Operacje witrektomii oka

Według źródeł Narodowego Funduszu Zdrowia zabiegi witrektomii generują koszty w wysokości 88 mln zł (11% całkowitych wydatków NFZ). Stanowi to wyraźny dowód na to, jak wielu Polaków cierpi na różnego typu schorzenia siatkówki wymagające chirurgicznej korekcji. Tym bardziej, że w raporcie znalazły się wyłącznie zabiegi wykonane w państwowych placówkach, zatem nie wzięto w nim pod uwagę ogromnej liczby pacjentów, którzy poddali się operacji w prywatnej klinice. Szczególnie, że według badań Fundacji Watch Health Care czas oczekiwania na zabieg w ramach NFZ wynosi od 1 do 72 miesięcy.

Witrektomia oka - co to jest?

Witrektomia polega na usunięciu ciała szklistego oka, czyli przejrzystej galaretowatej struktury, wypełniającej tylną część gałki ocznej pomiędzy soczewką a dnem oka. Zabieg wykonuje się z powodu wystąpienia patologii ciała szklistego i siatkówki. 

Jedną z najczęstszych przyczyn operacji jest odwarstwienie siatkówki, dolegliwości oczne może wywołać także cukrzyca, zmiany zwyrodnieniowe, urazy bądź zakrzepy – ich efektem są krwotoki do ciała szklistego. O ile siatkówka nie jest uszkodzona, zabieg usunięcia krwotoku znacząco poprawia zdolność widzenia.

Witrektomia zalecana jest również przy otworach plamki żółtej, ciałach obcych wewnątrzgałkowych, zapaleniach wnętrza gałki oraz błonach nasiatkówkowych. Przy otworach w plamce oraz w przypadku pojawienia się błon na siatkówce celem zabiegu jest zahamowanie rozwoju schorzenia. Samo zwyrodnienie plamki żółtej można leczyć za pomocą zabiegu z wykorzystaniem komórek macierzystych. Z kolei u pacjentów z retinopatią cukrzycową witrektomia zmniejsza obrzęk siatkówki i ryzyko wystąpienia krwotoku do gałki ocznej. To znacznie trudniejszy zabieg niż usunięcie usunięcie zaćmy, ale umożliwia poprawę funkcji siatkówki u pacjentów, którzy jeszcze niedawno nie mogli liczyć na poprawę zdolności widzenia.

Przebieg operacji witrektomii

Witrektomię przeprowadza się najczęściej w sytuacjach, gdy schorzenie siatkówki nie może być z jakichś powodów leczone za pomocą laseroterapii (np. nie stosuje się laserów, kiedy doszło już do odwarstwienia siatkówki) bądź nie można użyć specjalnej plomby zamykającej otwór siatkówki od zewnątrz lub opaski silikonowej.

Zabieg wykonuje się po wcześniejszym podaniu pacjentowi znieczulenia miejscowego poprzez iniekcję środka znieczulającego w okolicy gałki ocznej. W niektórych przypadkach stosuje się także dożylnie leki przeciwbólowe. Na życzenie pacjenta (i przy braku przeciwwskazań) możliwe jest również znieczulenie ogólne. Przez cały czas chory znajduje się pod stałą opieka anestezjologa.

Operacja przeprowadzana jest w trybie jednodniowym i trwa od 45 minut do 2 godzin. Ma charakter zabiegu wewnątrzgałkowego. Chirurg wykonuje trzy niewielkie nacięcia twardówki (o długości ok. 1,0 mm), tzw. sklerotomie, następnie wprowadza narzędzia chirurgiczne do wnętrza gałki ocznej. W zależności od stanu gałki podejmuje decyzję o usunięciu błon nasiatkówkowych bądź proliferacji naczyniowych. Po mechanicznym wycięciu zmienionego ciałka szklistego wypełnia gałkę oczną jałowym płynem, który z czasem ulega samoistnej przemianie na płyn wewnątrzgałkowy. Procedura nosi nazwę endotamponady wewnętrznej, a wprowadzana substancja służy przytrzymaniu siatkówki. Prócz płynu o odpowiednim składzie do wypełniania gałki ocznej stosuje się również gaz (powietrze lub mieszaninę powietrza i specjalnego gazu rozprężającego) bądź olej silikonowy. Gaz w ciągu kilku lub kilkunastu dni samoistnie się wchłonie, w odróżnieniu od oleju silikonowego, który nie ulega zmianom i może wymagać rekorekty po kilku lub kilkunastu miesiącach.

Niekiedy witrektomię przeprowadza się łącznie z operacją usunięcia zaćmy (tzw. fako-witrektomia). Dzieje się tak w przypadkach, kiedy soczewka pacjenta uległa zmętnieniu lub gdy nie pozwala na właściwe przeprowadzenie samej witrektomii.

