Staw ramienny posiada największą ruchomość ze wszystkich stawów w ciele człowieka. Utworzony jest przez głowę kości ramiennej oraz panewkę łopatki. Możliwość wykonywania ruchów w niemal każdym kierunku odbywa się kosztem zmniejszenia stabilności i zwiększenia podatności na urazy. Jednym z głównych urazów stawu ramiennego jest zwichnięcie, które może prowadzić do niestabilności stawu barkowego. Niestabilnością stawu ramiennego określamy niemożność utrzymania głowy kości ramiennej we właściwym położeniu w panewce łopatki. Podłożem niestabilności stawu u młodych ludzi jest najczęściej uraz, u osób starszych są głównie zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe. Niestabilność to również częsta przypadłość sportowców, szczególnie pływaków i tych, którzy wykonują ruchy nad głową i wyrzuty.
Na skutek niestabilności dochodzi do uszkodzenia ważnych struktur, stabilizujących staw: torebki stawowej, więzadeł, mięśni oraz obrąbka stawowego, który pogłębia panewkę i zabezpiecza głowę kości ramiennej przed przemieszczeniem.
Na czym polega operacyjne leczenie niestabilności stawu barkowego?
Leczenie niestabilności stawu barkowego może być zachowawcze lub operacyjne. Niewłaściwe rozpoznanie i rodzaj leczenia może ten stan pogłębić i doprowadzić nawet do zniszczenia stawu. U osób młodych oraz sportowców, gdzie czynnikiem inicjującym był uraz, zaleca się zabieg operacyjny, najczęściej artroskopię. Postępowanie zachowawcze przynosi dobre rezultaty tylko w przypadku niestabilności nieurazowych. Tego typu leczenie powinno trwać kilka miesięcy, a brak poprawy po tym okresie sugeruje konieczność przeprowadzenia operacji.
Podstawowymi objawami, mogącymi świadczyć o niestabilności stawu ramiennego, są ból, nasilający się podczas określonych ruchów, obawa przed wykonaniem pewnych czynności i brak stabilności stawu, a także uczucie przeskakiwania w stawie. Objawem niestabilności stawu barkowego jest także ograniczenie funkcji kończyny, dyskomfort i osłabienie kończyny oraz powtarzalne epizody zwichnięcia stawu.
Z podejrzeniem niestabilnego barku należy udać się do lekarza ortopedy. Diagnostykę uzupełnia się o badanie radiologiczne oraz rezonans magnetyczny. W razie wątpliwości wykonuje się artroskopię diagnostyczną, która w sposób szczegółowy określi uszkodzenia wewnątrz stawu.
Rodzaj zabiegu chirurgicznego zależy od typu i wielkości uszkodzenia oraz zaawansowania wtórnych zmian pourazowych, a jego celem jest naprawienie uszkodzonych wiązadeł i obrąbka stawowego. Najbardziej popularnym i najmniej inwazyjnym zabiegiem jest artroskopia. Podczas operacji, w pierwszym etapie dokonuje się rewizji stawu, a następnie naprawia uszkodzone struktury np. więzadła czy obrąbek stawowy. Zaletą leczenia artroskopowego niestabilności stawu barkowego jest krótki pobyt w szpitalu oraz niewielkie, prawie niewidoczne blizny pooperacyjne. Powrót do pełnej sprawności fizycznej jest możliwy po upływie 4 – 6 miesięcy. Uszkodzone struktury stabilizowane są wszczepami tytanowymi lub wchłanianymi, które wprowadzane są do kości. Najczęściej uszkodzony obrąbek stawowy jest mocowany do kostnego brzegu panewki.
W przypadkach, gdy konieczna jest rozległa plastyka torebki stawowej, tradycyjna operacja barku metodą otwartą przynosi najlepsze rezultaty. Podczas tego typu zabiegów uzupełnia się ubytki kostne, powstałe w trakcie przedłużającego się okresu niestabilności. Techniki otwarte pozostawiają obszerne blizny i mogą powodować ograniczenia czynności stawu. Bez względu na typ zabiegu, po operacji konieczna jest intensywna rehabilitacja barku, która może trwać od kilku miesięcy do roku.
Źródła: www.fizjoplaner.pl; www.wylecz.to; Wiater BP, Moravek JE Jr, Wiater JM.: The evaluation of the failed shoulder arthroplasty. J Shoulder Elbow Surg. 2014;23(5):745-58.; Fauci F, Merolla G, Paladini P, Campi F, Porcellini G.: Surgical treatment of chronic acromioclavicular dislocation with biologic graft vs synthetic ligament: a prospective randomized comparative study. J Orthop Traumatol. 2013;14(4):283-90.