Operacyjne i nieoperacyjne leczenie zeza u dzieci

Człowiek ma zdolność widzenia świata trójwymiarowo, co możliwe jest dzięki posiadaniu obu dobrze funkcjonujących oczu. Każde oko rejestruje bodźce oddzielnie, a następnie przesyła je do mózgu, który łączy je w jeden przestrzenny obraz. Widzenie przestrzenne wykształca się w pierwszych miesiącach życia dziecka, a sam proces dojrzewania układu wzrokowego trwa jedynie przez kilka pierwszych lat życia.

U małego dziecka z chorobą zezową dochodzi do rozwoju niedowidzenia w oku chorym, gdyż mózg „tłumi” nieprawidłowy obraz pochodzący z oka zezującego. Zahamowanie prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku objawia się brakiem widzenia przestrzennego, widzeniem podwójnym, nieprawidłowym miejscem fiksacji obrazów na siatkówce oraz niedowidzeniem. Nie należy więc lekceważyć takich zaburzeń i szybko zgłosić się na konsultację konsultację okulistyczną.

Zez u dziecka - wczesna opieka okulistyczna a perspektywy zdrowego wzroku

Chorobę zezową rozpoznaje się, jeśli oczy dziecka nie są ustawione równolegle. Zez ukryty występuje bardzo często – u około 50% ludzi, a zez jawny u 4-5% dzieci. Oko może być ustawione na zewnątrz (zez rozbieżny), w kierunku nosa (zez zbieżny), na dół lub do góry (zez pionowy), lub też skośnie. Schorzenie to może dotyczyć jednego oka (zez jednostronny) lub obu oczu (zez naprzemienny), w którym zezuje raz jedno, a raz drugie oko.

Niekiedy choroba ta występuje rodzinnie i w takich przypadkach dzieci powinny być objęte wczesną opieką okulistyczną nawet, jeśli nie zauważa się u nich żadnych zmian patologicznych. Za nieprawidłowe ustawienie gałki ocznej najczęściej odpowiada nieprawidłowe napięcie mięśni zewnątrzgałkowych.

Zez jawny jest zawsze objawem patologicznym i wymaga leczenia. Trwałe usunięcie zeza możliwe jest, jeśli terapię rozpoczyna się w dzieciństwie. W leczeniu choroby zezowej najczęściej łączy się wiele metod, np. zaklejanie oka i noszenie okularów, które usprawnia widzenie oraz zabieg operacyjny, który pozwala ustawić gałkę oczną w prawidłowym położeniu.

Korekcja zeza - terapie wzrokowe a rehabilitacja dzieci

Choroba zezowa może być leczona zachowawczo lub operacyjnie. W przypadkach, w których zez jest konsekwencją wady wzroku dziecko powinno nosić odpowiednio dobrane szkła korekcyjne - zwykłe bądź pryzmatyczne. Właściwie dobrana korekcja okularowa może zmniejszyć, a nawet wyeliminować problem nierównoległego ustawienia gałek ocznych.

Ćwiczenia pleoptyczne

U dzieci w celu leczenia zeza często stosuje się tzw. ćwiczenia pleoptyczne. W metodzie tej wymusza się na dziecku patrzenie na wprost okiem zezującym poprzez całkowite zasłonięcie zdrowego oka przesłoną. Pozwala to osiągnąć w chorym oku poprawę fiksacji. Według badań prowadzonych w latach 70-tych przez fińskich lekarzy, które opublikowano w The British Journal of Opthalmology wynika, że stosowanie ćwiczeń pleoptycznych przyniosło pozytywne efekty u niemal 78% dzieci. Istotnym czynnikiem było współwystępowanie u pacjentów innych zaburzeń, takich jak niedowidzenie czy różnowzroczność. Badania te podkreślają, że skuteczność ćwiczeń pleoptycznych zależy głównie od wieku dziecka w momencie rozpoznania choroby zezowej.

Dziecko powinno poświęcać na ćwiczenia pleoptyczne około godziny dziennie. Jeśli u dziecka dochodzi do poprawy wzroku zaleca się kolejne serie ćwiczeń, aż do uzyskania pełnej ostrości widzenia. Pełna rehabilitacja wzrokowa może trwać nawet wiele miesięcy.

Ćwiczenia ortoptyczne

Innym rodzajem ćwiczeń są ćwiczenia ortoptyczne, które często łączy się z ćwiczeniami pleoptycznymi w procesie rehabilitacji wzrokowej dziecka. Metoda ta powstała w latach 30-tych XXw. W Anglii. Ćwiczenia ortoptyczne mają na celu pobudzenie funkcji ośrodków wzrokowych w mózgu i wykształcenie widzenia obuocznego. Poprawie ulega także praca mięśni gałek ocznych. Wymaganiem do rozpoczęcia stosowania ćwiczeń ortoptycznych u dziecka jest uzyskanie co najmniej zbliżonej ostrości wzroku w obu gałkach ocznych. Ćwiczenia powinny być wykonywane codziennie, a jeśli to niemożliwe - co najmniej 2 razy w tygodniu.

Przyczyną zeza u dziecka może czasem być nadmierny przykurcz jednego z mięśni odpowiedzialnych za ruch gałki ocznej. W takich sytuacjach alternatywną metodą w stosunku do zabiegu operacyjnego może być stosowanie preparatów toksyny botulinowej i ostrzykiwanie danego mięśnia wspomnianymi preparatami. Niestety zabiegi takie należy powtarzać w regularnych odstępach czasu. Ponadto najlepsze efekty uzyskuję się głównie przy korekcji wady resztkowej.

Operacja zeza u dzieci - techniki i efektywne metody leczenia

Leczenie zeza prowadzi lekarz okulista – strabolog. Operację wykonuje się metodami chirurgii tradycyjnej. Zabieg wymaga znieczulenia ogólnego i trwa około 30-40 minut.

Operacja mięśni gałkoruchowych polega na wzmocnieniu lub osłabieniu określonych mięśni oka chorego lub obu oczu. Jeśli gałka oczna ustawiona jest w kierunku nosa (zez zbieżny) to okulista podczas zabiegu wykonuje korekcję działania dwóch mięśni:

• osłabia siłę działania mięśnia prostego przyśrodkowego poprzez cofnięcie jego przyczepu lub wydłużenie mięśnia
• wzmacnia działanie mięśnia prostego bocznego poprzez jego skrócenie (sfałdowanie) lub przesunięcie przyczepu ku przodowi

W przypadku zeza skierowanego na zewnątrz lub w innym kierunku, operacja polega na osłabieniu mięśni, które przyczyniają się do nierównoległego ustawienia oczu. Operacja polega na wykonaniu nacięcia w tkance mięśniowej, a następnie osłabieniu mięśnia poprzez jego delikatne skrócenie, usunięcie fragmentu lub inną technikę, która zmniejsza jego zdolność do przesuwania gałki ocznej w niewłaściwym kierunku.

Operacja zeza - cena

Operacyjne leczenie zeza objęte jest ubezpieczeniem z Narodowego Funduszu Zdrowia i prowadzone w specjalistycznych ośrodkach okulistycznych. Operacja zeza w prywatnej klinice kosztuje od 3 tyś. zł we Wrocławiu, nawet do 8 tyś. zł w Warszawie.