Zalecenia po witrektomii

• Ograniczenie aktywności fizycznej - zaleca się unikanie ciężkiej pracy fizycznej oraz unikanie podnoszenia ciężarów przez pewien okres po zabiegu, aby zapobiec nadmiernemu naciskowi na oczy.

• Unikanie zginania się i przeciążania - unikaj nagłego zginania się, przeciążania oraz innych ruchów, które mogą wywołać zwiększone ciśnienie w oku.

• Unikanie intensywnego wysiłku - wczesne wstanie z łóżka i intensywny wysiłek fizyczny mogą zwiększyć ryzyko krwotoków wewnątrzgałkowych lub innych powikłań, więc lekarz może zalecić pewien okres unikania tych czynności.

• Stosowanie leków zgodnie z zaleceniami - jeśli zostały przepisane jakiekolwiek leki, takie jak krople do oczu lub leki przeciwbólowe, stosuj je zgodnie z zaleceniami lekarza.

Jak spać po witrektomii i kiedy poprawia się widzenie po witrektomii?

Jeśli chodzi o sen po witrektomii, zazwyczaj lekarz może zalecić pewne środki ostrożności. Na przykład, może być zalecane spać na plecach lub na boku, aby uniknąć nacisku na oko, które zostało poddane zabiegowi. Należy również unikać mocnego pocierania oczu.

Jeśli chodzi o poprawę widzenia po zabiegu witrektomii, czas, w którym następuje poprawa, może być zróżnicowany w zależności od rodzaju zabiegu, stanu zdrowia pacjenta oraz stopnia reakcji organizmu na zabieg. W niektórych przypadkach poprawa widzenia może być widoczna już po kilku dniach lub tygodniach, ale w innych może to zająć znacznie dłużej.

Witrektomia - ceny zabiegów w polskich klinikach

Według serwisu korektor.zdrowia.pl, w prywatnych polskich klinikach witrektomia wraz z usunięciem zaćmy kosztuje 5620–7300 zł, natomiast sama witrektomia to koszt rzędu 6000–7000 zł (w tym również witrektomia z użyciem dekaliny lub oleju silikonowego).

Ceny zależą od kilku czynników, w tym od regionu, w którym mieści się dana placówka oraz od przyczyny wystąpienia schorzenia. Przykładowo, dr n. med. Jacek Robaszkiewicz z Centrum Mikrochirurgii Oka Laser w Warszawie przeprowadza witrektomię w przypadku odwarstwienia siatkówki za 8 tys. zł.

Ceny operacji w przebiegu otworu w plamce żółtej plasują się w granicach 7,5-8 tys. zł., podobnie wygląda koszt operacji w przebiegu błony nasiatkówkowej – 7,5 tys. złotych.

W Centrum Medycznym MAVIT (również w Warszawie) usunięcie błony na oku wiąże się z kosztem rzędu 7,1 tys. złotych, z kolei cena korekty odwarstwionej siatkówki to 7,6 tys. zł. Witrektomię przeprowadza lek. med. Zbigniew Dyda oraz dr n. med. Mariusz Kosatka.

Kolejna stołeczna placówka, Centrum Okulistyczne LEXUM, oferuje witrektomię tylną w cenie 7 tys. zł. Podanie dekaliny lub oleju silikonowego podnosi koszt operacji do 8 tys. zł., natomiast jednoczesne usunięcie zaćmy i wszczepienie soczewki standardowej kosztuje 9,8 tys. złotych. Cena obejmuje znieczulenie i 2 wizyty kontrolne.

 Identyczne ceny znajdziemy w Dolnośląskim Centrum Medycznym Dolmed (Wrocław), różnica występuje tylko przy zabiegu witrektomii z jednoczesnym usunięciem zaćmy i wszczepem soczewki – jej koszt wynosi 9,2 tys. złotych. Nieco taniej jest w drugiej wrocławskiej placówce – WCO, czyli Wrocławskie centrum Okulistyczne, oferuje witrektomię z dostępu tylnego za 6,8 tys. złotych, a za zabieg wieloproceduralny, czyli połączenie witrektomii tylnej z usunięciem zaćmy metodą fakoemulsyfikacji z wszczepieniem zwijalnej soczewki wewnątrzgałkowej trzeba zapłacić 7,8 tys. złotych.

Pacjent kliniki Oftalmika w Bydgoszczy za standardowy zabieg witrektomii zapłaci 6,8 tys. zł. Natomiast o wiele niższe ceny obowiązują w Chorzowie, gdzie specjalista Weiss Klinik, dr n. med. Marek Rzendkowski, wykonuje witrektomię za 4950 złotych. Zabieg łączony (fako-witrektomia) kosztuje u niego 6750 złotych.

