunięcia rozrośniętych polipów jest tzw. czynnościowa endoskopowa operacja zatok przynosowych (z ang. functional endoscopic sinus surgery, FESS), przeprowadzana zwykle w znieczuleniu ogólnym.
Jej nowoczesną odmianą jest użycie tzw. shavera, czyli urządzenia pozwalającego w szybki i praktycznie bezbolesny sposób usunąć polipy z wnętrza jam nosa, przywrócić jego drożność i umożliwić ponownie prawidłowe oddychanie.Shaver wyposażony jest w końcówkę ssącą z obrotowym nożem o średnicy 2,5-3,5 mm. Za jej pomocą polip wssysany jest do wnętrza kanału ssaka a następnie rotujące ostrze odcina tkankę. Technika ta pozwala na minimalizację uszkodzenia tkanek sąsiadujących, zmniejszenie krwawienia podczas operacji oraz możliwość stałej obserwacji pola operacyjnego. Stwarza także lepsze warunki do gojenia tkanek z zachowaniem funkcji fizjologicznych a przez to skrócenie czasu hospitalizacji.
Koszt zabiegu usunięcia polipów nosa przy użyciu systemu shaver waha się w przedziale od 3500 zł (w Katowicach) do ok. 5000 zł ( w Bydgoszczy).