Operacja zaćmy z wszczepem soczewki multifokalnej

Operacje usuwania zaćmy były przeprowadzane już około 2500 r p.n.e. Zabieg polegał wówczas na przemieszczeniu zmętniałej soczewki do ciała szklistego przy pomocy ostrego narzędzia. Poprzez usunięcie soczewki pacjent odzyskiwał wzrok, zmniejszała się jednak moc refrakcyjna oka i powstawała u niego nadwzroczność rzędu około 10 dioptrii. Powstałą wadę wzroku częściowo korygowano okularami. 

Przełom w leczeniu zaćmy nastąpił w 1949r, kiedy to Harold Ridley po raz pierwszy zastosował sztuczną wszczepialną soczewkę wewnątrzgałkową, wykonaną z twardego materiału, którym był polimetylmetakrylat (PMMA). Obecnie w leczeniu zaćmy stosuje się zazwyczaj soczewki zwijalne, które pozwalają na zastosowanie minimalnego cięcia, zmniejszając rozległość operacji.

Wszczepienie soczewki multifokalnej w operacyjnym leczeniu zaćmy

Naturalna soczewka oka ludzkiego posiada zdolność do akomodacji, czyli zmiany swojego kształtu w celu uzyskania ostrego obrazu bliży lub dali. Po wszczepieniu sztucznej soczewki jednoogniskowej pacjent traci zdolność akomodacji i widzi ostro bez okularów tylko w jednym położeniu (bliż lub dal), a aby uzyskać ostry obraz w innym położeniu potrzebuje korekcji okularowej. Niedogodności związane z brakiem akomodacji skłoniły naukowców do intensywnej pracy nad soczewkami wieloogniskowymi.

Soczewka multifokalna (wieloogniskowa) została stworzona z myślą o ostrym widzeniu przedmiotów znajdujących się w różnej odległości od oka pacjenta, bez konieczności używania okularów korekcyjnych. Udaje się to osiągnąć, poprzez zastosowanie w soczewce koncentrycznie ułożonych pierścieni optycznych o różnej mocy (wieloogniskowe soczewki refrakcyjne). Stopniowa zmiana mocy pierścieni umożliwia łagodne przechodzenie promieni świetlnych w zależności od odległości do obserwowanego przedmiotu. Innym sposobem pozwalającym na uzyskanie ostrego widzenia w różnych odległościach jest zastosowanie szczelin w obrębie soczewki (wieloogniskowe soczewki dyfrakcyjne) lub wszczepienie soczewki akomodacyjnej, która zmienia swój kształt dzięki pracy mięśnia rzęskowego lub energii elektrycznej.

Wadą soczewki multifokalnej jest możliwość występowania poświaty lub promienistych linii wokół źródła światła oraz zaburzeń widzenia kontrastu. Dlatego tego typu soczewek nie powinno się wszczepiać pacjentom, dla których istotne jest prawidłowe postrzeganie kontrastu (zawodowi kierowcy, piloci, malarze). Przeciwwskazaniem do wszczepienia soczewki wieloogniskowej jest także astygmatyzm rogówkowy znacznego stopnia oraz starszy wiek pacjenta.

Soczewki multifokalne stosowane w operacyjnym leczeniu zaćmy są soczewkami miękkimi, zwijalnymi, do implantacji których wystarczające jest niewielkie nacięcie. W pierwszym etapie zabiegu wykonywane jest cięcie długości 1,5- 3 mm, poprzez które usuwana jest zmętniała soczewka, rozbita falami ultradźwiękowymi w procesie fakoemulsyfikacji. Następnie do pozostałej torebki soczewki zostaje wprowadzona sztuczna soczewka. Niewielkie nacięcie zazwyczaj nie wymaga założenia szwów co dodatkowo zmniejsza inwazyjność zabiegu.

Źródła: "Wpływ materiału na biokompatybilność soczewek wewnątrzgałkowych" K. Słotwiński, M. Misiuk- Hojło, M. Szaliński; "Nowoczesne metody leczenia zaćmy" Borgis - Postępy Nauk Medycznych 12/2013, s. 880-883; "Chirurgia zaćmy – zaawansowane technologicznie implanty soczewkowe" dr n. med. W. Kołodziejczyk, prof. dr hab. med. J.P. Szaflik;