Porównanie cen witrektomii w Polsce i na świecie

Zupełnie inaczej kwestia finansowa wygląda za granicą. W klinikach Optegra, mających swoje oddziały w Wielkiej Brytanii oraz kilku innych krajach UE, ceny witrektomii zaczynają się od 2,725£ (ok. 13 tys. zł.) i dotyczą zabiegu na jednym oku. O wiele taniej jest choćby w Indiach. Według serwisu Health-Tourism.com, koszt witrektomii w tamtejszych placówkach oscyluje w granicach 3,2-3,3 tys. dolarów (czyli 13300-13800 zł.). Jak podaje portal SurgeryPlanet, Amerykanie mogą zaoszczędzić nawet 80%, jeśli wybiorą się na zabieg do którejś z indyjskich klinik. Podobnie będzie, jeśli wybiorą się do Tajlandii, Malezji, Singapuru, korzystna cenowo będzie dla nich również wycieczka do Turcji. Z takiej opcji korzysta coraz więcej mieszkańców USA, co jest w pełni zrozumiałe, jeśli porównać ceny zabiegów w amerykańskich klinikach – specjaliści serwisu CostHelper twierdzą, że średni koszt witrektomii w Stanach Zjednoczonych to 5 tys. dolarów (ok. 21 tys. złotych).

Podróżując w poszukiwaniu profesjonalnych, ale tańszych zabiegów pacjenci ze Stanów, Wysp Brytyjskich, a także z Niemiec, potrafią przejechać setki kilometrów. Celem ich wycieczek medycznych są Węgry, Czechy, coraz częściej również Polska. Wzmożoną migrację zagranicznych turystów medycznych zauważa dr Pavel Čejka (Centrum witreoretinalne kliniki Gemini w Pradze), chirurg specjalizujący się w witrektomii. W przypadku mętów lub pozapalnego zmętnienia ciała szklistego przeprowadza zabieg w cenie 30000 CZK (ok. 5600 zł.), natomiast odwarstwienie siatkówki leczy za 35000 CZK, czyli ok. 6500 zł.

Ilość i jakość - okulistyczne statystyki

Według danych z rejestru Naczelnej Izby Lekarskiej z lutego 2023 roku, w Polsce mamy 5 279 okulistów, z czego 4 865 jest czynnych zawodowo. Na 1 mln obywateli przypada ok. 110 praktykujących specjalistów, co pod względem liczby okulistów na milion mieszkańców plasuje nasz kraj w ścisłej europejskiej czołówce.

Według raportu przygotowanego w 2012 roku przez Central and Eastern European Society of Technology Assessment in Health Care (CEESTAHC) przy współpracy z krakowską Fundacją Watch Health Care im. Prof. Jacka Ruszkowskiego, jesteśmy tuż za Francją (112 okulistów na milion mieszkańców), znacznie wyprzedzając Wielką Brytanię (52 specjalistów) czy Włochy (68).

Tak duża liczba specjalistów okulistyki przyciąga do Polski zagranicznych pacjentów. Głównym powodem zainteresowania nie jest jednak ich ilość, lecz stopień wykwalifikowania – znakomitym wykształceniem, prestiżowymi certyfikatami i wyposażeniem gabinetu w nowoczesne sprzęty może poszczycić się wielu polskich okulistów. Niższe ceny zabiegów to kolejna zaleta. Wszystkie składają się na zachęcającą ofertę, z której korzysta coraz więcej cudzoziemców.

Witrektomie - oferta polskich klinik w ramach turystyki medycznej

Zagraniczni pacjenci interesują się Polską już od kilku lat. Polubili nasze kliniki chirurgii plastycznej i stomatologiczne, pojawiają się również w gabinetach okulistycznych. Dzięki unijnej dyrektywie o transgranicznej opiece zdrowotnej, która weszła w życie w październiku 2013 roku, polscy okuliści mają szansę pozyskać dużo większą liczbę klientów z zagranicy. Organizacja zabiegu jest o wiele łatwiejsza, a dodatkową zachętą do leczenia za granicą jest możliwość refundacji.

Jak twierdzi dr Ada Kostrz Kostecka, project manager Branżowego Programu Promocji Turystyki Medycznej z Europejskiego Centrum Przedsiębiorczości, rozwój turystyki medycznej w Polsce zależy przede wszystkim od intensywnej promocji. Rodzimym okulistom nie potrzeba więcej – zagraniczni pacjenci, którzy pojawią się w ich gabinecie, szybko się przekonają, że podjęli słuszną decyzję.