Opryszczka wargowa – przyczyny, zapobieganie i leczenie wirusa opryszczki

Opryszczka wargowa – co to jest?

Opryszczka na ustach wywoływana jest zazwyczaj przez infekcję wirusa opryszczki pospolitej typu 1 (HSV-1, Herpes Simplex Virus). Tzw. zimno na ustach jest przenoszone między ludźmi i zazwyczaj powoduje bolesne owrzodzenia na wargach. Rozwija się najczęściej u dzieci do 5. roku życia.

Zakażenie zwykle przebiega bezobjawowo: utajony wirus zagnieżdża się w komórkach nerwowych, ujawniając się dopiero po jakimś czasie – pod wpływem określonych czynników, sprzyjających jego rozwojowi.

Jak dochodzi do powstania opryszczki na ustach?

Za rozwój opryszczki odpowiada bezpośredni kontakt z osobą zarażoną. Do zakażenia HSV, który powoduje opryszczkę wargową, najczęściej dochodzi w dzieciństwie. Przenosi się on z wydzieliną pęcherzykową, śliną bądź poprzez kontakt z błonami śluzowymi i skórą – np. przez używanie tych samych sztućców czy ręczników. Najbardziej zaraźliwy jest płyn z pęcherzyków, co oznacza, że najłatwiej zarazić się właśnie poprzez kontakt ze zmianami opryszczkowymi.

Jakie są objawy opryszczki wargowej?

W miejscu, w którym doszło do zakażenia wirusem, pojawiają się objawy poprzedzające wystąpienie konkretnych zmian: ból, pieczenie, mrowienie i świąd. Dopiero po ok. 2–3 dniach uwidacznia się grudka zapalna, a następnie niewielkie, bolesne pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem, które w końcu pękają, pozostawiając po sobie owrzodzenia i nadżerki. W przypadku zakażenia pierwotnego bardzo często dochodzi do zlewania się powstałych wykwitów. Z kolei nawrotowe zakażenia charakteryzują się skupieniem zmian na mniejszym obszarze.

Nawracająca opryszczka na ustach – przyczyny

Opryszczka błony śluzowej jamy ustnej i opryszczka w okolicy ust ma charakter nawrotowy. Osoba zarażona wirusem będzie go miała w swoim organizmie przez całe życie – w formie aktywnej, powodującej określone objawy bądź uśpionej, niewywołującej symptomów. W sprzyjających warunkach choroba powróci. Dzieje się tak np. przy okazji:

• gorączki,
• przemęczenia,
• stresu,
• zabiegów stomatologicznych,
• miesiączki,
• zażywania glikokortykosteroidów,
• niedożywienia,
• wyziębienia,
• urazów,
• operacji chirurgicznych,
• ekspozycji na silne światło słoneczne,
• zakażenia górnych dróg oddechowych.

Ile trwa opryszczka wargowa?

U osób z zakażeniem pierwotnym wykwity utrzymują się zwykle przez kilka tygodni. W przypadku zakażeń nawrotowych czas trwania choroby to zazwyczaj od 10 do 12 dni.

Jak zapobiegać nawrotom opryszczki?

Aby zapobiec uaktywnieniu uśpionej opryszczki, należy unikać czynników, które sprzyjają jej rozwojowi. W wybranych przypadkach niezbędna może również okazać się profilaktyka farmakologiczna. Należy pamiętać o tym, że leczenie ogranicza częstotliwość nawrotów i poprawia jakość życia pacjenta.

Jak leczyć opryszczkę na ustach?

W przypadku zmian lekkich stosuje się leki przeciwwirusowe, takie jak np. acyklowir (miejscowo). Wśród typowych leków na opryszczkę wymienia się również preparaty łagodzące objawy i wysuszające – należy do nich np. pasta cynkowa. Jednak kompleksowe leczenie opryszczki wargowej wymaga czasami dodatkowego zastosowania środków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych. Z kolei cięższe postacie choroby związane są już zazwyczaj z podawaniem leków przeciwwirusowych doustnie lub dożylnie.

Leczenie objawowe czy supresyjne?

To lekarz decyduje o tym, czy u danego pacjenta korzystniejsze jest leczenie objawowe, czyli epizodyczne, czy leczenie przewlekłe, tzw. supresyjne.

Wskazania do leczenia objawowego:

• rzadkie nawroty,
• łagodny do umiarkowanego przebieg choroby,
• brak objawów rumienia wielopostaciowego,
• brak rozsianych zmian na skórze o typie wyprysku Kaposiego,
• objawy prodromalne dobrze zdefiniowane,
• leczenie supresyjne nie ograniczyło liczby nawrotów.
• Wskazania do leczenia supresyjnego:
• częste nawroty,
• ciężki przebieg choroby,
• epizody rumienia wielopostaciowego,
• występowanie wyprysku Kaposiego,
• brak objawów prodromalnych,
• leczenie supresyjne ograniczyło liczbę nawrotów.

Preparaty na opryszczkę

W aptekach dostępne są bez recepty rozmaite preparaty do miejscowego zastosowania. Należą do nich w szczególności kremy, płyny i plastry na opryszczkę. Zaleca się natomiast, by przed użyciem jakiegokolwiek środka skonsultować się z lekarzem, np. pierwszego kontaktu.

Laserowe leczenie opryszczki i aft

Oprócz standardowego leczenia farmakologicznego opryszczka bywa również leczona za pomocą terapii laserem. Taka metoda pozwala na szybkie uśmierzenie bólu odczuwanego przez pacjenta i skraca czas gojenia się zmiany. Zabieg trwa kilkanaście minut, a jego efekt w postaci całkowitego zaniku wykwitów widoczny jest już po nawet 2–3 dniach od przeprowadzonej procedury.

Domowe sposoby na opryszczkę

Wśród domowych metod na opryszczkę wymienia się m.in. smarowanie zmian cebulą bądź czosnkiem, a także stosowanie zimnych okładów i kompresów z czarnej herbaty. Nie zaleca się jednak takich form leczenia. Kluczowe znaczenie ma konsultacja ze specjalistą.

Opryszczka a inne choroby zakaźne

Opryszczkę błony śluzowej jamy ustnej i gardła różnicuje się w kandydozą, zapaleniem aftowym, zakażeniem Coxsackie, zapaleniem enterowirusowym oraz z rumieniem wielopostaciowym.

Zakażenie wirusem opryszczki – powikłania

Niewłaściwe leczenie opryszczki czy brak odpowiedniej pielęgnacji może doprowadzić do wtórnego zakażenia bakteryjnego lub grzybiczego wykwitów. Możliwe jest też wówczas zakażenie rozsiane oraz rumień wielopostaciowy.