Co to są mięśniaki macicy?
Jak sugeruje już sama nazwa, mięśniaki macicy są tworami, rozwijającymi się z komórek mięśniowych. Zlokalizowane we wnętrzu żeńskich dróg rodnych guzy u niektórych pacjentek nie wywołują żadnych objawów, u innych kobiet z kolei pojawiać się mogą przedłużone, obfite miesiączki, czy też dolegliwości bólowe.
W razie zaistnienia takiej potrzeby leczenie mięśniaków macicy może być farmakologiczne, operacyjne czy oparte na pewnych zabiegach małoinwazyjnych. Wybór terapii zależy m.in. od wieku pacjentki, tego, czy zamierza ona jeszcze zachodzić w ciążę oraz od ewentualnych dolegliwości, wynikających z obecności zmiany w macicy.
Chirurgiczne usuwanie mięśniaków na macicy
Jak zapewne łatwo się domyślić, mięśniaka można po prostu usunąć chirurgicznie. Zabiegi takie nazywane są myomektomią i wykonywane mogą być one laparoskopowo (przy niewielkiej ilości zmian i gdy są one niewielkiej wielkości) lub też techniką klasyczną, otwartą (przy gorszej lokalizacji mięśniaków i większym rozmiarze zmian). Procedury wykonywane są również z dostępu przezpochwowego, wtedy mięśniaki usuwa się podczas tzw. histeroskopii.
Farmakoterapia vs chirurgia - leczenie mięśniaków w macicy bez skalpela
Niektóre pacjentki są jednak niechętne do przebycia zabiegu z użyciem skalpela. Dla takich kobiet dostępne są inne techniki, jak np. farmakoterapia mięśniaków macicy. Dostępne środki pozwalają jednak raczej na zmniejszenie wielkości zmian w macicy niż na ich całkowite usunięcie. Zastosowanie znajdują:
- analogi gonadoliberyny (ich stosowanie powoduje wystąpienie stanu podobnego do menopauzy, pojawić się mogą np. nagłe uderzenia gorąca, zatrzymanie miesiączek)
- octan uliprystylu (moderator receptorów progesteronowych, który wpływa m.in. na obumieranie komórek mięśniaka.
Innowacje w leczeniu mięśniaków macicy - techniki małoinwazyjne i bezinwazyjne
Z kolei w leczeniu zabiegowym mięśniaków macicy coraz większą popularność zdobywają techniki małoinwazyjne. Embolizacja tętnic macicznych polega na wprowadzeniu do tętnic cewnika i dostarczeniu do naczyń zaopatrujących mięśniaka substancji zamykających ich światło. Zablokowanie dostaw krwi sprawia, że do zmiany nie docierają substancje odżywcze i po pewnym czasie do występuje jej obkurczenie się.
Dostępne są też zabiegi laparoskopowe, korzystające z innych rozwiązań niż skalpel. Wprowadzone przez niewielkie nacięcia na skórze jamy brzusznej narzędzia umożliwiają wykonanie np. zabiegu miolizy laserowej, zastosowanie do zniszczenia komórek mięśniaka zimna jest z kolei określane jako kriomioliza. Poza wymienionymi, podejmowane są również procedury destrukcji zmian w macicy przy pomocy fal dźwiękowych o częstotliwości radiowej.
Jedną z nowszych technik leczenia mięśniaków macicy jest zabieg całkowicie bezinwazyjny, nazywany MRgFUS. Do zobrazowania mięśniaka służy wtedy rezonans magnetyczny. Po uwidocznieniu kierowane są na niego fale ultradźwiękowe, powodujące wzrost temperatury w jego obrębie i obumieranie patologicznych komórek.
Żadna z wymienionych metod leczenia mięśniaków macicy niestety nie gwarantuje, że nie dojdzie w przyszłości do nawrotu choroby. Gwarancja taka pojawia się natomiast w przypadku wykonania histerektomii, czyli całkowitego usunięcia macicy. W przypadku mięśniaków operacja ta jest skuteczna, jej przebycie całkowicie uniemożliwia jednak możliwość posiadania w przyszłości dzieci.
Źródła:
- Jaroslaw Krzyzanowski, Slawomir Wozniak, Piotr Szkodziak i inni, "Minimally invasive treatment options for uterine fibroids", Ginekologia Polska, vol. 93, no. 3, 242–247, 2022
- Mohamed Ali, Michał Ciebiera, Marta Wlodarczyk i inni, "Current and Emerging Treatment Options for Uterine Fibroids", Drugs, 83, 1649–1675, 2023
- Jacques Donnez, Marie-Madeleine Dolmans, "Uterine fibroid management: from the present to the future" (www.ncbi.nlm.nih.gov), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/, 2016