Pajączki naczyniowe na nogach - co sprzyja ich powstawaniu?

Pajączki naczyniowe, zwane również teleangiektazjami to, najkrócej rzecz ujmując, poszerzone (do średnicy ok. 1-3 mm) żyły podskórne. Z powodu uwarunkowań hormonalnych znacznie częściej występują u kobiet (szacuje się że pojawią się nawet u 80% z nich na pewnym etapie życia). Umiejscawiają się najczęściej w górnej połowie podudzia oraz dolnej części ud. W zależności od rodzaju poszerzonego naczynia, teleangiektazje mogą przyjmować barwę żywoczerwoną (tętniczki, naczynia włosowate) lub sinofioletową (żyłki). 

Pajączki naczyniowe nie są bolesne, choć niekiedy towarzyszy im uczucie swędzenia a sporadycznie mogą pękać, wywołując niewielkie krwawienie. Same w sobie nie są groźne dla zdrowia, będąc głównie defektem kosmetycznym – względy estetyczne to najczęstszy powód wizyty pacjentów z pajączkami u lekarza. Niestety, pojawienie się teleangiektazji na nogach często bywa również pierwszym objawem schorzeń i niewydolności układu żylnego kończyn dolnych. Określane są one wspólna nazwą przewlekłej choroby żylnej (PChŻ) a jedną z jej postaci są m.in. żylaki.

Skąd się biorą pajączki naczyniowe na nogach?

Według amerykańskich statystyk, występowanie zauważalnych teleangiektazji ocenia się na 41% u kobiet i 15% u mężczyzn. Do najważniejszych czynników rozwoju tego schorzenie zaliczane są:

• Płeć – teleangiektazje nawet czterokrotnie częściej występują u kobiet, czego przyczyny upatruje się w działaniu żeńskich hormonów. Progesteron i estrogeny (będące m.in. głównymi składnikami doustnych tabletek antykoncepcyjnych) zmniejszają sprężystość ścian naczyń żylnych i tym samym ułatwiają ich rozszerzanie się.
• Okres ciąży – ciąża jest jednym z kluczowych czynników, przyczyniających się do powstawania pajączków naczyniowych (a także żylaków). W tym okresie stężenia żeńskich hormonów płciowych (zwłaszcza progesteronu) są znacząco wyższe, co bezpośrednio wpływa na osłabienie ścian naczyń żylnych. Ponadto równoczesny wzrost objętości krwi krążącej w ustroju sprzyja rozciąganiu żyły, co skutkuje dysfunkcją zastawek żylnych z następczym gromadzeniem się (zastojem) krwi wewnątrz światła naczyń.
• Wiek pacjenta – pajączki mogą pojawić się u osób w każdym wieku, jednak najczęściej obserwuje się je u osób między 18 a 35 rokiem życia (pierwszy szczyt występowania) oraz między 50 a 60 rokiem życia (drugi szczyt występowania).
• Wykonywany zawód – osoby, spędzające w ciągu dnia wiele godzin w pozycji siedzącej (np. pracownicy biurowi) lub stojącej (kelnerki, barmani), podlegają zwiększonemu ryzyku rozwoju teleangiektazji w obrębie kończyn dolnych. Wysokie ciśnienie hydrostatyczne, wywierane przez krew na zamknięte zastawki żylne prowadzi do ich stopniowego uszkodzenia poprzez "rozdęcie" podatnych na rozciąganie ścian naczyń żylnych.
• Moda i styl życia – uwielbiane przez kobiety obuwie na wysokim obcasie oraz obcisłe spodnie, zwłaszcza w połączeniu z długotrwałym staniem lub chodzeniem, utrudniają właściwą pracę mięśni nóg (tzw. pompa mięśniowa), a tym samym przepływ krwi w żyłach i jej pompowanie w kierunku serca. Destrukcyjny wpływ na właściwe krążenie krwi i stan naczyń żylnych mają również: palenie papierosów, zbyt gorące i długie kąpiele, sauna oraz nadmierne opalanie się.

Pajączki naczyniowe, umiejscowione w okolicach kostek i stóp, prawie zawsze świadczą o zaawansowanej chorobie całego układu żylnego i wymagają pilnej konsultacji flebologa. Do najczęściej stosowanych metod leczenia tego schorzenia zaliczane są w takich sytuacjach: skleroterapia (wstrzyknięcie do naczynia tzw. środka obliterującego, powodującego jego zamknięcie i zarastanie), zabiegi laserowe uszczelniające i zamykające zmienione chorobowo żyły, a także (w najcięższych przypadkach) procedury chirurgicznego wycięcia chorych naczyń.